Η τελειομανία είναι παγίδα – Δείτε πώς να ξεφύγετε

Η Yuxin Sun, ψυχολόγος στο Σιάτλ, βλέπει πολλούς πελάτες στις ομαδικές θεραπείες της που επιμένουν ότι δεν είναι τελειομανείς. «Ω, δεν είμαι τέλειος. Απέχω πολύ από το τέλειο», της λένε.

Αλλά τελειομανία δεν είναι να είσαι ο καλύτερος σε ό,τι κι αν κάνεις, λέει η Δρ Sun, «είναι το συναίσθημα να μην φτάνεις ποτέ σε αυτό το σημείο, να μην νιώθεις ποτέ ότι είσαι αρκετά καλός, να μην νιώθεις ποτέ επαρκής». Και αυτό μπορεί να δημιουργήσει μια σκληρή εσωτερική φωνή που μας μειώνει και μας τιμωρεί.

Η τελειομανία είναι τόσο διάχυτη που υπάρχει και τεστ για τη μέτρησή της: η Πολυδιάστατη Κλίμακα Τελειομανίας (Multidimensional Perfectionism Scale). Όταν κάποιοι ερευνητές εξέτασαν πώς ανταποκρίνονταν οι φοιτητές στις ερωτήσεις της κλίμακας με την πάροδο του χρόνου, διαπίστωσαν ότι τα ποσοστά τελειομανίας αυξήθηκαν τις τελευταίες δεκαετίες, φτάνοντας στα ύψη μεταξύ 2006 και 2022.

Σύμφωνα με τον Thomas Curran, αναπληρωτή καθηγητή Ψυχολογίας στο London School of Economics and Political Science, που ηγήθηκε της ανάλυσης, ο τύπος τελειομανίας που παρουσιάζει τη μεγαλύτερη έξαρση είχε τις ρίζες της στην πεποίθηση ότι οι άλλοι περιμένουν από εσάς να είστε τέλειοι. Ο σημερινός νέος είναι πιο πιθανό να πάρει πολύ μεγαλύτερη βαθμολογία σε αυτό το κριτήριο από κάποιον που έκανε το τεστ πριν από δεκαετίες. Και οι λόγοι θα μπορούσαν να είναι πολλοί: η αύξηση των προσδοκιών των γονέων, η πίεση του σχολείου, η παρουσία των influencers παντού στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και η διαφήμιση.

«Δεν υπάρχει χαρά στην επιτυχία και υπάρχει πολλή αυτοκριτική», λέει.

Ανεξάρτητα, όμως, από το αν θεωρείτε τον εαυτό σας τελειομανή ή όχι, οι ειδικοί λένε ότι υπάρχουν πολλά που μπορείτε να κάνετε για να προσπαθήσετε να κρατήσετε υπό έλεγχο τον εσωτερικό σας «κριτή».

Πάρτε απόσταση από τις σκέψεις σας

Ο Ethan Kross, καθηγητής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν και συγγραφέας του «Chatter: The Voice in Our Head, Why it Matters and How to Harness It», λέει ότι η διαδικασία της αποστασιοποίησης είναι η «πρώτη γραμμή άμυνάς» του ενάντια στις αρνητικές σκέψεις.

Η αποστασιοποίηση είναι ένας τρόπος να περιορίσουμε το μέγεθος της «φλυαρίας» μέσα στο κεφάλι μας, για να ασχοληθούμε με αυτήν διαφορετικά. Αν, για παράδειγμα, σας πιάσει αγωνία για κάτι στη μέση της νύχτας, είναι ευκαιρία να μπείτε σε μια… χρονοκάψουλα που θα σας οδηγήσει στο μέλλον, λέει. Φανταστείτε, για παράδειγμα, πώς θα νιώθετε για αυτό αύριο το πρωί. Τα άγχη συχνά φαίνονται λιγότερο σοβαρά στο φως της ημέρας.

Η χρονική περίοδος θα μπορούσε να είναι ακόμη μεγαλύτερο. Το γεγονός ότι μπλοκάρατε μερικές φορές κατά τη διάρκεια της σημαντικής σας παρουσίασης σήμερα θα έχει σημασία σε τρεις μήνες από τώρα;

Ένας άλλος τρόπος για να εξασκηθείτε στην αποστασιοποίηση είναι να αποφεύγετε το πρώτο πρόσωπο όταν σκέφτεστε κάτι που σας αναστατώνει.

