Πολιομυελίτιδα: 100 ή περισσότερα «κρυφά» κρούσματα στη Νέα Υόρκη, λένε οι ειδικοί

Πριν από ένα μήνα, αξιωματούχοι της Υγείας από την Νέα Υόρκη ανακοίνωσαν πως ένας νεαρός ενήλικας εκδήλωσε παραλυτική πολιομυελίτιδα – το πρώτο κρούσμα της νόσου στις ΗΠΑ από το 2013. Τώρα, οι ειδικοί προειδοποιούν πως υπάρχουν άλλοι 100 ή περισσότεροι ασθενείς στην κοινότητα που είναι ασυμπτωματικοί.

Ο νεαρός ασθενής που παρέλυσε ήταν ανεμβολίαστος και δεν είχε ιστορικό ταξιδιού σε χώρα υψηλού κινδύνου. Παρ’ όλα αυτά μολύνθηκε από τον ιό της πολιομυελίτιδας και μάλιστα από τον ζωντανό αλλά εξασθενημένο ιό που υπήρχε στα παλαιού τύπου εμβόλια.

Γονιδιωματικές αναλύσεις έδειξαν ότι ο ιός κυκλοφορούσε στη Νέα Υόρκη επί έναν χρόνο, χωρίς να γίνει αντιληπτός.

Όπως αναφέρει η έγκριτη ιατρική επιθεώρηση JAMA, η πολιομυελίτιδα προκαλεί συμπτώματα μόνο στο 25% των ασθενών που μολύνει. Τυπικά μοιάζουν με αυτά της γρίπης.

Αναλόγως με τον τύπο του ιού, το 1% έως 5% των ατόμων που θα μολυνθούν, θα εκδηλώσουν μηνιγγίτιδα. Επιπλέον, ποσοστό 0,05% έως 0,5% θα αναπτύξουν παράλυση, επειδή ο ιός θα μολύνει τη σπονδυλική στήλη τους. Μερικοί από αυτούς τους ασθενείς θα χάσουν τελικά τη ζωή τους, λόγω αναπνευστικών προβλημάτων.

Τα δεδομένα αυτά σημαίνουν πως παράλυση εκδηλώνει 1 στους 200 έως 1 στους 2.000 ασθενείς με πολιομυελίτιδα. Βάσει αυτών των δεδομένων «ένα παραλυτικό περιστατικό αποτελεί προειδοποίηση ότι μπορεί να υπάρχουν άλλα 100 ή περισσότερα άτομα στην κοινότητα, που είναι ασυμπτωματικά», λέει στην JAMA η ερευνήτρια της πολιομυελίτιδας Dr. Yvonne Maldonado, επικεφαλής του Τομέος Παιδιατρικών Λοιμωδών Νόσων στην Ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου Στάνφορντ.

Όντως, ιός πολιομυελίτιδας γενετικά παρόμοιος με αυτόν που βρέθηκε στον νεαρό ασθενή, εντοπίστηκε στα λύματα αρκετών περιοχών της Νέας Υόρκης. Μάλιστα ο εντοπισμός του έγινε για πρώτη φορά τον Μάιο – δηλαδή πριν νοσήσει ο νεαρός.

Δεν προκαλεί έκπληξη

Η περίπτωση του νεαρού δεν εκπλήσσει τους ειδικούς. Όχι μόνο ήταν ανεμβολίαστος, αλλά ζει σε μία περιοχή με χαμηλά ποσοστά εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού για πολιομυελίτιδα, λέει ο Dr. Aaron E. Glatt, καθηγητής Λοιμωξιολογίας στην Ιατρική Σχολή Icahn στο Mount Sinai, της Νέας Υόρκης.

Στις αρχές του εφετινού Αυγούστου, μόνο το 60% των παιδιών ηλικίας 2 ετών στην κομητεία Ρόκλαντ, όπου ζει ο νεαρός, ήταν εμβολιασμένο κατά της πολιομυελίτιδας. Υπήρχε μάλιστα μία συνοικία όπου το ποσοστό εμβολιασμού ήταν 37%.

Το αντίστοιχο ποσοστό στην υπόλοιπη Νέα Υόρκη είναι σχεδόν 79%. Ο δε εθνικός μέσος όρος για τις ΗΠΑ είναι 83%, για τα νήπια που γεννήθηκαν το 2017 και το 2018.

