Η νοσταλγία ως καταφύγιο σε δύσκολες στιγμές

Η νοσταλγία είναι ένα μείγμα ευχαρίστησης που προέρχεται από την ανάμνηση μίας κατάστασης που έχουμε ζήσει (π.χ. παιδική ηλικία, σχέσεις) και πόνου επειδή η κατάσταση αυτή έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί. Οι μαθητές που αποφοιτούν από το σχολείου τείνουν να αισθάνονται χαρμολύπη. Η νοσταλγία είναι καθολική, εγγενώς ανθρώπινη και την αισθάνονται όλοι ανεξαρτήτως ηλικίας.

Η νοσταλγία είναι ως επί το πλείστον μια θετική συναισθηματική εμπειρία που περιλαμβάνει σκέψεις για αγαπημένες αναμνήσεις (γάμους, αποφοιτήσεις, διακοπές). Και έχει πολλά ψυχολογικά οφέλη. Η ανάμνηση μιας ευχάριστης εμπειρίας μπορεί να προκαλέσει τα ίδια συναισθήματα που νιώσαμε και στο παρελθόν και να προσφέρει μια νοσταλγική απόλαυση. Μάλιστα, το θετικό συναίσθημα μπορεί να κάνει τους ανθρώπους να αναζητούν τη νοσταλγία.

Η μουσική μπορεί να ταξιδέψει τον ακροατή σε διάφορες στιγμές και μέρη της ζωής του, καθώς και στα ίδια του τα συναισθήματα. Η ακρόαση ενός μουσικού κομματιού που παίχτηκε πολύ κατά τη διάρκεια ενός σημαντικού γεγονότος της ζωής (π.χ. μιας οικογενειακής γιορτής) πριν από πολλά χρόνια μπορεί να προκαλέσει μια βαθιά νοσταλγική συναισθηματική εμπειρία. Το συναίσθημα δεν είναι στη μουσική, αλλά σε αυτό που μας θυμίζει. Ένα τραγούδι μπορεί να ξεκλειδώσει κάθε είδους συναισθήματα.

Οι αναμνήσεις, ωστόσο, δεν είναι πάντα καλές. Όσοι έχουν βιώσει κάποιο σημαντικό τραύμα μπορεί να παρακινηθούν από τη νοσταλγική μουσική να ανακαλέσουν οδυνηρές αναμνήσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα στην ταινία Καζαμπλάνκα (Casablanca) η σκηνή όπου ο Ρικ απαγορεύει στον πιανίστα του μπαρ να παίξει το «As Time Goes By» λόγω των αφόρητων συναισθημάτων λύπης και απώλειας που του ξυπνά το τραγούδι.

Περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη στιγμή της ζωής μας, έχουμε την τάση να θυμόμαστε πράγματα που μας συνέβησαν στην εφηβεία και στην πρώιμη ενήλικη ζωή μας.

Η μουσική των εφηβικών μας χρόνων και της εποχής που ήμασταν 20 και κάτι τείνει να μας κολλάει και να μας ξυπνά έντονες αναμνήσεις όταν την ακούμε ξανά. Το ότι ακούγαμε τα ίδια τραγούδια ξανά και ξανά την εποχή εκείνη μπορεί να τα έκανε να κολλήσουν για τα καλά στο μυαλό μας. Και για τους πιο μεγάλους, η νοσταλγία της μουσικής μπορεί να προκαλέσει μια αίσθηση νεανικότητας και ένα αίσθημα ενδυνάμωσης.

Η νοσταλγία μπορεί να θεωρηθεί ένα εργαλείο αυτορρύθμισης που χρησιμοποιούν συχνά οι άνθρωποι για να τονώσουν τη διάθεσή τους όταν αισθάνονται πεσμένοι. Όταν η παρούσα στιγμή είναι αγχωτική, η νοσταλγία προσφέρει ανακούφιση. Αυτό μπορεί να εξηγήσει γιατί στις μεταβατικές ή δύσκολες περιόδους, οι άνθρωποι είναι πιο πιθανό να βιώσουν νοσταλγία, η οποία μπορεί να βοηθήσει στη ρύθμιση των συναισθημάτων τους. Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια του lockdown λόγω COVID, οι άνθρωποι νοσταλγούσαν να δουν μια ταινία σε ένα θέατρο ή να φάνε με έναν φίλο.

Η νοσταλγία που προκαλείται από τη μουσική έχει τη δυνατότητα να λειτουργήσει ως ρυθμιστικός παράγοντας έναντι του καθημερινού στρες, να μας κάνει να νιώθουμε λιγότερο μόνοι και να αυξήσει την ικανοποίησή μας από τη ζωή. Για παράδειγμα, το να δούμε μια παλιά ταινία ή βάλουμε τη μουσική που μας άρεσε στο γυμνάσιο μπορεί να μας βοηθήσει να ηρεμήσουμε σε μια περίοδο στρες. Ως προσωρινή απόδραση, η νοσταλγία μπορεί να μας οδηγήσει σε μια πιο απλή εποχή, με λιγότερες ανησυχίες και υποχρεώσεις.

Επιπλέον, η έρευνα δείχνει ότι η νοσταλγία τείνει να κάνει τους ανθρώπους να αισθάνονται πιο συνδεδεμένοι κοινωνικά. Το να σκέφτεστε με αγάπη τις παλιές εποχές με τα αγαπημένα σας πρόσωπα είναι ένας τρόπος να τα φέρετε πιο κοντά, παρόλο που μπορεί να είναι μακριά τώρα ή και να μην είναι πια μαζί μας. Για παράδειγμα, τα ζευγάρια που έχουν ένα συγκεκριμένο τραγούδι που τους θυμίζει μια σημαντική στιγμή στη σχέση τους έχουν ισχυρότερο δεσμό.

Εν ολίγοις, η νοσταλγία είναι ένα ισχυρό εργαλείο που βοηθά τον άνθρωπο να αντιμετωπίσει τους στρεσογόνους παράγοντες της ζωής. Το να θυμόμαστε σημαντικές για εμάς και αγαπημένες στιγμές παίζει καθοριστικό ρόλο στην αντιμετώπιση του άγχους. Όταν βιώνουμε μια αρνητική διάθεση, μπορούμε σκόπιμα να επιδιώξουμε να ακούσουμε ένα νοσταλγικό τραγούδι για να επωφεληθούμε από αυτήν ακριβώς την ικανότητα που έχει η νοσταλγία να φτιάχνει τη διάθεση.

Πηγή: Psychology Today

Φωτογραφία: iStock

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Κορονοϊός: Η τακτική άσκηση μπορεί να αποτρέψει τη μόλυνση από COVID-19

Με τα παπούτσια μέσα στο σπίτι; Δείτε τι μπορείτε να πάθετε

Σύνδρομο του καρπιαίου σωλήνα: Τριπλάσιες οι γυναίκες ασθενείς – Τι το προκαλεί