Ο καρκίνος του πνεύμονα έχει διαφορετικά συμπτώματα στις γυναίκες

Ρούλα Τσουλέα
24 Νοεμβρίου 2018 | 16:56

Ο καρκίνος του πνεύμονα δεν εκδηλώνεται με τον ίδιο τρόπο στα δύο φύλα, γι’ αυτό και η διάγνωσή του μπορεί να καθυστερήσει.

Πως εκδηλώνεται ο καρκίνος του πνεύμονα; Αν απαντήσετε «με επίμονο βήχα», θα έχετε δίκιο αν αναφέρεστε στους άνδρες. Στις γυναίκες όμως συχνά κάνει αισθητή την παρουσία του με εντελώς διαφορετικό τρόπο.

Η αλήθεια είναι ότι δεν διαφέρουν μόνο τα συμπτώματά του μεταξύ των δύο φύλων. Πολλές παράμετροί του, ακόμα και ο τύπος του καρκίνου που εκδηλώνουν άνδρες και γυναίκες, είναι συχνά διαφορετικές. Και υπάρχουν πολύ συγκεκριμένοι λόγοι γι’ αυτό.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), το 2015 ο καρκίνος του πνεύμονα κόστισε τη ζωή σε 1.413 Ελληνίδες. Ο αριθμός αυτός είναι περίπου το ένα τέταρτο από τον αριθμό των ανδρών που πέθαναν από τη νόσο (ανέρχονται σε 5.745).

Οι γυναίκες φαίνεται πως συχνά εκδηλώνουν τη νόσο σε νεότερη ηλικία απ’ ό,τι οι άνδρες. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τις Ελληνίδες που έχασαν τη ζωή τους το 2015, το 19,4% είχαν ηλικία κάτω των 60 ετών. Το αντίστοιχο ποσοστό στους Έλληνες όμως ήταν μόλις 13,5%.

Διεθνείς και ελληνικές έρευνες έχουν δείξει ότι και στα δύο φύλα, η κύρια αιτία του καρκίνου του πνεύμονα είναι το κάπνισμα. Ωστόσο οι γυναίκες συχνά τον αναπτύσσουν με μικρότερη ημερήσια κατανάλωση τσιγάρων. Και το πιο σημαντικό: το 20% όσων μαθαίνουν ότι πάσχουν από αυτόν, δεν έχουν αγγίξει ποτέ στη ζωή τους τσιγάρο.

Στην πραγματικότητα, πάνω από τα δύο τρίτα των μη-καπνιστών που πάσχουν από καρκίνο του πνεύμονα είναι γυναίκες.

Διαφορετικά είδη

Οι διαφορές όμως δεν σταματούν εδώ. Όπως αναφέρουν ειδικοί από το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, ο καρκίνος του πνεύμονα είναι και βιολογικώς διαφορετικός σε άνδρες και γυναίκες.

Έτσι, μακράν ο πιο συχνός τύπος καρκίνου του πνεύμονα στις γυναίκες είναι το αδενοκαρκίνωμα. Η ίδια μορφή είναι πιο συνηθισμένη και σε ανθρώπους που δεν καπνίζουν. Το αδενοκαρκίνωμα συνήθως αναπτύσσεται στις παρυφές του πνεύμονα.

Στους άνδρες και στους καπνιστές, ο πιο συχνός τύπος είναι το πλακώδες καρκίνωμα. Συνήθως αναπτύσσεται στον βλεννογόνο των βρόγχων. Προκαλεί περισσότερα συμπτώματα και έτσι είναι πιο εύκολο να εντοπιστεί νωρίς, οπότε υπάρχουν περισσότερες πιθανότητες ίασης.

Το αδενοκαρκίνωμα και το πλακώδες καρκίνωμα ανήκουν στους μη-μικροκυτταρικούς καρκίνους του πνεύμονα (ΜΜΚΠ).

Οι γυναίκες έχουν, όμως, πιο πολλές πιθανότητες να παρουσιάσουν και μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα. Αυτή είναι μία μορφή που σχεδόν πάντοτε προκαλείται από το κάπνισμα. Έχει επίσης την τάση να εξαπλώνεται γρήγορα και έχει φτωχή πρόγνωση.

Οι διαφορές στα είδη του καρκίνου που εκδηλώνουν άνδρες και γυναίκες εξηγούν εν μέρει και τις διαφορές στην συμπτωματολογία τους.

Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα

Οι άνδρες με καρκίνο του πνεύμονα είναι πιθανότερο να παρουσιάσουν επίμονο βήχα και να κάνουν αιμόπτυση. Έχουν επίσης αυξημένες πιθανότητες να εκδηλώνουν επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις του αναπνευστικού (πνευμονίες, βρογχίτιδες).

Αυτό οφείλεται στο ότι, όπως προαναφέρθηκε, οι όγκοι τους αναπτύσσονται συχνότερα στους βρόγχους, που είναι οι μεγάλοι αεραγωγοί των πνευμόνων. Στη θέση αυτή είναι εύκολο να προκαλέσουν βήχα, αιμορραγία ή απόφραξη, με συνέπεια λοιμώξεις όπως η πνευμονία.

Στις γυναίκες, όμως, ο καρκίνος εμφανίζεται πιο συχνά στην περιφέρεια του πνεύμονα, μακριά από τους μεγάλους αεραγωγούς. Σε αυτή τη θέση είναι πιο δύσκολο να προκαλέσει βήχα, αιμορραγία ή λοιμώξεις.

Γι’ αυτό τον λόγο, τα πρώτα συμπτώματα στις γυναίκες συχνά είναι μια ασαφής αίσθηση δύσπνοιας, καθώς και κόπωση.

Τα συμπτώματα αυτά είναι επίμονα και εντείνονται με τον καιρό. Μερικές φορές αποδίδονται στην ηλικία, την αύξηση του σωματικού βάρους ή/και στην κακή φυσική κατάσταση. Επιπλέον, σε πολλές περιπτώσεις δεν εμφανίζονται νωρίς στην πορεία της νόσου, αλλά όταν έχει ήδη προχωρήσει πολύ, φθάνοντας μέχρι τις μεταστάσεις.

Όταν ο όγκος εξαπλωθεί σε απομακρυσμένα σημεία του σώματος, οι ασθενείς μπορεί να εκδηλώσουν και άλλα συμπτώματα. Αν, λ.χ., εξαπλωθεί στον εγκέφαλο, οι γυναίκες μπορεί να έχουν συμπτώματα από τα μάτια, μούδιασμα ή αδυναμία. Αντίστοιχα, αν γίνουν μεταστάσεις στα οστά, θα πονάνε στη μέση, το στήθος ή τον ώμο. Μπορεί επίσης να υπάρξει ανεξήγητη απώλεια βάρους.

Ο ρόλος των οιστρογόνων

Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν με βεβαιότητα γιατί διαφέρει ο καρκίνος του πνεύμονα σε άνδρες και γυναίκες. Εικάζουν όμως ότι κάποιο ρόλο στην ανάπτυξη και την εξέλιξή του παίζουν τα οιστρογόνα, η κύρια ορμόνη του γυναικείου φύλου.

Τα οιστρογόνα παράγονται κυρίως από τις ωοθήκες. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι γυναίκες που υποβάλλονται σε χειρουργική αφαίρεση ωοθηκών, έχουν αυξημένες πιθανότητες να εκδηλώσουν καρκίνο στον πνεύμονα.

Αντιθέτως, όσες υποβάλλονται σε ορμονοθεραπεία μετά από φυσική εμμηνόπαυση, ίσως έχουν μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου. Το ίδιο και όσες έχουν χρησιμοποιήσει αντισυλληπτικά χάπια, σύμφωνα με άλλες μελέτες.

Οι συσχετίσεις αυτές υποδηλώνουν ότι τα οιστρογόνα μπορεί να παίζουν κάποιο ρόλο στην αιτιοπαθογένεια του συγκεκριμένου καρκίνου, εκτιμούν οι ειδικοί.

Το DNA

Εκτός από τα οιστρογόνα, ρόλο στις διαφορές μεταξύ των φύλων μπορεί να παίζουν και άλλες βιολογικές παράμετροι. Υπάρχουν, λ.χ., ενδείξεις ότι το DNA των γυναικών υφίσταται πιο εύκολα σοβαρές βλάβες από τα καρκινογόνα του τσιγάρου. Και μερικές μελέτες έχουν δείξει ότι ο γυναικείος οργανισμός αντιδρά διαφορετικά στη νικοτίνη, απ’ ό,τι ο ανδρικός.

Ό,τι κι αν συμβαίνει, γεγονός παραμένει ότι ο καρκίνος του πνεύμονα είναι πολύ συχνός στις γυναίκες, αλλά εμφανίζεται συχνά σε μη καπνίστριες. Επομένως, οι γυναίκες όχι μόνο δεν πρέπει να καπνίζουν, αλλά ούτε να εκτίθενται στον καπνό άλλων ατόμων.