ECDC: Αυξάνονται οι τροφικές δηλητηριάσεις στην ΕΕ – Ποια τρόφιμα ευθύνονται συχνότερα

Εκατοντάδες χιλιάδες Ευρωπαίοι παθαίνουν κάθε χρόνο δηλητηρίαση από κάτι που έφαγαν, με τα αυγά, τα θαλασσινά, το κόκκινο κρέας και τα γαλακτοκομικά να είναι μερικές από τις συχνότερες εστίες των υπαίτιων παθογόνων μικροοργανισμών.

Οι τροφιμογενείς λοιμώξεις μπορεί να προκαλέσουν περισσότερο ή λιγότερο σοβαρά συμπτώματα στους ασθενείς. Άλλες από αυτές είναι ήπιες και άλλες μπορεί να έχουν σοβαρές επιπλοκές σε σημαντικό ποσοστό πασχόντων.

Σύμφωνα με νέα δεδομένα του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου & Προλήψεως Ασθενειών (ECDC), το 2022 καταγράφηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο εκατοντάδες μικρές και μεγάλες συρροές κρουσμάτων τροφικής δηλητηρίασης.

Από αυγά, λ.χ., καταγράφηκαν 103 συρροές, από θαλασσινά σχεδόν 70 και από κόκκινο κρέας και προϊόντα κρέατος άλλες 34. Τριάντα συρροές κρουσμάτων υπήρξαν από κατανάλωση γαλακτοκομικών και 28 από μολυσμένα λαχανικά και φρούτα. Σε 21 περιπτώσεις η αιτία της μαζικής τροφικής δηλητηρίασης διαπιστώθηκε ότι ήταν πουλερικά και σε 93 ανάμικτα τρόφιμα.

Υπήρχαν όμως πολύ περισσότερες συρροές στις οποίες δεν βρέθηκε ποτέ το υπαίτιο τρόφιμο. Συνολικά, όμως, τροφική δηλητηρίαση έπαθαν 234.277 άνθρωποι όλων των ηλικιών στην ΕΕ και τον ΕΟΧ.

Οι τρεις συχνότερες

Η πιο συχνή τροφική δηλητηρίαση είναι η καμπυλοβακτηριδίωση. Προκαλείται από το ομώνυμο μικρόβιο (λέγεται καμπυλοβακτήριο) που έχει τουλάχιστον 19 είδη. Όταν το καταναλώσουμε προκαλεί διάρροια (στο ένα τρίτο των περιπτώσεων με αίμα), με πόνο στην κοιλιά και πυρετό.

Το 2022 καταγράφηκαν 255 συρροές κρουσμάτων καμπυλοβακτηριδίωσης και πολλά μεμονωμένα κρούσματα. Συνολικώς νόσησαν 140.241 άνθρωποι. Κατά μέσον όρο καταγράφηκαν στην ΕΕ/ΕΟΧ 46,9 κρούσματα ανά 100.000 πληθυσμού.

Τα περισσότερα κρούσματα αναλογικά με τον πληθυσμό τους είχαν Λουξεμβούργο και Τσεχία (141,3 και 137 ανά 100 πληθυσμού, αντίστοιχα). Στην Ελλάδα είχαμε 302 περιστατικά (2,9 ανά 100.000) από 260 το 2021.

Διαβάστε ακόμα: Σαλμονέλα: Εκατοντάδες κρούσματα κάθε χρόνο στην Ελλάδα – Οι συχνότερες αιτίες

Δεύτερη συχνότερη τροφική δηλητηρίαση είναι η σαλμονέλλωση. Προκαλείται από το βακτήριο σαλμονέλα. Το 2022 καταγράφηκαν 1.014 συρροές κρουσμάτων από σαλμονέλα, καθώς και μεμονωμένα περιστατικά. Συνολικώς νόσησαν 65.967 άνθρωποι, με 81 από αυτούς να χάνουν τελικά τη ζωή τους. Στην Ελλάδα καταγράφηκαν 640 κρούσματα.

Η τρίτη συχνότερη τροφική δηλητηρίαση οφείλεται στο κολοβακτηρίδιο (e. coli) και δη σε εκείνο (λέγεται STEC) που παράγει την τοξίνη shiga. Όπως αναφέρει ο ΕΟΔΥ, το βακτήριο STEC προκαλεί κοιλιακές κράμπες, απότομη έναρξη διάρροιας (συχνά αιμορραγικής) και εμέτους. Μερικές φορές οι ασθενείς δεν έχουν καθόλου συμπτώματα. Αν εμφανιστεί πυρετός, συνήθως δεν ξεπερνάει τους 38,5 βαθμούς Κελσίου.

Στο 5-10% των περιπτώσεων η λοίμωξη από το κολοβακτηρίδιο έχει μια επιπλοκή που λέγεται ουραιμικό αιμολυτικό σύνδρομο. Οι πάσχοντες από αυτό εισάγονται στο νοσοκομείο για νοσηλεία, διότι διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο νεφρικής ανεπάρκειας και άλλων προβλημάτων.

Τα κρούσματα της λοίμωξης από το βακτήριο STEC ανήλθαν το 2022 στην ΕΕ/ΕΟΧ σε 8.565 (στην Ελλάδα αναφέρθηκαν 14 περιστατικά). Σε 568 περιπτώσεις οι ασθενείς εκδήλωσαν ουραιμικό αιμολυτικό σύνδρομο.

Συνολικώς 28 ασθενείς έχασαν τη ζωή τους. Οι 20 είχαν ουραιμικό αιμολυτικό σύνδρομο και οι 15 ηλικία άνω των 60 ετών.

Αυξάνονται οι πιο επικίνδυνες

Σύμφωνα με την έκθεση του ECDC, η τροφική δηλητηρίαση από το κολοβακτηρίδιο STEC και εκείνη από ένα άλλο βακτήριο, τη λιστέρια, έχουν αυξηθεί σημαντικά στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μάλιστα έχουν φτάσει σε επίπεδα υψηλότερα απ’ ό,τι ήταν πριν την πανδημία.

Και οι δύο νόσοι μπορεί να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα. Η λιστερίωση μπορεί να έχει ως επιπλοκές μηνιγγίτιδα και σήψη (σηψαιμία). Μπορεί ακόμα να προκαλέσει αποβολή στις εγκύους.

Στην πραγματικότητα, ο αριθμός των κρουσμάτων λιστερίωσης που αναφέρθηκαν το 2022 στην ΕΕ είναι ο υψηλότερος της τελευταίας δεκαετίας. Συνολικά ήταν 2.770 περιστατικά (ή 0,52 κρούσματα ανά 100.000 κατοίκους). Η υψηλότερη αναλογία καταγράφηκε στις ηλικίες άνω των 64 ετών (έφτασαν τα 2,1 κρούσματα ανά 100.000).

Στην Ελλάδα αναφέρθηκαν λίγα κρούσματα (ήταν 7). Από το 2018 έως και το 2022 συνολικά καταγράφηκαν στη χώρα μας 77 περιστατικά. Τα περισσότερα ήταν το 2021 (ήταν 21).

Το ECDC επισημαίνει στις εκθέσεις του ότι η τροφική δηλητηρίαση έχει συχνά εποχιακή διακύμανση. Τα κρούσματα συνήθως είναι αυξημένα τους καλοκαιρινούς μήνες και νωρίς το φθινόπωρο, όταν είναι πιο εύκολη η αλλοίωση των τροφίμων λόγω ζέστης.

Φωτογραφία: iStock