Μελατονίνη: Πώς χρησιμοποιείται, παρενέργειες και δοσολογία

Μιχάλης Θερμόπουλος
13 Ιανουαρίου 2022 | 10:00

Η μελατονίνη είναι μια ορμόνη που παράγεται στο σώμα. Ρυθμίζει τον φυσιολογικό κύκλο ύπνου-αφύπνισης εντός ατόμου. Η μελατονίνη στα συμπληρώματα παρασκευάζεται σε εργαστήριο.

Το σκοτάδι ενεργοποιεί το σώμα να παράγει περισσότερη μελατονίνη, η οποία δίνει “σήμα” στο σώμα να κοιμηθεί. Το φως μειώνει την παραγωγή μελατονίνης και δίνει “σήμα” στο σώμα να είναι ξύπνιο. Μερικοί άνθρωποι που έχουν προβλήματα ύπνου έχουν χαμηλά επίπεδα μελατονίνης. Πιστεύεται ότι η προσθήκη μελατονίνης από τα συμπληρώματα μπορεί να τους βοηθήσει να κοιμηθούν.

Οι άνθρωποι παίρνουν συνήθως μελατονίνη για την αϋπνία και τη βελτίωση του ύπνου. Χρησιμοποιείται επίσης για κατάθλιψη, χρόνιο πόνο, άνοια και πολλές άλλες καταστάσεις, αλλά δεν υπάρχουν επαρκή επιστημονικά στοιχεία, που να υποστηρίζουν τις περισσότερες από αυτές τις χρήσεις. Δεν υπάρχουν επίσης επαρκή στοιχεία, που να υποστηρίζουν τη χρήση μελατονίνης για την COVID-19.

Μελατονίνη: Χρήσεις και αποτελεσματικότητα

Η μελατονίνη θεωρείται αποτελεσματική για τα ακόλουθα:

Πρόβλημα με τον ύπνο: Η λήψη μελατονίνης από το στόμα φαίνεται να μειώνει τον χρόνο που απαιτείται για να αποκοιμηθούν νεαροί ενήλικες και παιδιά με προβλήματα αϋπνίας.
Διαταραχή ύπνου σε τυφλά άτομα: Η λήψη μελατονίνης από το στόμα την ώρα του ύπνου φαίνεται να βελτιώνει τον ύπνο σε παιδιά και ενήλικες που είναι τυφλοί.

Η μελατονίνη θεωρείται ενδεχομένως αποτελεσματική για τα ακόλουθα:

Αϋπνία που προκαλείται από β-αναστολείς

Διαταραχή ύπνου που προκαλείται από ορισμένα φάρμακα για την αρτηριακή πίεση.

Καρκίνος

Η λήψη υψηλών δόσεων μελατονίνης από το στόμα, ή σε ενέσιμη μορφή, που χορηγείται πάντα από έναν γιατρό μαζί με χημειοθεραπεία, ή άλλες θεραπείες για τον καρκίνο, μπορεί να μειώσει το μέγεθος του όγκου και να βελτιώσει τα ποσοστά επιβίωσης σε ορισμένα άτομα με καρκίνο.

Ενδομητρίωση

Η λήψη μελατονίνης από το στόμα φαίνεται να μειώνει τον πόνο και τη χρήση παυσίπονων σε ενήλικες γυναίκες με αυτήν την πάθηση. Μειώνει επίσης τον πόνο κατά την έμμηνο ρύση, τη σεξουαλική επαφή και όταν πηγαίνετε στο μπάνιο.

Υπέρταση

Η λήψη μελατονίνης από το στόμα πριν τον ύπνο φαίνεται να μειώνει την αρτηριακή πίεση σε άτομα με αρτηριακή υπέρταση. Χρειάζεται όμως να αποδεσμεύεται σταδιακά στον οργανισμό. Τα προϊόντα άμεσης αποδέσμευσης δεν φαίνεται να λειτουργούν.

Αϋπνία

Η λήψη μελατονίνης από το στόμα, βραχυπρόθεσμα, φαίνεται να μειώνει τον χρόνο που χρειάζεται για να αποκοιμηθούν τα άτομα με αϋπνία, αλλά μόνο κατά περίπου 7-12 λεπτά. Δεν είναι σαφές εάν επηρεάζει τον συνολικό χρόνο ύπνου. Φαίνεται επίσης να είναι πιο χρήσιμη σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας και σε άτομα με ορισμένες άλλες παθήσεις.

Jet lag

Η λήψη μελατονίνης από το στόμα μπορεί να βελτιώσει ορισμένα συμπτώματα του jet lag, όπως η εγρήγορση. Μπορεί επίσης να μειώσει την υπνηλία και την κούραση κατά τη διάρκεια της ημέρας. Αλλά ίσως να μην βοηθάει στην μείωση του χρόνου που χρειάζεται για να αποκοιμηθούν τα άτομα με jet lag.

Ημικρανία

Η λήψη μελατονίνης από το στόμα πριν τον ύπνο μπορεί να αποτρέψει τις ημικρανίες σε ενήλικες και παιδιά. Δεν είναι σαφές εάν η μελατονίνη βοηθά στη θεραπεία της ημικρανίας.

Ηλιακό έγκαυμα

Η εφαρμογή τζελ μελατονίνης στο δέρμα πριν από την έκθεση στον ήλιο φαίνεται να βοηθά στην πρόληψη του ηλιακού εγκαύματος.

