Οι κρυφοί κίνδυνοι για την υγεία από το εμφιαλωμένο νερό – Γιατί δεν είναι καλύτερο από αυτό της βρύσης

Η αυξανόμενη δυσπιστία απέναντι στο νερό της βρύσης έχει συμβάλει στη μετατροπή του εμφιαλωμένου νερού σε βασικό αγαθό παγκοσμίως. Το εμφιαλωμένο νερό προωθείται ως το πιο καθαρό, πιο υγιεινό και πιο βολικό, αλλά τα επιστημονικά στοιχεία επισημαίνουν πως δεν είναι όλα τόσο «τέλεια».

Αυτή η αντίληψη περί καθαρότητας είναι κεντρικής σημασίας για την ελκυστικότητα του εμφιαλωμένου νερού, ωστόσο μελέτες δείχνουν ότι το προϊόν συχνά ενέχει τους δικούς του κινδύνους τόσο για την υγεία όσο και για το περιβάλλον, εξηγεί ο Μουχάμαντ Γουακίλ Σαχζάντ, Καθηγητής και Πρόεδρος Προηγμένης Ενέργειας και Βιωσιμότητας, Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών στο Πανεπιστήμιο Northumbria, σε άρθρο του στο The Conversation.

Μια μελέτη του 2025 έδειξε ότι το εμφιαλωμένο νερό μπορεί να μην είναι τόσο ασφαλές όσο υποθέτουν πολλοί άνθρωποι. Δοκιμές σε νερό που πωλείται σε επαναγεμιζόμενες κανάτες και πλαστικά μπουκάλια διαπίστωσαν υψηλά επίπεδα βακτηριακής μόλυνσης.

Τα ευρήματα αυτά έρχονται να προστεθούν σε ένα αυξανόμενο σύνολο ερευνών που υποδηλώνουν ότι σε πολλά μέρη το νερό της βρύσης δεν είναι μόνο ασφαλές, αλλά συχνά ρυθμίζεται και παρακολουθείται πιο αυστηρά από τα εμφιαλωμένα μπουκάλια.

Στις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες, το νερό της βρύσης υπόκειται σε αυστηρότερα νομικά και δοκιμαστικά πρότυπα από το εμφιαλωμένο. Οι δημόσιες παροχές παρακολουθούνται καθημερινά για βακτήρια, βαρέα μέταλλα και φυτοφάρμακα.

Αντιθέτως, το εμφιαλωμένο ρυθμίζεται ως συσκευασμένο τρόφιμο. Ελέγχεται λιγότερο συχνά και οι κατασκευαστές δεν υποχρεούνται να δημοσιεύουν λεπτομερείς πληροφορίες ποιότητας.

Δείτε επίσης: «Παντοτινά χημικά»: Το μολυσμένο νερό «στοιχίζει ακριβά» σε μητέρες και μωρά – Τι έδειξε μελέτη

Τι εντόπισαν μελέτες στο εμφιαλωμένο

Έρευνες έχουν εντοπίσει διάφορα στο εμφιαλωμένο νερό, όπως μικροπλαστικά, χημικά υπολείμματα και βακτήρια.

Μια μελέτη του 2024 ανίχνευσε δεκάδες χιλιάδες σωματίδια πλαστικού ανά λίτρο σε ορισμένα προϊόντα. Άλλες έρευνες υποδηλώνουν ότι το εμφιαλωμένο συχνά περιέχει υψηλότερες συγκεντρώσεις μικροπλαστικών από το νερό της βρύσης. Τα μικροπλαστικά έχουν συνδεθεί με φλεγμονή, ορμονική διαταραχή και συσσώρευση σωματιδίων στα ανθρώπινα όργανα.

Τα πλαστικά μπουκάλια μπορούν επίσης να απελευθερώσουν χημικές ουσίες όπως αντιμόνιο, φθαλικές ενώσεις και δισφαινόλη. Το αντιμόνιο είναι ένας καταλύτης που χρησιμοποιείται για την κατασκευή μπουκαλιών PET και το PET είναι το πιο συνηθισμένο πλαστικό που χρησιμοποιείται για ποτά μιας χρήσης. Οι φθαλικές ενώσεις είναι πλαστικοποιητές που διατηρούν τα πλαστικά εύκαμπτα. Τα ανάλογα δισφαινόλης – όπως το BPS ή το BPF  – είναι στενοί συγγενείς της BPA, μιας χημικής ουσίας που χρησιμοποιείται για τη σκλήρυνση ορισμένων πλαστικών και για την επένδυση κουτιών τροφίμων και ποτών. Αυτές οι ουσίες μπορούν να «μεταναστεύσουν» στο νερό, ειδικά όταν τα μπουκάλια βρίσκονται σε θερμά περιβάλλοντα, όπως αυτοκίνητα, φορτηγά διανομής ή στο φως του ήλιου.

