Παρακεταμόλη και ιβουπροφαίνη: Πότε παίρνουμε το κάθε φάρμακο – Τι διαφορές έχουν στην χρήση

Μιχάλης Θερμόπουλος
16 Δεκεμβρίου 2021 | 08:30

Ένας πόνος μπορεί να σας “χτυπήσει” ανά πάσα στιγμή. Έτσι, αναζητώντας ανακούφιση από τον πόνο, πηγαίνετε στο ντουλάπι ή το συρτάρι με τα φάρμακα, για να αναζητήσετε κάτι που θα το πετύχει.

Καθώς κοιτάζετε, βλέπετε ένα κουτί παρακεταμόλη και ένα κουτί ιβουπροφαίνη. Αλλά ποιο πρέπει να πάρετε;

Η παρακεταμόλη και η ιβουπροφαίνη είναι και τα δύο παυσίπονα φάρμακα. Και τα δύο μειώνουν τα συμπτώματα του πόνου. Αλλά έχουν διαφορετικούς μηχανισμούς δράσης, διαφορετικές αλληλεπιδράσεις φαρμάκων που πρέπει να γνωρίζετε, ενώ διασπώνται και με διαφορετικό τρόπο στον οργανισμό.

Παρακεταμόλη (γνωστή και ως ακεταμινοφαίνη)

Η παρακεταμόλη είναι ένα ήπιο παυσίπονο (αναλγητικό), αλλά δρα και στην μείωση του πυρετού (αντιπυρετικό). Η παρακεταμόλη (paracetamol) είναι ασθενής αναστολέας της βιοσύνθεσης των προσταγλανδινών στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Η παρακεταμόλη έχει αναλγητικές και αντιπυρετικές ιδιότητες παρόμοιες με αυτές του ακετυλοσαλικυλικού οξέος και ασθενείς αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.

Ο ακριβής μηχανισμός δράσης της παρακεταμόλης δεν έχει ακόμη επιβεβαιωθεί, αν και οι επιστήμονες εργάζονται επί του παρόντος σε διάφορες υποθέσεις επ’ αυτού. Η παρακεταμόλη πρέπει να χρησιμοποιείται για την μείωση του πόνου που προκαλείται από πονόδοντο, πονοκεφάλους, πόνους στις αρθρώσεις και τους μυς, όπως ο ήπιος πόνος της αρθρίτιδας.

Η παρακεταμόλη δεν χρειάζεται να λαμβάνεται μετά το φαγητό και συνήθως μπορεί να ληφθεί με ασφάλεια μαζί με άλλα φάρμακα. Είναι δυνατή η ταυτόχρονη λήψη παρακεταμόλης και ιβουπροφαίνης, καθώς δρουν στον οργανισμό με διαφορετικούς τρόπους.

Η παρακεταμόλη είναι διαθέσιμη σε διάφορες μορφές. Λαμβάνεται συνήθως ως κάψουλα ή δισκίο των 500 mg. Ωστόσο μπορεί να ληφθεί και σε υγρή μορφή για παιδιά και μπορεί να χορηγηθεί ακόμη και ενδοφλεβίως σε νοσοκομεία. Είναι ασφαλές για τα παιδιά να λαμβάνουν παρακεταμόλη στην κατάλληλη δόση.

Παρακεταμόλη στην εγκυμοσύνη

Δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποδηλώνουν ότι η λήψη παρακεταμόλης είναι επιβλαβής κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Πολλές έγκυες γυναίκες λαμβάνουν παρακεταμόλη για ανακούφιση από τον πόνο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Είναι επίσης ασφαλές για τις μητέρες που θηλάζουν να λαμβάνουν παρακεταμόλη.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Εάν υποφέρετε από ηπατικά, ή νεφρικά προβλήματα, είναι σημαντικό να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας πριν πάρετε παρακεταμόλη, καθώς διασπάται κυρίως από το ήπαρ.