Χαμηλά επίπεδα αιμοπεταλίων στο αίμα (θρομβοπενία)

Η λήψη μελατονίνης από το στόμα μπορεί να βελτιώσει τους χαμηλούς αριθμούς αιμοπεταλίων στο αίμα, κάτι που σχετίζεται με τον καρκίνο, τη θεραπεία του καρκίνου και άλλες διαταραχές.

Μελατονίνη: Πιθανές παρενέργειες

Όταν λαμβάνεται από το στόμα: Η μελατονίνη είναι ασφαλής για τους περισσότερους ενήλικες. Χρησιμοποιείται με ασφάλεια για έως και 2 χρόνια. Αλλά μπορεί να προκαλέσει ορισμένες παρενέργειες, όπως πονοκέφαλο, υπνηλία, ζάλη και ναυτία. Μην οδηγείτε και μην χρησιμοποιείτε μηχανήματα για 4-5 ώρες μετά την λήψη μελατονίνης.
Όταν εφαρμόζεται στο δέρμα: Η μελατονίνη είναι ασφαλής για τους περισσότερους ενήλικες, όταν χρησιμοποιείται βραχυπρόθεσμα.

Μελατονίνη: Ειδικές προφυλάξεις και προειδοποιήσεις

Εγκυμοσύνη

Η μελατονίνη είναι πιθανώς μη ασφαλής όταν λαμβάνεται τακτικά από το στόμα, ή σε υψηλές δόσεις, ενώ προσπαθείτε να μείνετε έγκυος. Μπορεί να έχει αποτελέσματα παρόμοια με κάποιες μεθόδους αντισύλληψης, καθιστώντας πιο δύσκολη την εγκυμοσύνη. Δεν υπάρχουν αρκετές αξιόπιστες πληροφορίες για να γνωρίζουμε εάν η μελατονίνη είναι ασφαλής για χρήση κατά την εγκυμοσύνη. Μέχρι να γίνουν γνωστά περισσότερα, είναι καλύτερο να μην χρησιμοποιείτε μελατονίνη, ενώσω είστε, ή προσπαθείτε να μείνετε έγκυος.

Θηλασμός

Δεν υπάρχουν επαρκείς αξιόπιστες πληροφορίες για να γνωρίζουμε εάν η μελατονίνη είναι ασφαλής για χρήση κατά τον θηλασμό. Καλύτερα να αποφύγετε τη χρήση.

Παιδιά

Η μελατονίνη είναι πιθανώς ασφαλής όταν λαμβάνεται από το στόμα, βραχυπρόθεσμα. Η μελατονίνη είναι συνήθως καλά ανεκτή όταν λαμβάνεται σε δόσεις έως 3 mg ημερησίως σε παιδιά και 5 mg ημερησίως στους εφήβους. Υπάρχει κάποια ανησυχία ότι μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη κατά την εφηβεία. Η μελατονίνη πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο σε παιδιά με ιατρική ανάγκη. Δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία για να γνωρίζουμε εάν είναι ασφαλής στα παιδιά όταν λαμβάνεται από το στόμα, μακροπρόθεσμα.

Αιμορραγικές διαταραχές

Η μελατονίνη μπορεί να επιδεινώσει την αιμορραγία σε άτομα με αιμορραγικές διαταραχές.

Κατάθλιψη

Η μελατονίνη μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα της κατάθλιψης.

Υπέρταση

Η μελατονίνη μπορεί να αυξήσει την αρτηριακή πίεση σε άτομα που λαμβάνουν ορισμένα φάρμακα για τον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης. Αποφύγετε τη χρήση της.

Διαταραχές επιληπτικών κρίσεων

Η χρήση μελατονίνης μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης επιληπτικών κρίσεων.

Λήπτες οργάνων από μεταμόσχευση

Τα άτομα που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση συχνά λαμβάνουν φάρμακα για την καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος. Η μελατονίνη μπορεί να αυξήσει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού. Αυτό μπορεί να επηρεάσει τα αποτελέσματα ορισμένων μεταμοσχευτικών φαρμάκων.

Μελατονίνη: Δοσολογία

Χρησιμοποιείται κατά κανόνα από ενήλικες σε δόσεις έως και 8 mg από το στόμα ημερησίως για έως και 6 μήνες.
Στα παιδιά, χρησιμοποιείται συχνότερα σε δόσεις έως και 3 mg από το στόμα ημερησίως για έως και 3 μήνες.

Ορισμένα συμπληρώματα μελατονίνης είναι βραδείας αποδέσμευσης και άλλα είναι ταχείας αποδέσμευσης. Μερικά προϊόντα μελατονίνης μπορούν να τοποθετηθούν κάτω από τη γλώσσα ή στο μάγουλο για να απορροφηθούν πιο γρήγορα. Η μελατονίνη χρησιμοποιείται επίσης σε κρέμες, σε υγρή μορφή γαργάρες, αλλά και σε τζελ. Μιλήστε με έναν γιατρό για να μάθετε ποιος τύπος προϊόντος και δόσης μπορεί να είναι καλύτερος για μια συγκεκριμένη πάθηση.

Πηγή: https://www.webmd.com

φωτό: iStock