Αντί να πείτε «Δεν μπορώ να πιστέψω ότι έκανα τέτοιο λάθος», μπορείτε να αποκτήσετε μια νέα προοπτική λέγοντας «Χριστίνα, έκανες λάθος. Νιώθεις άσχημα για αυτό τώρα. Αλλά δεν πρόκειται να νιώθεις έτσι για πάντα. Και το λάθος σου είναι κάτι που έχει συμβεί σε πολλούς ανθρώπους».

Στην έρευνά του, ο Δρ Kross διαπίστωσε ότι όταν οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν το «εσύ» ή το όνομά τους αντί του «εγώ» και άρχισαν να παρατηρούν τα συναισθήματά τους σαν να ήταν αμερόληπτοι παρατηρητές, «ήταν σαν να γυρνούσαν έναν διακόπτη». Η πρακτική αυτή κατέληγε σε έναν εσωτερικό διάλογο που ήταν πιο εποικοδομητικός και θετικός από εκείνον των ανθρώπων που μιλούσαν στον εαυτό τους σε πρώτο πρόσωπο. Κι άλλες μελέτες έχουν αναφέρει παρόμοια οφέλη από την υιοθέτηση μιας πιο αποστασιοποιημένης οπτικής.

Αποδεχτείτε ό,τι είναι αρκετά καλό

Ο Δρ Curran, ο οποίος γράφει και για τη δική του μάχη με την τελειομανία στο βιβλίο του «The Perfection Trap», εξηγεί ότι κατέβαλε προσπάθεια για να αποδεχθεί το «αρκετά καλό».

Με την τελειομανία μπορεί να νιώθεις ότι τίποτα δεν είναι ποτέ «αρκετό». Η αποδοχή αυτού που είναι «αρκετά καλό» προϋποθέτει ότι σταματάτε να κυνηγάτε το τέλειο, λέει ο Curran. Για τον ίδιο, το να δουλεύει τα βράδια, τα Σαββατοκύριακα και στις διακοπές είχε γίνει μέρος της ταυτότητάς του, αλλά μετά τη γέννηση του γιου του άρχισε να δουλεύει λιγότερες ώρες, κάτι που ήταν «απελευθερωτικό».

Οι αποφάσεις του στο παρελθόν οδηγούνταν από μια αγωνιώδη ανάγκη να βελτιώσει τον εαυτό του, λέει. Τώρα, όταν σκέφτεται πώς να περάσει τον χρόνο του, προσπαθεί να επικεντρωθεί σε πράγματα που δίνουν χαρά, σκοπό και νόημα στη ζωή του.

Ασκηθείτε στην αυτοσυμπόνια

Γενικά, η τελειομανία είναι συνήθως μια στρατηγική επιβίωσης – είναι «σαν μια πανοπλία που φοράς» για να νιώθεις λιγότερο ευάλωτος, λέει η Δρ Sun. Οπότε μην επικρίνετε τον εαυτό σας επειδή έχετε τάσεις τελειομανίας.

Aν, όμως, αυτή η πανοπλία σας βαραίνει, ίσως είναι καιρός να ευχαριστήσετε την τελειομανία σας για την υπηρεσία της και να προχωρήσετε παρακάτω, όπως κάνει η Marie Kondo όταν πετάει τα πράγματά της, προσθέτει.

Μπορείτε να το κάνετε σταδιακά. Ή και να ζητήσετε από έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας να σας βοηθήσει.

«Πολλές φορές εργάζομαι με ανθρώπους για την οικοδόμηση αυτής της εσωτερικής ασφάλειας», που είναι η ικανότητα να δίνεις στον εαυτό σου την επικύρωση που χρειάζεσαι για να νιώθεις ηρεμία και γαλήνη, λέει, ώστε μια μέρα να πουν στον εαυτό τους: «Αποδέχομαι το πώς είμαι σήμερα και όχι το πώς «υποτίθεται» ότι θα έπρεπε να είμαι».

Πηγή: New York Times

Φωτογραφία: iStock

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Πως θα καταλάβετε αν τρώτε πολύ γρήγορα το φαγητό σας

Γυναίκα έφαγε κρέας κροκόδειλου – Τι ανακάλυψαν στο μάτι της 2 χρόνια αργότερα

Πόσο συχνά πρέπει να πλένουμε τα παπούτσια μας;