Αλληλεπίδραση της παρακεταμόλης με άλλα φάρμακα

Υπάρχει μια σειρά από φάρμακα που εάν παίρνετε, τότε θα πρέπει να αποφύγετε την λήψη παρακεταμόλης:

Καρβαμαζεπίνη: Θεραπεία για την επιληψία και τον πόνο των νεύρων
Βαρφαρίνη: Διαλυτικό αίματος
Φαινυτοΐνη: Αντιεπιληπτικό φάρμακο
Μετοκλοπραμίδη: Συνήθης θεραπεία για καούρα, ναυτία και έμετο

Παρακεταμόλη: Πιθανές παρενέργειες

Οι ανεπιθύμητες ενέργειες που εμφανίζονται ως αποτέλεσμα της λήψης παρακεταμόλης είναι σπάνιες, αλλά οι πιο συχνές είναι:

Αλλεργικές αντιδράσεις (μπορεί να προκληθεί οίδημα και εξάνθημα)
Διαταραχές του αίματος
Καρδιακές ανωμαλίες – χαμηλή αρτηριακή πίεση (αυτό συμβαίνει πιο συχνά όταν χορηγείται παρακεταμόλη ενδοφλεβίως)

Υπερδοσολογία παρακεταμόλης

Η υπερδοσολογία παρακεταμόλης είναι δυνητικά πολύ επιβλαβής. Αν κάποιος πάρει υπερβολική ποσότητα παρακεταμόλης θα πρέπει να αναζητήσει επείγουσα ιατρική βοήθεια. Δεδομένου ότι η παρακεταμόλη διασπάται κυρίως από το ήπαρ, η υπερδοσολογία μπορεί να οδηγήσει σε οξεία ηπατική βλάβη (ηπατοτοξικότητα).

Όταν παίρνετε φάρμακα για το κρυολόγημα, είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι αυτά συνήθως περιέχουν επίσης παρακεταμόλη. Για παράδειγμα, θα πρέπει να αποφεύγεται η ταυτόχρονη λήψη φαρμάκων για το κρυολόγημα και δισκίων παρακεταμόλης, για να αποφευχθεί ο κίνδυνος τυχαίας υπερδοσολογίας.

Ιβουπροφαίνη

Η ιβουπροφαίνη χρησιμοποιείται με παρόμοιο τρόπο με την παρακεταμόλη. Θεραπεύει τον πόνο, αλλά μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία του πυρετού. Οι θεραπευτικές ιδιότητες του φαρμάκου θεωρείται ότι οφείλονται στην ανασταλτική δράση επί του ενζύμου κυκλοξυγενάση που έχει ως αποτέλεσμα τη σημαντική αναστολή της σύνθεσης των προσταγλανδινών. Οι ιδιότητες αυτές παρέχουν συμπτωματική ανακούφιση από τη φλεγμονή, τον πόνο και τον πυρετό.

Η κύρια διαφορά είναι ότι η ιβουπροφαίνη μειώνει τη φλεγμονή. Η ιβουπροφαίνη είναι ένας τύπος φαρμάκου που ονομάζεται μη στεροειδές αντιφλεγμονώδες (ΜΣΑΦ). Αυτό σημαίνει ότι η ιβουπροφαίνη θα μειώσει τη φλεγμονή. Στο σώμα, η φλεγμονή εμφανίζεται για διάφορους λόγους: μπορεί να είναι σημάδι λοίμωξης, ή να είναι η απάντηση του οργανισμού σε κάποια βλάβη.

Αν και το αποτέλεσμα μείωσης του πόνου θα συμβεί λίγο μετά τη λήψη του φαρμάκου, το αντιφλεγμονώδες συστατικό μπορεί να χρειαστεί εβδομάδες για να λειτουργήσει βέλτιστα.

