Αλλάζει η προσωπικότητα του ανθρώπου; Κι όμως αλλάζει

Σίγουρα έχετε ακούσει να λένε ότι «οι άνθρωποι δεν αλλάζουν» και ότι η προσωπικότητα διαμορφώνεται νωρίς στη ζωή. Μπορεί να ελπίζετε ότι ο πάντα παράξενος πεθερός σας θα γίνει πιο καλός και ευχάριστος μαζί σας, αρκεί να κάνετε λίγη υπομονή. Ωστόσο, αν πιστεύετε πράγματι πως οι άνθρωποι δεν αλλάζουν, οι πιθανότητες να συμβεί αυτό είναι μάλλον μικρές.

Ας αντιπαραβάλουμε τις υποθέσεις αυτές με στοιχεία από την πραγματική ζωή. Ξανασκέφτεσαι πώς ήσουν στα νιάτα σου και συνειδητοποιείς ότι δεν έχεις πια ούτε την απερισκεψία ούτε την ανεμελιά που είχες τότε. Ή μπορεί πλέον να ρισκάρεις περισσότερο. Είτε έτσι είτε αλλιώς, έχεις αλλάξει. Γιατί, λοιπόν, να μην μπορεί να το κάνει και ο άλλος;

Τι οδηγεί στην αλλαγή της προσωπικότητας

Οι ερευνητές τεκμηρίωσαν περίπου πριν από 20 χρόνια ότι η προσωπικότητα μπορεί και αλλάζει, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά πέντε βασικούς παράγοντες: την ευσυνειδησία, το πόσο ανοικτός είναι κανείς στις εμπειρίες, την ευχαρίστηση, τον νευρωτισμό και την εξωστρέφεια. Γιατί, όμως, συμβαίνει αυτό; Υπάρχει κάτι έμφυτο σε ένα άτομο που απλά αλλάζει με το πέρασμα των χρόνων ή υπάρχουν γεγονότα στη ζωή που υποκινούν αυτήν την αλλαγή;

Και αν η αλλαγή είναι αποτέλεσμα εμπειριών, ποιες είναι πιο σημαντικές; Το πόσο ριψοκίνδυνος ή ριψοκίνδυνη, το πόσο ευσυνείδητος ή ευσυνείδητη ήσασταν κάποτε άλλαξε επειδή βαρύνατε από τις ευθύνες της ζωής ή θα άλλαζε ούτως ή άλλως; Ή, αν γίνατε πιο τολμηροί, ήταν επειδή πήγατε διακοπές και αποφασίσατε να κάνετε bungee jumping;

Δοκιμάζοντας τα αποτελέσματα μεγάλων και μικρών γεγονότων της ζωής

Μια νέα μελέτη χρησιμοποίησε μια νέα προσέγγιση για να αντιπαραβάλει τα αποτελέσματα σημαντικών έναντι φαινομενικά ασήμαντων γεγονότων στην αλλαγή της προσωπικότητας.

Οι 4.904 ενήλικες που συμμετείχαν (μέσης ηλικίας 35 ετών) έκαναν τεστ προσωπικότητας και καταγραφές γεγονότων ζωής για ένα διάστημα από 3 έως 40 μήνες, με τους περισσότερους να τα ολοκληρώνουν σε διάστημα 2 ετών. Η ουσία της μεθόδου της μελέτης ήταν η δύναμή της να συγκρίνει την επίδραση στην προσωπικότητα 25 συγκεκριμένων γεγονότων της ζωής.

Σε αντίθεση με άλλες εργασίες στον ίδιο τομέα οι οποίες εξέταζαν μόνο «μεγάλα» γεγονότα (όπως είναι, για παράδειγμα, ο γάμος), η συγκεκριμένη έρευνα περιλάμβανε επίσης «μικρά» γεγονότα (π.χ. «ο σύντροφός μου έκανε κάτι ξεχωριστό για μένα»).

Τα γεγονότα χωρίστηκαν σε κατηγορίες σχολείο/εργασία, ρομαντικές σχέσεις, οικογένεια, υγεία, μετακόμιση και ελεύθερος χρόνος.

Η ερευνητική ομάδα ζήτησε επίσης από τους συμμετέχοντες να αξιολογήσουν οι ίδιοι το συμβάν ως θετικό-αρνητικό ή αγχωτικό-μη αγχωτικό, ώστε να ληφθεί υπόψη η αντίληψη που είχε ο ίδιος ο συμμετέχων για το γεγονός.

Ένα άλλο στοιχείο που διαφοροποίησε τη μελέτη ήταν ότι οι συμμετέχοντες καλούνταν να εκτιμήσουν ποιες θα ήταν οι επιπτώσεις, με βάση την ιδέα ότι η προσωπικότητα των ανθρώπων μπορεί να αλλάξει και στη φάση της προετοιμασίας για ένα γεγονός.

