Μελάνωμα: Απαραίτητος ο άμεσος έλεγχος σε κάθε ασυνήθιστη ελιά στο δέρμα

Ο θάνατος του Νίκου Φλωρινιώτη σε ηλικία μόλις 39 ετών έφερε στο προσκήνιο το μελάνωμα, τον πιο επικίνδυνο καρκίνο του δέρματος.

Όπως είχε πει ο ίδιος ο εκλιπών, έπασχε από τη νόσο επί πέντε χρόνια πριν γίνει τελικά η σωστή διάγνωση. Αρχικά νόμιζε ότι είχε βγάλει ένα λίπωμα, το οποίο αφαιρέθηκε από τον γιατρό, χωρίς να γίνει βιοψία. Όταν αυτό εμφανίστηκε εκ νέου, ξαναπήγε στους γιατρούς, οι οποίοι για καιρό τον καθησύχαζαν ότι δεν ήταν κάτι. Δυστυχώς, όμως, ήταν μελάνωμα το οποίο είναι ιάσιμο όταν ανιχνευθεί νωρίς, αλλά δύσκολο στην αντιμετώπιση όταν εξελιχθεί.

Το μελάνωμα είναι ο λιγότερο συχνός από τους καρκίνους του δέρματος. Είναι όμως ο πιο επικίνδυνος, λόγω της ικανότητάς του να εξαπλώνεται γρήγορα σε άλλα όργανα, εάν δεν γίνει αντιμετωπιστεί εγκαίρως.

Στην χώρα μας υπολογίζεται ότι ετησίως διαγιγνώσκονται με τη νόσο περισσότεροι από 1.300 άνθρωποι. Σε περίπου 300 υπολογίζονται όσοι χάνουν ετησίως τη ζωή τους εξαιτίας του.

Όπως αναφέρουν ειδικοί από το Skin Cancer Foundation των ΗΠΑ, το μελάνωμα αρχίζει στα μελανοκύτταρα της επιδερμίδας. Τα κύτταρα αυτά παράγουν την χρωστική ουσία (λέγεται μελανίνη), που προσδίδει στο δέρμα το χαρακτηριστικό χρώμα του.

Όταν το δέρμα εκτίθεται στην υπεριώδη ακτινοβολία (UV) από τον ήλιο ή τα σολάριουμ, προκαλούνται βλάβες στα μελανοκύτταρα. Εάν αυτές οι βλάβες οδηγήσουν σε μεταλλάξεις το DNA των μελανοκυττάρων είναι πιθανό να αρχίσουν να αναπαράγονται (πολλαπλασιάζονται) ανεξέλεγκτα, οδηγώντας στο μελάνωμα.

Ωστόσο το μελάνωμα μπορεί να αναπτυχθεί και σε σημεία του σώματος που ουδέποτε έχουν εκτεθεί στην UV. Πάντως η πιο συχνή θέση ανάπτυξης στις γυναίκες είναι στα πόδια τους. Στους άνδρες είναι ο κορμός. Έχουν όμως εντοπιστεί μελανώματα παντού στο σώμα – ακόμα και στις πτέρνες ανθρώπων που φορούσαν σε όλη τους τη ζωή κλειστά παπούτσια.

Η μεγάλη παρανόηση

Τα μελανώματα έχουν διάφορα σχήματα, μεγέθη και χρώματα. Αυτός είναι ένας λόγος που δύσκολα περιγράφονται τα συμπτώματά τους. Έχει όμως ζωτική σημασία να ανιχνευθούν νωρίς, διότι έτσι αυξάνονται οι πιθανότητες επιτυχούς αντιμετώπισης (όταν το μελάνωμα είναι επιφανειακό, το ποσοστό ιάσεως εγγίζει το 99%). Αν καθυστερήσει η διάγνωση, μπορεί να εξαπλωθούν στο σώμα και να προκαλέσουν μεταστάσεις.

Μία μεγάλη παρανόηση που υπάρχει με τη νόσο είναι ότι αρχίζει σε μία ελιά (σπίλο) του δέρματος που προϋπάρχει. Η αλήθεια είναι ότι αυτό συμβαίνει μόνο στο 20-30% των μελανωμάτων. Στο 70-80% των περιπτώσεων τα μελανώματα είναι νέοι σπίλοι, που εμφανίστηκαν ξαφνικά στο δέρμα και είναι κακοήθεις.

Ποιες είναι οι ύποπτες ελιές

Ποιοι σπίλοι (νέοι ή παλαιοί) πρέπει να σας προβληματίσουν; Όποιοι αλλάζουν σε χρώμα ή σχήμα ή μεγαλώνουν ή είναι διαφορετικοί από τις υπόλοιπες ελιές στο δέρμα σας. Το ίδιο και όσοι προκαλούν επίμονο κνησμό, αιμορραγούν ή δημιουργούν πληγή με κρούστα.

Ύποπτοι είναι και οι σπίλοι με ακανόνιστο σχήμα ή όρια, καθώς και εκείνοι που δεν έχουν ένα ομοιόμορφο χρώμα αλλά διάφορες αποχρώσεις του καφέ και του μαύρου αυτοχρόνως. Οι σπίλοι αυτοί πρέπει να εξετάζονται από τον γιατρό ακόμα κι αν εμφανιστούν σε σημείο του σώματος που δεν «είδε» ποτέ ο ήλιος.

Και μην περιμένετε να δείτε κάτι μαύρο και παραμορφωμένο στο δέρμα σας. Μερικές φορές το μελάνωμα είναι απλώς ένα μικροσκοπικό ογκίδιο με χρώμα αχνό ροζ, κοκκινωπό, λευκό, ακόμα και το χρώμα του δέρματος. Αυτά λέγονται αμελανωτικά μελανώματα. Να θυμάστε επίσης ότι το μελάνωμα μπορεί να εκδηλωθεί σαν επίπεδος σπίλος ή σαν εξόγκωμα.

Τα μελανώματα αντιμετωπίζονται με διάφορες θεραπείες, αναλόγως με το στάδιό τους. Ο πρώτος στόχος είναι να αφαιρεθούν πλήρως χειρουργικά. Ύστερα μπορεί να γίνει ανοσοθεραπεία, στοχεύουσα θεραπεία, χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία.

Φωτογραφία: iStock