Μεταστατικός καρκίνος του μαστού: Εξατομικευμένη θεραπεία με καινοτόμα φάρμακα

Ο καρκίνος του μαστού είναι ο συχνότερος καρκίνος στις γυναίκες, παγκοσμίως. Υπολογίζεται ότι 1 στις 8 γυναίκες θα τον παρουσιάσει, ενώ στην Ελλάδα αναφέρονται περί τις 7.700 νέες περιπτώσεις το χρόνο.

Ο τακτικός προληπτικός έλεγχος, η έγκαιρη διάγνωση και οι αποτελεσματικές σύγχρονες θεραπείες έχουν αυξήσει σημαντικά τη δυνατότητα ίασης των γυναικών που πάσχουν από καρκίνο του μαστού. Ωστόσο κάποιες ασθενείς θα αναπτύξουν μεταστατική νόσο.

«Οι εξελίξεις στη θεραπεία του μεταστατικού καρκίνου του μαστού είναι καταιγιστικές. Αυτό οφείλεται στην εξατομίκευση της θεραπευτικής προσέγγισης», αναφέρει η παθολόγος-ογκολόγος δρ Ελένη Γαλάνη, αναπληρώτρια διευθύντρια της Β’ Ογκολογικής Κλινικής στο Νοσοκομείο Metropolitan.

Όπως εξηγεί, ο καρκίνος του μαστού δεν αντιμετωπίζεται πια ως μία νόσος με τα ίδια χαρακτηριστικά σε όλες τις γυναίκες. «Εστιάζουμε στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του σε κάθε ασθενή ξεχωριστά», λέει. «Η εξατομικευμένη θεραπεία έχει ως στόχο την επιλογή της ιδανικής θεραπείας για την ασθενή. Αυτή βασίζεται σε καινοτόμα φάρμακα, τα οποία στοχεύουν σε εξειδικευμένα μόρια των καρκινικών κυττάρων, που εμπλέκονται στον πολλαπλασιασμό και την επιβίωσή τους».

Στον καρκίνο του μαστού ανάλογα με την έκφραση των ορμονικών υποδοχέων ER, PR και της ογκοπρωτεΐνης Ηer-2 εφαρμόζεται και ανάλογη στοχευμένη θεραπεία, προσθέτει.

Οι ορμονοεξαρτώμενοι όγκοι

Για τη θεραπεία του μεταστατικού ορμονοευαίσθητου καρκίνου του μαστού (ER, PR θετικοί και Her-2 αρνητικοί όγκοι) υπάρχει μια νέα κατηγορία φαρμάκων. Πρόκειται για τους αναστολείς της κυκλίνης (CDK4/6 inhibitors), οι οποίοι χαρίζουν στις ασθενείς περισσότερα χρόνια ποιοτικής ζωής.

Μια ασθενής μπορεί πλέον λαμβάνοντας μια θεραπεία από του στόματος:

• Να αποφύγει για μεγάλο χρονικό διάστημα τη χημειοθεραπεία
• Να επιστρέψει στη ζωή της χωρίς απώλεια μαλλιών και γενικά με ελάχιστες ανεπιθύμητες ενέργειες

Τρία νέα φάρμακα αυτής της κατηγορίας είναι διαθέσιμα σήμερα στη χώρα μας, προσθέτει η κυρία Γαλάνη.

Ο θετικός στο Her-2 καρκίνος του μαστού

Ο θετικός στη Her-2, μεταστατικός καρκίνος του μαστού επίσης αντιμετωπίζεται εξατομικευμένα. Οι νέες αντι-Her-2 στοχεύουσες θεραπείες προσφέρουν στις ασθενείς σημαντικό όφελος επιβίωσης, μετατρέποντας μία πραγματικά δύσκολη ασθένεια σε χρόνια νόσο με πολύ καλή ποιότητα ζωής.

Την τελευταία διετία εισήχθησαν δύο νέα φάρμακα για τον Her-2 θετικό μεταστατικό καρκίνο του μαστού. Αυτά εμπλούτισαν και διαφοροποίησαν τον θεραπευτικό αλγόριθμο της νόσου.

Το ένα είναι το νέο σύμπλοκο μόριο trastuzumab-deruxtecan. Επέδειξε εξαιρετικά υψηλή αποτελεσματικότητα σε ασθενείς με μεταστατική νόσο, στις οποίες είχαν αποτύχει προηγούμενες θεραπείες.

Το άλλο φάρμακο είναι το tucatinib, ένας ιδιαίτερα αποτελεσματικός μικρομοριακός εκλεκτικός αναστολέας του Her-2. Χορηγείται από το στόμα σε συνδυασμό με από του στόματος χημειοθεραπεία και με το μονοκλωνικό αντίσωμα transtuzumab.

Και τα δύο νέα φάρμακα είναι εξαιρετικά αποτελεσματικά στις ασθενείς με εγκεφαλικές μεταστάσεις. Μάλιστα το Τucatinib συνιστάται για τη θεραπεία ασθενών με εξελισσόμενες εγκεφαλικές εντοπίσεις.

