Τζελ τεστοστερόνης: Τι είναι, χρήσεις και πιθανές παρενέργειες

Η γέλη (τζελ) τεστοστερόνης χρησιμοποιείται για τη θεραπεία των συμπτωμάτων της χαμηλής τεστοστερόνης σε ενήλικες άνδρες που έχουν υπογοναδισμό (δηλαδή όταν το σώμα δεν παράγει αρκετή φυσική τεστοστερόνη).

Το τζελ τεστοστερόνης προορίζεται για άνδρες με χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης εξαιτίας ιατρικών καταστάσεων, όπως διαταραχές των όρχεων, της υπόφυσης ή του υποθαλάμου, οι οποίες προκαλούν υπογοναδισμό. Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται από άνδρες, οι οποίοι έχουν χαμηλή τεστοστερόνη λόγω γήρανσης (ηλικιακός υπογοναδισμός).

Η τεστοστερόνη είναι ορμόνη που παράγεται από τον οργανισμό και συμβάλλει στην ανάπτυξη και λειτουργία των ανδρικών γεννητικών οργάνων και των τυπικών ανδρικών χαρακτηριστικών.

Πώς πρέπει να χρησιμοποιείται το τζελ τεστοστερόνης

• Η γέλη τεστοστερόνης συνήθως εφαρμόζεται μία φορά την ημέρα.
• Είναι καλύτερο να κάνετε την εφαρμογή της το πρωί και περίπου την ίδια ώρα κάθε μέρα.
• Είναι πολύ σημαντικό να ακολουθείτε προσεκτικά τις οδηγίες χρήσεως που αναγράφονται στην συσκευασία. Ζητήστε από τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό σας να σας εξηγήσει οτιδήποτε τυχόν δεν καταλαβαίνετε.
• Μην βάζετε μεγαλύτερη ή μικρότερη ποσότητα από αυτή που σας έχει συστήσει ο θεράπων ιατρός σας. Ούτε να κάνετε πιο συχνές επαλείψεις.
• Εάν συνήθως κάνετε μπάνιο ή ντους το πρωί, φροντίστε να εφαρμόσετε το τζελ τεστοστερόνης μετά το ντους. Σε κάθε περίπτωση διαβάστε τις πληροφορίες του κατασκευαστή σχετικά με το πότε μπορείτε να πλυθείτε, να κάνετε ντους ή να κολυμπήσετε μετά την εφαρμογή της γέλης.

Τζελ τεστοστερόνης: Ποιες ειδικές προφυλάξεις πρέπει να ακολουθήσω;

• Πριν χρησιμοποιήσετε τη γέλη τεστοστερόνης, ενημερώστε τον γιατρό σας εάν είστε αλλεργικοί στην τεστοστερόνη, σε οποιαδήποτε άλλα φάρμακα ή σε οποιοδήποτε από τα συστατικά του προϊόντος. Ζητήστε του την λίστα με τα συστατικά.
• Ενημερώστε τον γιατρό και τον φαρμακοποιό σας ποια άλλα φάρμακα, βιταμίνες, συμπληρώματα διατροφής ή/και φυτικά προϊόντα παίρνετε ή σκοπεύετε να πάρετε. Η σύσταση αυτή είναι ιδιαιτέρως σημαντική εάν παίρνετε αντιπηκτικά (π.χ. βαρφαρίνη), ορισμένες ινσουλίνες για τον διαβήτη ή στεροειδή.
• Ενημερώστε τον επίσης εάν έχετε ή είχατε ποτέ υπνική άπνοια, καλοήθη υπερπλασία προστάτη, υψηλά επίπεδα ασβεστίου στο αίμα, διαβήτη, καρδιακή, νεφρική, ηπατική ή πνευμονική νόσο.
• Οι ηλικιωμένοι άνδρες πρέπει να μην χρησιμοποιούν τζελ τεστοστερόνης, εκτός εάν έχουν υπογοναδισμό από ιατρική αιτία.