Τι προκαλούν αυτές οι χημικές ενώσεις στην υγεία μας

Οι επιστήμονες ανησυχούν επειδή ορισμένες από αυτές τις ενώσεις μπορούν να διαταράξουν το ορμονικό σύστημα.

Η υψηλή έκθεση σε ορισμένες φθαλικές ενώσεις και δισφαινόλες έχει συνδεθεί με επιπτώσεις στην αναπαραγωγική υγεία, τον μεταβολισμό και την ανάπτυξη, αν και τα επίπεδα που βρίσκονται στο εμφιαλωμένο νερό είναι γενικά χαμηλά και οι μακροπρόθεσμοι κίνδυνοι παραμένουν ασαφείς.

Οι ερευνητές διερευνούν τώρα τι μπορεί να σημαίνει η επαναλαμβανόμενη, χρόνια έκθεση με την πάροδο του χρόνου, ιδίως καθώς η κατανάλωση εμφιαλωμένου νερού συνεχίζει να αυξάνεται παγκοσμίως.

Το εμφιαλωμένο νερό δεν είναι αποστειρωμένο. Μόλις ανοιχτεί, οι μικροοργανισμοί μπορούν να πολλαπλασιαστούν γρήγορα. Ένα μισοτελειωμένο μπουκάλι που αφήνεται σε ένα ζεστό αυτοκίνητο μπορεί να γίνει ιδανικό περιβάλλον για ανάπτυξη μικροβίων.

Το νερό της βρύσης περιέχει γενικά ωφέλιμα μέταλλα, ένα σημείο που έχει τεκμηριωθεί επαρκώς στην έρευνα για τη δημόσια υγεία. Στο Ηνωμένο Βασίλειο και σε άλλες χώρες, το φθόριο προστίθεται σε ορισμένα είδη για την πρόληψη της τερηδόνας.

Το εμφιαλωμένο νερό ποικίλλει σημαντικά ως προς την περιεκτικότητα σε μέταλλα και μελέτες δείχνουν ότι τα παιδιά που πίνουν εμφιαλωμένο νερό πιο συχνά έχουν υψηλότερα ποσοστά τερηδόνας.

Πόσο «πράσινο» είναι το μπουκάλι σου;

Η υπερβολική κατανάλωση εμφιαλωμένου νερού είναι επίσης επιζήμια για τον πλανήτη. Η παγκόσμια κατανάλωση είναι τόσο υψηλή που αγοράζονται περίπου ένα εκατομμύριο πλαστικά μπουκάλια κάθε λεπτό.

Η δανική εταιρεία τεχνολογίας νερού Aquaporin εκτιμά ότι η παραγωγή ενός λίτρου εμφιαλωμένου νερού μπορεί να απαιτήσει έως και δύο χιλιάδες φορές περισσότερη ενέργεια από την προμήθεια ενός λίτρου νερού βρύσης.

Το αποτύπωμα άνθρακα είναι επίσης υψηλότερο, με μέσο όρο περίπου ογδόντα γραμμάρια διοξειδίου του άνθρακα ανά λίτρο, συμπεριλαμβανομένης της εμφιάλωσης, της μεταφοράς και της ψύξης.

Επιπλέον, όπως τονίζει ο καθηγητής, η συζήτηση για το εμφιαλωμένο νερό δεν μπορεί να διαχωριστεί από τις ευρύτερες πιέσεις που αντιμετωπίζουν τα παγκόσμια αποθέματα νερού.

Δείτε επίσης: ΟΗΕ: 1 στους 4 κατοίκους του πλανήτη δεν έχει πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό

Η πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό παραμένει μια σημαντική πρόκληση παγκοσμίως. Η κλιματική αλλαγή, η ταχεία αστικοποίηση, η βιομηχανική ρύπανση και η αύξηση του πληθυσμού πιέζουν τους πόρους γλυκού νερού. Η Unesco προειδοποιεί ότι περισσότεροι από δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι ζουν ήδη σε περιοχές που αντιμετωπίζουν υψηλή έλλειψη νερού. Ακόμη και στην Αθήνα, πρόσφατα οι ειδικοί προειδοποίησαν για τα χαμηλά επίπεδα της λίμνης Μόρνου, μια σημαντική πηγή νερού για την πρωτεύουσα.

Το εμφιαλωμένο παραμένει απαραίτητο σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης ή σε περιπτώσεις όπου το νερό της βρύσης δεν είναι πραγματικά ασφαλές.

«Ωστόσο, στις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες δεν είναι ούτε ασφαλέστερο ούτε καθαρότερο από το νερό της βρύσης. Καθώς η κλιματική αλλαγή και η ρύπανση αναδιαμορφώνουν την πρόσβαση στο νερό, η κατανόηση των πραγματικών διαφορών μεταξύ του εμφιαλωμένου νερού και του νερού βρύσης έχει μεγαλύτερη σημασία από ποτέ», καταλήγει ο καθηγητής.

Φωτογραφία iStock