Αν και δεν ήταν μια μακροπρόθεσμη μελέτη, η χρονική περίοδος ήταν αρκετή για να μπορέσουν οι ερευνητές να διαπιστώσουν αλλαγές στα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας μετά από σημαντικά, αλλά και όχι τόσο σημαντικά γεγονότα.

Αφού συγκέντρωσαν όλα τα ευρήματα, οι συγγραφείς κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα περισσότερα γεγονότα που συμβαίνουν μία φορά στη ζωή δεν έχουν καμία επίδραση στην προσωπικότητα. Ωστόσο, υπήρξαν επιπτώσεις από πραγματικά και αναμενόμενα σημαντικά γεγονότα, όπως ο γάμος, το διαζύγιο, οι αρραβώνες, ο τοκετός, η συνταξιοδότηση και ο υποβιβασμός.

Σε ό,τι αφορά τα ασήμαντα ή «συνήθη» γεγονότα, τα οποία, όμως, μπορούν να συμβούν επανειλημμένα στην πορεία της ζωής, η ανάλυση κατέληξε «ότι τα αποτελέσματα συσσωρεύονται και μπορούν να αλλάξουν την πορεία μιας προσωπικότητας επίσης σε μεγάλο βαθμό όταν βιώνονται επανειλημμένα».

Διαπιστώθηκε επίσης ότι υπήρχαν περιστατικά που μπορεί να είχαν μικρές επιπτώσεις από μόνα τους, αλλά όταν συνέβαιναν συχνά, ο αντίκτυπος συσσωρευόταν. Και τότε είχαν την ίδια ή και μεγαλύτερη επίδραση στην προσωπικότητα ακόμη και από πολύ πιο σημαντικά γεγονότα (π.χ. ο/η σύντροφός σας έκανε κάτι ιδιαίτερο πέντε φορές κατά τη διάρκεια της μελέτης).

Τι σημαίνουν τα ευρήματα για τη δική σας προσωπικότητα

Τώρα που καταλαβαίνετε ότι η προσωπικότητα όχι μόνο μπορεί να αλλάξει, αλλά αλλάζει και το κάνει ακόμη και μετά από ασήμαντα -υποτίθεται- γεγονότα, μπορείτε να καταλάβετε πολλά για τον εαυτό σας και για εκείνους που θέλετε να αλλάξουν. Τα σημαντικά γεγονότα της ζωής μας επηρεάζουν μεν, αλλά περισσότερο όσον αφορά τις αλλαγές που σχετίζονται με αυτά. Όταν παντρεύεται κάποιος, για παράδειγμα, ελπίζει ότι ο/η σύντροφός του θα κάνει ιδιαίτερα πράγματα για εκείνον, έτσι ώστε ο γάμος και οι ωραίες αυτές χειρονομίες να βοηθήσουν να έχει μια καλύτερη ζωή. Οι μικρές αυτές χειρονομίες, λοιπόν, έχουν πιθανότατα μεγαλύτερο αντίκτυπο από την ίδια την ημέρα του γάμου ή την οριστικοποίηση ενός διαζυγίου.

Επίσης, όταν αντιμετωπίζετε ένα δυνητικά αγχωτικό γεγονός (όπως έναν υποβιβασμό ή ένα διαζύγιο), η εύρεση ενός θετικού στοιχείου σε αυτό μπορεί να βοηθήσει να μετριαστούν οι επιπτώσεις.

Δεν είναι απλώς το ότι βρήκατε δουλειά ή ότι μπήκατε στο πανεπιστήμιο που αλλάζει την προσωπικότητα, αλλά οι πολλές μικρές καθημερινές εμπειρίες που συμβαδίζουν με αυτή τη μεγάλη αλλαγή ζωής.

Όλα αυτά δείχνουν ότι κανείς δεν είναι «κολλημένος» με την προσωπικότητα με την οποία γεννήθηκε ή είχε όταν ήταν πιο νέος. Αντίθετα μπορεί να συνεχίσει να αναπτύσσεται και να ανθίζει μαζί με τις ανατροπές της ζωής.

Πηγή: Psychology Today

Φωτογραφία: iStock

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Διαβήτης: Προ των πυλών η κυκλοφορία νέας εβδομαδιαίας ινσουλίνης

Εργαλείο AI εντόπισε σημάδια καρκίνου σε ασθενείς που δεν είχαν δει οι γιατροί

Πονόλαιμος: Φυσικοί τρόποι για να τον αντιμετωπίσετε