Ποιες παρενέργειες μπορεί να προκαλέσει το τζελ τεστοστερόνης

Έχουν υπάρξει αναφορές για σοβαρές παρενέργειες σε άτομα που χρησιμοποιούν τζελ τεστοστερόνη σε υψηλότερες δόσεις, μαζί με άλλα σκευάσματα που περιέχουν ορμόνες του ανδρικού φύλου ή με τρόπους διαφορετικούς από εκείνους που τους υποδεικνύει ο γιατρός.

Αυτές οι παρενέργειες μπορεί να συμπεριλαμβάνουν:

• καρδιακά προβλήματα (έμφραγμα, καρδιακή ανεπάρκεια κ.α.)
• εγκεφαλικό επεισόδιο και παροδικό ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο (μίνι εγκεφαλικό)
• ηπατική νόσο
• επιληπτικές κρίσεις
• αλλαγές στην ψυχική υγεία όπως κατάθλιψη, μανία, επιθετική συμπεριφορά και παραισθήσεις

Τα άτομα που χρησιμοποιούν περισσότερη γέλη τεστοστερόνης από τη συνιστώμενη, μπορεί επίσης να εμφανίσουν συμπτώματα στέρησης, εάν διακόψουν απότομα τη λήψης της. Τέτοια συμπτώματα είναι:

• κατάθλιψη
• υπερβολική κόπωση
• έντονες λιγούρες
• ευερεθιστότητα
• γενικευμένη ανησυχία
• απώλεια όρεξης
• προβλήματα στον ύπνο (αδυναμία να αποκοιμηθούν ή συχνές αφυπνίσεις)
• μειωμένη ερωτική επιθυμία

Ενημερώστε τον γιατρό σας εάν κάποιο από τα παρακάτω συμπτώματα είναι έντονο ή δεν υποχωρεί:

• διόγκωση ή/και πόνος στον μαστό
• μειωμένη ερωτική επιθυμία
• ακμή
• κατάθλιψη
• αλλαγές της ψυχικής διάθεσης
• πονοκέφαλοι
• δακρύρροια
• ξηροδερμία ή κνησμός (φαγούρα) στο δέρμα
• διάρροια
• ερυθρότητα ή ερεθισμός στο δέρμα

Ορισμένες παρενέργειες μπορεί να είναι σοβαρές. Εάν εμφανίσετε οποιοδήποτε από τα παρακάτω συμπτώματα, καλέστε αμέσως τον γιατρό σας:

• πόνος, πρήξιμο, αίσθημα θερμότητας ή ερυθρότητα στο κάτω μέρος του ποδιού
• δυσκολία στην αναπνοή
• πρήξιμο χεριών, ποδιών, αστραγάλων ή άκρων ποδών
• ναυτία ή έμετος
• αργή ομιλία ή δυσκολίες στην ομιλία
• ζάλη ή λιποθυμία
• αδυναμία ή μούδιασμα ενός χεριού ή ποδιού
• πόνος στο στήθος
• δυσκολία στην αναπνοή, ιδίως στη διάρκεια του ύπνου
• στύσεις που συμβαίνουν πολύ συχνά ή που διαρκούν πολλή ώρα
• δυσκολία στην ούρηση, αδύναμη ροή ούρων, συχνοουρία, ξαφνική ανάγκη για ούρηση
• κιτρίνισμα του δέρματος ή των ματιών

ΠΡΟΣΟΧΗ

Το τζελ τεστοστερόνης μπορεί να προκαλέσει επιβλαβείς δράσεις σε άλλους που τυχόν αγγίζουν το δέρμα σας στην περιοχή όπου το έχετε εφαρμόσει:

• Οι γυναίκες και τα παιδιά είναι ιδιαίτερα πιθανό να επηρεαστούν, εάν αγγίξουν δέρμα όπου έχει εφαρμοστεί γέλη τεστοστερόνης.
• Εάν μια γυναίκα που είναι έγκυος, μπορεί να μείνει έγκυος ή θηλάζει αγγίξει δέρμα αλειμμένο με τζελ τεστοστερόνης, υπάρχει κίνδυνος βλάβης στο μωρό.
• Οι γυναίκες δεν πρέπει να χρησιμοποιούν τη γέλη τεστοστερόνης, ιδίως εάν είναι ή μπορεί να μείνουν έγκυες ή θηλάζουν. Η τεστοστερόνη μπορεί να βλάψει το μωρό.