Η ιβουπροφαίνη διατίθεται σε διάφορες μορφές: κάψουλες, δισκία, σπρέι, τζελ και κρέμες. Το τζελ ιβουπροφαίνης είναι ένα δημοφιλές φάρμακο για τον πόνο στην πλάτη και τους μυϊκούς πόνους, καθώς παρέχει αποτελεσματική, τοπική ανακούφιση από τον πόνο.

Μπορώ να πάρω ιβουπροφαίνη;

Σε αντίθεση με την παρακεταμόλη, δεν μπορούν όλοι να πάρουν ιβουπροφαίνη. Τα ακόλουθα άτομα πρέπει να αποφεύγουν την λήψη ιβουπροφαίνης:

Αλλεργικοί (υπερευαισθησία) σε άλλα ΜΣΑΦ
Όσοι πάσχουν από έλκος στομάχου
Όσοι έχουν καρδιακή ανεπάρκεια
Ασθενείς με ηπατική νόσο

Οι παραπάνω θα πρέπει να αποφεύγουν την ιβουπροφαίνη εντελώς.

Άτομα με τις ακόλουθες παθήσεις μπορεί να λαμβάνουν ιβουπροφαίνη, αλλά πρέπει να είναι προσεκτικοί:

Όσοι έχουν προβλήματα στους νεφρούς, ή στο ήπαρ
Ασθενείς με συστηματικό ερυθηματώδη λύκο
Όσοι έχουν ελκώδη κολίτιδα
Όσοι έχουν άσθμα
Αν έχετε υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση)
Εάν έχετε υποστεί εγκεφαλικό στο παρελθόν

Ιβουπροφαίνη στην εγκυμοσύνη

Οι έγκυες γυναίκες θα πρέπει πάντα να λαμβάνουν συμβουλές από γιατρό πριν λάβουν οποιαδήποτε φάρμακα. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, η παρακεταμόλη είναι γενικά ένα πιο κατάλληλο παυσίπονο.

Η ιβουπροφαίνη πρέπει να αποφεύγεται εντελώς στο τρίτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης, καθώς μπορεί να επηρεάσει την καρδιά του εμβρύου.

Αλληλεπιδράσεις ιβουπροφαίνης με άλλα φάρμακα

Η ιβουπροφαίνη μπορεί να αλληλεπιδράσει απρόβλεπτα με φάρμακα. Επομένως είναι πολύ σημαντικό πριν πάρετε ιβουπροφαίνη να ελέγξετε, ότι τα άλλα φάρμακα που μπορεί να παίρνετε δεν έχουν καμία αλληλεπίδραση. Ρωτήστε τον γιατρό σας σχετικά.

Ιβουπροφαίνη: Πιθανές παρενέργειες

Η ιβουπροφαίνη έχει μεγαλύτερο αριθμό παρενεργειών από την παρακεταμόλη:

Ναυτία
Αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου
Κοιλιακό άλγος
Πονοκέφαλος
Αυξημένη αρτηριακή πίεση
Γαστρίτιδα

Εν τέλει

Συνολικά, τόσο η παρακεταμόλη όσο και η ιβουπροφαίνη είναι πολύ καλά φάρμακα, που μπορούν να ανακουφίσουν τον πόνο γρήγορα, ενώ είναι διαθέσιμα χωρίς ιατρική συνταγή από ένα φαρμακείο. Είναι σημαντικό να γνωρίζετε ποιο είναι το καταλληλότερο φάρμακο για λήψη ανάλογα με την φύση του πόνου σας. Φροντίζετε πάντα να διαβάζετε τα φυλλάδια των φαρμάκων, για να έχετε επίγνωση των αλληλεπιδράσεων, των παρενεργειών και της δοσολογίας. Εάν αισθάνεστε αδιαθεσία μετά την λήψη κάποιου φαρμάκου, επικοινωνήστε με έναν γιατρό το συντομότερο δυνατό.

Πηγές: https://www.londondoctorsclinic.co.uk, https://www.nhs.uk

φωτό: iStock