Προσοχή: Ο θυμός απειλεί την καρδιά!

Iatropedia
26 Μαρτίου 2014 | 06:00

Όλοι γνωρίζουμε ότι ο θυμός είναι κακός σύμβουλος στις σχέσεις μας με τους άλλους ενώ μας γεμίζει με αρνητικά συναισθήματα και επηρεάζει τη διάθεσης μας. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται όταν ο θυμός ξεκινά από τον απλό εκνευρισμό και φτάνει σε οργή η οποία μπορεί να είναι μόνιμη και συνεχής. Ποιες οι επιπτώσεις του θυμού στην υγεία πως επηρεάζει την καρδιά; Πόσο κινδυνεύουν οι οξύθυμοι άνθρωποι; Απαντήσεις στο επιστημονικό άρθρο που ακολουθεί.

Της Βασιλικής Παπαδοπούλου Ειδικής Παθολόγου

Ο καρδιαγγειακός κίνδυνος και τα αποτελέσματα του είναι 1η αιτία νοσηρότητας, αναπηρίας και θανάτου για το σύγχρονο άνθρωπο με εκατομμύρια θύματα καθημερινά. Οι επιπτώσεις του μοιραίες για τους ασθενείς, το συγγενικό τους περιβάλλον και δυστυχώς και για τα συστήματα υγείας που γονατίζουν από τα έξοδα νοσηλειών, χαμένων εργατοωρών, πρόωρων συνταξιοδοτήσεων και αναπηρίας.

Παράλληλα με τις γνωστές μακροχρόνιες αιτίες που συμβάλουν στην αύξηση του κινδύνου αυτού (δυσλιπιδαιμία, διαβήτης, κάπνισμα, υπέρταση, κληρονομική επιβάρυνση κτλ) είναι γνωστό ότι, αρκετές οξείες, φυσικές και χημικές, αιτίες μπορεί να πυροδοτήσουν ένα επικίνδυνο επεισόδιο.

Σκοπός τη μελέτης, που επιδόθηκε σε συστηματική ανάλυση και μετανάλυση από την Ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, ήταν να αποδείξει αν ακόμα και μικρής διάρκειας επεισόδια θυμού, συνδέονται με αύξηση καρδιαγγειακών επεισοδίων και συγκεκριμένα μυοκαρδιακό έμφραγμα (ΜΙ), ισχαιμικό και αιμορραγικό εγκεφαλικό (ΑΕΕ) επεισόδιο και κοιλιακή αρρυθμία (ΚΑ). Η μελέτηδημοσιεύτηκε στο European Heart Journal Advance Access (March 3, 2014)

Μέθοδος

Έγινε ανάλυση από το 1966-2013 συνολικά και αφορούσε 9 μελέτες για έμφραγμα /στηθαγχικό επεισόδιο (4) ισχαιμικό ΑΕΕ (2) αιμορραγικό ΑΕΕ (1) και ΚΑ (2). Συνολικά αναλύθηκαν 6870 εργασίες όπου αφαιρέθηκαν οι διπλές καταχωρήσεις και τα άλλα αίτια.

Μελετήθηκαν συνολικά 4546 εμφράγματα, 462 στηθαγχικά επεισόδια, 590 ισχαιμικά και 215 αιμορραγικά ΑΕΕ, και 306 αρρυθμίες. Σε όλες υπήρχε ερώτημα για επεισόδιο θυμού στο παρελθόν (ώρες έως μέρες)

Οι ασθενείς χωρίστηκαν σε 3 ομάδες καρδιαγγειακού κινδύνου (που καθορίζονται από τους άλλους παράγοντες κινδύνου : ηλικία, φύλο, χοληστερόλη, υπέρταση, κάπνισμα, παχυσαρκία, διαβήτης, κληρονομικό ιστορικό)

Όσοι έχουν πιθανότητα 5% για καρδειαγγειακό επεισόδιο τα επόμενα 10 χρόνια είναι η ομάδα χαμηλού κινδύνου.

Όσοι έχουν πιθανότητα 10% για καρδειαγγειακό επεισόδιο τα επόμενα 10 χρόνια είναι η ομάδα μεσαίου κινδύνου.

Όσοι έχουν πιθανότητα 20% για καρδειαγγειακό επεισόδιο τα επόμενα 10 χρόνια είναι η ομάδα υψηλού κινδύνου.

Εν συνεχεία εξετάστηκαν η συχνότητα των επεισοδίων θυμού και δημιουργήθηκαν 3 ομάδες:

1 επεισόδιο το μήνα

2 επεισόδια τη μέρα

5 επεισόδια τη μέρα.

Τέλος όλα συσχετίστηκαν με την πιθανότητα του πόσο ένα ξέσπασμα θυμού ανεβάζει τον κίνδυνο εμφάνισης ΚΑ επεισοδίου ανά 10.000 άτομα.

