Βιολογική ηλικία: Τι είναι και τι αποκαλύπτει για την μελλοντική υγεία του εγκεφάλου

Αν έχετε βιολογική ηλικία μεγαλύτερη από την χρονολογική σας, προσέξτε. Μια νέα μελέτη αποκαλύπτει πως όταν η απόκλιση είναι σημαντική μπορεί να σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εγκεφαλικών προβλημάτων αργότερα στη ζωή.

Αν και όλοι οι άνθρωποι γερνούν χρονολογικά με τον ίδιο ρυθμό, από βιολογικής απόψεως ο οργανισμός καθενός εξ ημών γηράσκει διαφορετικά.

Στην πραγματικότητα, για την επιστήμη είναι ανεπαρκές το να βασίζεται κανείς μόνο στην χρονολογική ηλικία (στα χρόνια από τη γέννηση) για να μετρήσει τον ρυθμό γήρανσης του οργανισμού, εξηγεί η επιβλέπουσα ερευνήτρια Dr. Sara Hägg, αναπληρώτρια καθηγήτρια Μοριακής Επιδημιολογίας στο ακαδημαϊκό Karolinska Institutet της Σουηδίας.

Έτσι, οι επιστήμονες καθορίζουν την βιολογική ηλικία κάθε ατόμου. Αυτή ελέγχεται με δύο τρόπους. Ο ένας είναι οι επιγενετικές αλλαγές που συμβαίνουν στο DNA καθώς μεγαλώνουμε. Πρόκειται για τις χημικές αλλαγές στα γονίδιά μας, λόγω του τρόπου ζωής μας.

Ο δεύτερος τρόπος είναι η χρήση των αποτελεσμάτων από τις ιατρικές εξετάσεις – λ.χ. για την αρτηριακή πίεση, τη χοληστερόλη κ.λπ.

Προγενέστερες μελέτες έχουν δείξει πως όταν η βιολογική ηλικία ενός ατόμου υπερβαίνει την χρονολογική, η συνέπεια είναι:

• Επιτάχυνση της κυτταρικής γήρανσης
• Αυξημένη ευπάθεια σε νοσήματα που σχετίζονται με την ηλικία

Η νέα μελέτη

Στη νέα μελέτη οι επιστήμονες εξέτασε την διαφορά ανάμεσα στην βιολογική και την  χρονολογική ηλικία σε 325.870 άτομα από την βάση ιατρικών δεδομένων UK Biobank. Οι συμμετέχοντες σε αυτή τη βάση παρέχουν συστηματικά αναλυτικές πληροφορίες για την υγεία και τον τρόπο ζωής τους.

Στόχος της μελέτης ήταν να εξακριβωθεί εάν συσχετιζόταν η βιολογική τους ηλικία με τον κίνδυνο αναπτύξεως νευρολογικών ασθενειών, όπως:

• Άνοια
• Εγκεφαλικό
• Νόσο Πάρκινσον
• Νόσο του κινητικού νευρώνα (π.χ. πλαγία μυατροφική σκλήρυνση ή ALS)

Η βιολογική ηλικία των συμμετεχόντων υπολογίσθηκε βάσει των αποτελεσμάτων σε 18 διαγνωστικές εξετάσεις, στις οποίες συμπεριλαμβάνονταν μεταξύ άλλων:

• Τα επίπεδα γλυκόζης (σακχάρου) στο αίμα
• Τα επίπεδα των λιπιδίων (π.χ. χοληστερόλη)
• Η αρτηριακή πίεση
• Η πνευμονική λειτουργία
• Ο δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ)

Κατά την έναρξη της μελέτης η ηλικία των εθελοντών κυμαινόταν μεταξύ 40 και 70 ετών.

Τα ευρήματα

Η νέα μελέτη δημοσιεύθηκε στην ιατρική επιθεώρηση Journal of Neurology, Neurosurgery and Psychiatry. Οι ερευνητές παρακολούθησαν επί 9 χρόνια την υγεία των συμμετεχόντων. Στη διάρκειά τους, καταγράφηκαν 1.397 περιστατικά άνοιας και 2.515 ισχαιμικά εγκεφαλικά επεισόδια. Υπήρξαν επίσης μικρότεροι αριθμοί περιστατικών με άλλα νευρολογικά νοσήματα.

Όταν οι ερευνητές συνέκριναν την βιολογική και την χρονολογική ηλικία των εθελοντών, διαπίστωσαν πως όσοι είχαν τις μεγαλύτερες αποκλίσεις είχαν ιδιαίτερα αυξημένο κίνδυνο άνοιας, ιδίως αγγειακής.

Είχαν επίσης αυξημένο κίνδυνο ισχαιμικού εγκεφαλικού. Το ισχαιμικό εγκεφαλικό είναι η πιο συχνή μορφή εγκεφαλικού επεισοδίου. Οφείλεται σε θρόμβο αίματος που αποφράσσει αρτηρία του εγκεφάλου, προκαλώντας ισχαιμία (μειωμένη αιμάτωση).

Ειδικότερα, οι εθελοντές με απόκλιση κατά 5 χρόνια της χρονολογικής από την βιολογική ηλικία είχαν 40% περισσότερες πιθανότητες να διαγνωστούν με αγγειακή άνοια ή εγκεφαλικό. Η απόκλιση αυτή επηρεαζόταν κυρίως από τα επίπεδα της πίεσης και της χοληστερόλης, καθώς και από την αναπνευστική λειτουργία.

Η μελέτη έδειξε γενικώς πως όσοι εθελοντές πρόσεχαν τη διατροφή τους και γυμνάζονταν συστηματικά, βιολογικώς ήσαν νεώτεροι από την χρονολογική ηλικία τους. Ίσχυε, όμως, και το αντίστροφο.

Φωτογραφία: iStock