Επειδή τα συνολικά ποσοστά εμβολιασμού της Νέας Υόρκης και γενικώς των ΗΠΑ είναι υψηλά, ο Dr. Glatt πιστεύει ότι είναι απίθανο να προκαλέσει η πολιομυελίτιδα κάποια γενικευμένη έξαρση. Τοπικές εξάρσεις, όμως, μπορεί να συμβούν ανά πάσα στιγμή, προειδοποιεί.

Ποιοι κινδυνεύουν, πώς να προστατευθούν

Σε γενικές γραμμές, μόνο τα ανεμβολίαστα ή μερικώς εμβολιασμένα άτομα κινδυνεύουν να εκδηλώσουν συμπτωματική πολιομυελίτιδα. Δεν υπάρχουν όμως αντιϊικές ή άλλες θεραπείες για τη νόσο.  Γι’ αυτό τον λόγο η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη με τον εμβολιασμό. «Δεν βλέπουμε περιστατικά με πολιομυελίτιδα σε άτομα που είναι εμβολιασμένα», ξεκαθαρίζει η Dr. Maldonado.

Τα εμβόλια που χρησιμοποιούνται παγκοσμίως είναι δύο ειδών. Το ένα περιέχει ζωντανό αλλά εξασθενημένο ιό και το άλλο αδρανοποιημένο.

Στις ΗΠΑ και πολλές άλλες χώρες (συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας) χρησιμοποιείται μόνο το αδρανοποιημένο εμβόλιο (IPV). Χορηγείται με ένεση και προστατεύει κατά 99% από τη μόλυνση, μετά τον πλήρη εμβολιασμό. Η ανοσία που προκαλεί πιστεύεται ότι διαρκεί δια βίου. Επειδή ο ιός που περιέχει είναι αδρανοποιημένος, δεν μπορεί να προκαλέσει πολιομυελίτιδα.

Το δεύτερο εμβόλιο περιέχει εξασθενημένο ιό πολιομυελίτιδας (OPV). Το εμβόλιο αυτό χορηγείται από το στόμα. Η αποτελεσματικότητά του φτάνει στο 95%, σύμφωνα με τα CDC. Επειδή, όμως, χρησιμοποιεί εξασθενημένο ιό, μπορεί να προκαλέσει συμπτωματική πολιομυελίτιδα. Αυτό όμως συμβαίνει πολύ σπάνια (1 περιστατικό ανά κάθε 3 εκατομμύρια εμβολιασμένα παιδιά), κατά τον Dr. William Schaffner, καθηγητή Προληπτικής Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Vanderbilt στο Νάσβιλ.

Ο εξασθενημένος ιός ενδέχεται επίσης να αποβληθεί από τον οργανισμό και να μεταδοθεί από άτομο σε άτομο. Αυτός πιστεύεται ότι ήταν και ο τρόπος μόλυνσης του νεαρού στη Νέα Υόρκη, πρόσθεσε.

Τι ισχύει στην Ελλάδα

Στη χώρα μας, το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού Παιδιών συνιστά να γίνεται ο εμβολιασμός για την πολιομυελίτιδα με το αδρανοποιημένο εμβόλιο (IPV). Ο εμβολιασμός πρέπει να αρχίζει σε ηλικία 2 μηνών (η μικρότερη ηλικία χορήγησης είναι οι 6 εβδομάδες).

Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα είναι απαραίτητες 4 δόσεις του εμβολίου. Η δεύτερη δόση πρέπει να γίνει σε ηλικία 4 μηνών. Η επόμενη δόση σε ηλικία 6 έως 18 μηνών και η τέταρτη δόση σε ηλικία 4 έως 6 ετών.

Αν, όμως, η τέταρτη δόση γίνει πριν την ηλικία των 4 ετών, πρέπει να γίνει μία ακόμα στις ηλικίες 4-6 ετών.

Συνιστάται επίσης μία επαναληπτική δόση, μαζί με το εμβόλιο τετάνου, διφθερίτιδας, ακυτταρικό κοκκύτη (Tdap), σε ηλικία 11-12 ετών.

Φωτογραφία: iStock