Τα αποτελέσματα φαίνονται στο γράφημα και τον πίνακα 1

Γράφημα

Επεισόδια θυμού

Άτομα αναλόγως τον 10ετή κίνδυνο για ΚΕ

Χαμηλού κίνδυνού

Μεσαίου κίνδυνου

Υψηλού κινδύνου

1 επεισόδιο θυμού μήνα

1/10000

2/10000

4/10000

2 επεισόδια θυμού τη μέρα

63/10000

129/10000

268/10000

5 επεισόδια θυμού τη μέρα

158/10000

320/10000

657/10000

Πίνακας1

Καρδιαγγειακά επεισόδια (ΚΕ) ανά 10 000 άτομα/χρόνο και συχνότητα επεισοδίων θυμού/ μέρα ή μήνα αναλόγως των ομάδων 10ετούς κινδύνου των ασθενών

Άρα, ακόμα και για κάποιον που ανήκει στην ομάδα χαμηλού κινδύνου, ο θυμός αυξάνει την πιθανότητα για έμφραγμα, εγκεφαλικό ή αρρυθμία. Πολύ περισσότερο αν ήδη είναι σε ομάδα αυξημένου κινδύνου, λόγω συνύπαρξης περισσότερων επιβαρυντικών παραγόντων.

Μετά από πόση ώρα από ένα επεισόδιο θυμού υπάρχει ο μεγαλύτερος κίνδυνος;

Ο παραπάνω πίνακας μας δίνει τη συσχέτιση ακόμα και σε βάθος 1 μήνα. Γνωρίζουμε όμως ότι παρά την ετερογένεια των μελετών οι ασθενείς ρωτήθηκαν για διάστημα μέχρι και 12 μήνες.

Τελικά το συμπέρασμα που προέκυψε από τις περισσότερες μελέτες, ήταν ότι ο μεγαλύτερος κίνδυνος για ένα από τα παραπάνω επεισόδια αφορά τις 2 επόμενες ώρες μετά από ξέσπασμα θυμού (πίνακας2).

Για πόσο μέγεθος θυμού μιλάμε;

Οι ασθενείς ερωτήθηκαν για την ένταση του θυμού και βαθμολόγησαν το επεισόδιο με βάση την Onset Anger Scale (1-7)

Πίνακας 2

Αν και τα άτομα με οξύθυμο χαρακτήρα συνολικά έχουν περισσότερα ΚΑ επεισόδια (μεγαλύτερος απόλυτος κίνδυνος), εκδήλωση θυμού από άτομα ήπιου χαρακτήρα οδηγεί στην εμφάνιση -σύμφωνα με κάποιες από τις μελέτες- σε χειρότερα ΚΑ επεισόδια. Ο λόγος είναι ότι οι οξύθυμοι, είναι μονίμως σε υψηλά επίπεδα απάντησης και αποκλιμάκωσης του θυμού. Αντίθετα ο άνθρωπος που δεν είναι συνηθισμένος να θυμώνει, διατρέχει μεγαλύτερο κίνδυνο, ακριβώς επειδή δεν είναι «προπονημένος» στο θυμό.

Με ποιο μηχανισμό ο θυμός σχετίζεται τόσο άμεσα με τον καρδιαγγειακό κίνδυνο;

Αιτία για όλα αυτά είναι η αύξηση της καρδιακής συχνότητας, της αρτηριακής πίεσης και αγγειακών αντιστάσεων (κινητοποίηση του συμπαθητικού συστήματος) παροδική ισχαιμία, ρήξη μαλακών αθηρωματικών πλακών, πυροδότηση της φλεγμονώδους προθρομβωτικής απάντησης, αύξηση των αιμοπεταλίων και την γλοιότητας του πλάσματος και μείωση των ινοδολυτικών παραγόντων.

Για το λόγο αυτό άτομα υψηλού κινδύνου που ήδη λάμβαναν αγωγή -είτε για τον καρδιαγγειακό κίνδυνο από το γιατρό τους, είτε για το θυμό από ψυχίατρο- είχαν και λιγότερα επεισόδια.

Συμπεράσματα

Η ψύχραιμη αντιμετώπιση της ζωής και των προβλημάτων/ αναποδιών της, μας προφυλάσσει από την εκδήλωση επικίνδυνων επεισοδίων, ικανά να μας σκοτώσουν ή να αφήσουν μόνιμη αναπηρία. Έχοντας αυτή τη γνώση, πρέπει να προσπαθήσουμε να ελέγξουμε το θυμό μας, ή να ζητήσουμε βοήθεια όταν διαπιστώνουμε ότι δεν είμαστε ικανοί από μόνοι μας γι αυτό. Η βοήθεια από τον ειδικό, δε σημαίνει υποχρεωτικά φάρμακα, βοηθάει στην εκπαίδευση για εκτόνωση της έντασης.

Τελικά, όσο και αν προσπαθούμε να θεραπεύσουμε τα βασικά αίτια καρδιαγγειακού κινδύνου (κάπνισμα, υπέρταση, δυσλιπιδαιμία, διαβήτη) πετυχαίνουμε λίγα, αν δεν καταφέρουμε να περιορίσουμε και το θυμό, όσο δικαιολογημένος και αν φαίνεται αυτός.