Πρέπει να λαμβάνετε προφυλάξεις για να είστε σίγουροι ότι άλλοι δεν θα έρθουν σε επαφή με το τζελ τεστοστερόνης που αλείφετε στο δέρμα σας. Ειδικότερα:

• Μετά την εφαρμογή της γέλης να περιμένετε λίγα λεπτά να στεγνώσει και ύστερα να φοράτε ρούχα που θα καλύπτουν πλήρως την περιοχή, ούτως ώστε κανείς να μην έρθει σε επαφή με το δέρμα σας.
• Όταν ολοκληρώνετε την εφαρμογή της γέλης, να πλένετε αμέσως τα χέρια σας με σαπούνι και νερό για να αφαιρείτε κάθε υπόλειμμα που τυχόν έχει απομείνει στα χέρια σας.
• Αν αναμένετε ότι θα υπάρξει επαφή του δέρματός σας με άλλο άτομο (π.χ. σε μια ιατρική εξέταση), φροντίστε να σαπουνίσετε καλά το δέρμα σας πριν από αυτήν.
• Εάν ένα άτομο έρθει κατά λάθος σε επαφή με το αλειμμένο με τεστοστερόνη δέρμα σας, ζητήστε του να πλυθεί το συντομότερο δυνατό με σαπούνι και νερό
• Ενημερώστε τα μέλη της οικογένειάς σας να είναι προσεκτικά όταν χειρίζονται τα ρούχα σας, τα κλινοσκεπάσματα ή άλλα αντικείμενα που μπορεί να έχουν τζελ τεστοστερόνης πάνω τους.

Εάν γυναίκες ή παιδιά αγγίξουν δέρμα που έχει υποβληθεί σε τοπική θεραπεία με τεστοστερόνη, μπορεί να εμφανίσουν ορισμένα συμπτώματα.

• Εάν μια γυναίκα, που μπορεί να έχει έρθει σε επαφή με τζελ τεστοστερόνης, εμφανίσει τριχοφυΐα σε νέα σημεία στο σώμα ή ακμή, πρέπει να καλέσει αμέσως το γιατρό της.

Εάν ένα παιδί, που μπορεί να έχει έρθει σε επαφή με τεστοστερόνη, αναπτύξει κάποιο από τα συμπτώματα που ακολουθούν, πρέπει να καλέσετε αμέσως τον γιατρό του:

• μεγέθυνση των γεννητικών οργάνων
• τριχοφυΐα στην ηβική περιοχή
• αυξημένες στύσεις
• αυξημένη σεξουαλική επιθυμία
• επιθετική συμπεριφορά

Τα περισσότερα από αυτά τα συμπτώματα αναμένεται να εξαφανιστούν μόλις το παιδί σταματήσει να έρχεται σε επαφή με την τεστοστερόνη. Σε μερικές περιπτώσεις, όμως, τα γεννητικά όργανα μπορεί να παραμείνουν μεγαλύτερα από το κανονικό.

Το τζελ τεστοστερόνης μπορεί επίσης να προκαλέσει ταχύτερη από το κανονικό ωρίμανση των οστών σε παιδιά που έρχονται σε επαφή με το φάρμακο.

Αυτό σημαίνει ότι τα παιδιά μπορεί να σταματήσουν να ψηλώνουν νωρίτερα από το αναμενόμενο και μπορεί να έχουν μικρότερο ύψος από το προβλεπόμενο όταν ενηλικιωθούν. Ακόμα κι αν αυτά τα παιδιά σταματήσουν να έρχονται σε επαφή με τοπικά προϊόντα τεστοστερόνης, τα οστά τους μπορεί να παραμείνουν πιο ώριμα από το κανονικό.

Πηγές: https://www.ncbi.nlm.nih.gov, https://medlineplus.gov

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Χαμηλή τεστοστερόνη: Από τι προκαλείται, τι θα νιώσετε και τι μπορείτε να κάνετε

Ανδρόπαυση: Πότε ξεκινάει – Επίπεδα τεστοστερόνης και πρώτα σημάδια

Διπλάσιος κίνδυνος καρδιακού επεισοδίου στις γυναίκες που έχουν χαμηλή τεστοστερόνη

φωτό: iStock