Ο τριπλά αρνητικός καρκίνος του μαστού

Πολύ σημαντικές εξελίξεις υπάρχουν και για τη δύσκολη κατηγορία του τριπλά αρνητικού καρκίνου του μαστού. Πρόσφατα δεδομένα δείχνουν ότι οι ασθενείς με μεταστατική τριπλά αρνητική νόσο έχουν σημαντικό κλινικό όφελος, εάν λάβουν συνδυασμό ανοσοθεραπείας και χημειοθεραπείας. Το όφελος αυτό αφορά τις ασθενείς με έκφραση του δείκτη PDL-1.

Επίσης, πολύ πρόσφατα, έλαβε έγκριση στην Ευρώπη ένα νέο σύμπλοκο μόριο, το sagituzumb govitecan. Προσφέρει σημαντική παράταση του χρόνου ζωής των ασθενών με προχωρημένο προθεραπευμένο τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού.

Ο κληρονομικός καρκίνος του μαστού

Σε μικρό ποσοστό (5-10%) των ασθενών, ο καρκίνος του μαστού είναι κληρονομικός. Σήμερα γνωρίζουμε ότι ο κληρονομικός καρκίνος του μαστού και των ωοθηκών συνήθως οφείλεται σε παθολογικές μεταλλάξεις στα γονίδια BRCA1/2.

Για την ανίχνευσή τους μπορεί να γίνει γονιδιακός έλεγχος, ο οποίος όμως συνιστάται σε επιλεγμένο πληθυσμό που πληροί συγκεκριμένα κριτήρια.

Για τις ασθενείς με μετάλλαξη στα γονίδια BRCA1/2 «μια νέα κατηγορία φαρμάκων σε μορφή χαπιών, οι αναστολείς της PARP, που επιδιορθώνουν τις βλάβες στο DNA, έχουν ανοίξει νέους, σημαντικούς θεραπευτικούς δρόμους», αναφέρει η κυρία Γαλάνη.

Και στην Ελλάδα

Οι προαναφερθείσες καινοτόμες θεραπείες είναι εγκεκριμένες από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων και είναι διαθέσιμες στις Ελληνίδες ασθενείς.

Εν κατακλείδι, φαίνεται ότι έχει φτάσει μια νέα εποχή συνδυασμένης θεραπείας, τονίζει η κυρία Γαλάνη. Χρησιμοποιούνται πλέον συνδυασμοί της κλασικής χημειοθεραπείας ή ορμονοθεραπείας με νέα καινοτόμα φάρμακα, μονοκλωνικά αντισώματα ή ανοσοθεραπεία, που έχουν πετύχει:

• Αφενός την αύξηση των ποσοστών ίασης
• Αφετέρου τη μετατροπή της μεταστατικής νόσου σε χρόνια νόσο

Η ευεργετική δράση των ως άνω φαρμάκων, ενισχύεται από τη σημαντική συνδρομή των συλλόγων ασθενών. Οι σύλλογοι, με τη συνεχή και ουσιαστική παρουσία τους, υποστηρίζουν σε κάθε επίπεδο (ενημερωτικό, ψυχολογικό ή/και οικονομικό) τις ασθενείς με καρκίνο του μαστού καθ’ όλη τη διάρκεια της πορείας της θεραπείας τους.

Επιπλέον, το δίκτυο «Γυναίκες στην Ογκολογία», που αποτελείται από γυναίκες ογκολόγους, πέραν των συνεχών δράσεων ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης που αναλαμβάνει, έχει δημιουργήσει τη διαδικτυακή πλατφόρμα w4life.gr με στόχο την αξιόπιστη και υπεύθυνη ενημέρωση.

Η πρόληψη

Επειδή όπως πάντοτε το «προλαμβάνειν» είναι το επιθυμητό, διότι είναι «κάλλιον του θεραπεύειν», σημαντικό είναι να τηρούμε ορισμένα μέτρα με τα οποία προλαμβάνεται ή έστω διαγιγνώσκεται εγκαίρως ο καρκίνος του μαστού.

• Αποφυγή του καπνίσματος και της παχυσαρκίας. Είναι οι δύο κυριότεροι παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση καρκίνου.
• Αποφυγή του αλκοόλ. Ακόμα και η μέτρια κατανάλωση αυξάνει την πιθανότητα για καρκίνο του μαστού
• Υγιεινή διατροφή και άσκηση. Αποτελούν ασπίδα προστασίας από τον καρκίνο
• Προληπτικές εξετάσεις, κατάλληλες για το φύλο, την ηλικία και το ιστορικό.

«Αυτόν τον δρόμο είναι που έχουμε υποχρέωση, τόσο προς τον εαυτό μας όσο και προς αυτούς που αγαπάμε, να ακολουθούμε», καταλήγει η κυρία Γαλάνη.

Φωτογραφία: iStock