Ο χρόνιος πόνος γερνάει πρόωρα το μυαλό και αυξάνει τον κίνδυνο άνοιας, λένε οι ειδικοί

Όσοι υποφέρουν επί μήνες ή και χρόνια από επίμονους πόνους, ξέρουν καλά πόσο δύσκολη μπορεί να κάνουν τη ζωή. Τώρα, μια νέα μελέτη αποκαλύπτει ότι ο χρόνιος πόνος μπορεί να πλήξει τον εγκέφαλο, ανοίγοντας τον δρόμο στην άνοια. Και δεν έχει σημασία από πού πηγάζει: κινδυνεύουν εξίσου όσοι πονούν λόγω αρθρίτιδας, με εκείνους που πονάνε συνέχεια στη μέση ή αλλού στο σώμα τους.

Η μελέτη έδειξε ακόμα πως όσο περισσότερα είναι τα επώδυνα σημεία του σώματος, τόσο περισσότερες είναι οι πιθανότητες εκδήλωσης άνοιας.

Ο πόνος είναι ο κύριος λόγος για τον οποίο απευθυνόμαστε στους γιατρούς. Είναι, όμως, απλώς ένα σύμπτωμα. Η αιτία του είναι κάποια υποκείμενη πάθηση ή διαταραχή.

Ως χρόνιος πόνος θεωρείται αυτός που διαρκεί από 3 μήνες και πάνω. Υπολογίζεται ότι το 25% των ενηλίκων υποφέρουν από χρόνιο πόνο. Σχεδόν οι μισοί πάσχοντες από αυτόν, αναφέρουν ότι πονούν σε περισσότερα του ενός σημεία του σώματός τους, λένε οι ερευνητές.

Οι επιπτώσεις από τον επίμονο πόνο

Η πιο συχνή αιτία πόνου (οξέως ή χρονίου) παγκοσμίως είναι τα προβλήματα της μέσης. Ακολουθούν:

• Τα προβλήματα του αυχένα
• Η αρθρίτιδα
• Οι βλάβες στα νεύρα
• Ο καρκίνος
• Οι τραυματισμοί

Προγενέστερες μελέτες έχουν δείξει ότι ο χρόνιος πόνος σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο αναπτύξεως προβλημάτων όπως:

• Οι αγχώδεις διαταραχές
• Η κατάθλιψη
• Οι περιορισμοί στην κινητικότητα και τις καθημερινές δραστηριότητες
• Η εξάρτηση από ισχυρά παυσίπονα (π.χ. οπιοειδή)
• Η φτωχή ποιότητα ζωής

Στον κατάλογο αυτών των συνεπειών ως φαίνεται πρέπει πλέον να προστεθεί η άνοια, εκτιμούν οι ερευνητές.

Η νέα μελέτη

Η νέα μελέτη δημοσιεύεται στην επιστημονική επιθεώρηση Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS). Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από  354.943 εθελοντές, που είχαν ηλικία 40-69 ετών κατά την έναρξης της μελέτης.

Οι επιστήμονες διερεύνησαν κατ’ αρχάς τη συχνότητα που είχε ο χρόνιος πόνος μεταξύ τους και σε πόσα σημεία του σώματός τους εκδηλωνόταν. Ύστερα, εξέτασαν κατά πόσον συσχετιζόταν ο χρόνιος πόνος τους με τον κίνδυνο να εκδηλώσουν άνοια.

Στη συνέχεια εξέτασαν αν ο χρόνιος πόνος σε πολλαπλά σημεία του σώματος σχετιζόταν με επιδείνωση των νοητικών λειτουργιών και με την δομή του εγκεφάλου. Ο έλεγχος αυτός έγινε σε μία υποομάδα 19.116 εθελοντών, οι οποίοι υποβλήθηκαν σε απεικονιστικές εξετάσεις εγκεφάλου.

Όπως διαπίστωσαν οι ερευνητές, οι ασθενείς με χρόνιο πόνο σε πολλά σημεία του σώματος επεδείκνυαν ευρύτερη και ταχύτερη έκπτωση των νοητικών λειτουργιών τους, συμπεριλαμβανομένων:

• Της μνήμης
• Της εκτελεστικής λειτουργίας
• Της μάθησης
• Της ικανότητας προσοχής

Πρόωρα γερασμένος εγκέφαλος

Επιπλέον, σε όσο περισσότερα σημεία του σώματός τους εκδηλωνόταν ο χρόνιος πόνος, τόσο μεγαλύτερη ήταν η ατροφία στον ιππόκαμπο του εγκεφάλου τους. Ο ιππόκαμπος είναι το τμήμα του που είναι υπεύθυνο για τη μνήμη.

Στην πραγματικότητα, ο όγκος του ιπποκάμπου ήταν σχεδόν τέσσερις φορές μικρότερος στους συμμετέχοντες με χρόνιο πόνο σε 5 ή περισσότερα σημεία του σώματός τους, σε σύγκριση με τον όγκο του σε εκείνους που πονούσαν σε 2 σημεία.

Ωστόσο ο όγκος του ιπποκάμπου φυσιολογικά μειώνεται με την ηλικία. Έτσι, οι ερευνητές υπολόγισαν ότι η διαφορά αυτή αντιστοιχεί σε εγκέφαλο γερασμένο πρόωρα κατά 8 ολόκληρα χρόνια! Η πρόωρη γήρανση του ιπποκάμπου αντιστοιχούσε:

• Σε 1 έτος, όταν ο χρόνιος πόνος εντοπιζόταν σε ένα σημείο του σώματος
• Σε κάτι παραπάνω από 2 χρόνια, όταν ο πόνος εμφανιζόταν σε δύο σημεία του σώματος

Πρακτικά αυτό σημαίνει πως ένας 60χρονος που πονούσε σε δύο σημεία του σώματός του, είχε εγκέφαλο σαν έναν 62χρονο χωρίς πόνο.

Τα ευρήματα αυτά παρέμειναν ισχυρά και όταν οι ερευνητές έλαβαν υπ’ όψιν άλλους συμβάλλοντες παράγοντες, όπως την ηλικία, το σωματικό βάρος, την κατανάλωση αλκοόλ κ.λπ.

Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν ότι η διαχείριση του χρόνιου πόνου μπορεί να αποτελεί έναν σημαντικό, τροποποιήσιμο παράγοντα κινδύνου για άνοια, κατέληξαν οι ερευνητές.

Φωτογραφία: iStock