Καρκίνος του τραχήλου της μήτρας: 5 δεδομένα που πρέπει να γνωρίζουμε

Ρούλα Τσουλέα
17 Δεκεμβρίου 2018 | 08:48

Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ο τέταρτος συχνότερος στις γυναίκες, είναι πιθανότερος στις καπνίστριες και προσβάλλει συχνά τις 40άρες.

Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας κάποτε ανιχνευόταν κυρίως σε προχωρημένα στάδια, όταν η αντιμετώπισή του ήταν πολύ δύσκολη. Τις τέσσερις τελευταίες δεκαετίες, όμως, η συχνότητά του και η θνησιμότητα από αυτόν μειώθηκαν σημαντικά.

Αυτό οφείλεται κυρίως στην έγκαιρη διάγνωση των προκαρκινικών αλλοιώσεων και του καρκίνου που επιτυγχάνεται με το τεστ Παπ. Ωστόσο σήμερα, είναι πια ορατό το ενδεχόμενο σε μερικά χρόνια να εξαλειφθεί ως νόσος. Και αυτό, χάρη στα εμβόλια εναντίον της κύριας αιτίας του, του ιού HPV.

Επειδή, όμως, δεν έχουμε φθάσει ακόμα σε αυτό το σημείο, να τι πρέπει να γνωρίζουν όλες οι γυναίκες γι’ αυτόν, σύμφωνα με ειδικούς από το Κέντρο Καρκίνου City of Hope, στην Καλιφόρνια, και το αμερικανικό Εθνικό Ίδρυμα Έρευνας του Καρκίνου (NFCR).

Προκαλείται από τον ιό HPV

Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας προκαλείται στο 99% των περιπτώσεων από ορισμένα στελέχη του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV). Η λοίμωξη είναι σεξουαλικώς μεταδιδόμενη. Υπάρχουν σχεδόν 190 διαφορετικά στελέχη του ιού HPV, αλλά μόνο μερικά από αυτά είναι ογκογόνα.

Τα πιο συχνά στελέχη του, τα HPV16 και HPV18, ευθύνονται για το σχεδόν 70% των κρουσμάτων καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.

Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο ανιχνεύονται παγκοσμίως περισσότερες από 523.000 νέες περιπτώσεις καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Επιπλέον, 270.000 γυναίκες πεθαίνουν εξαιτίας της νόσου.

Το 85% των κρουσμάτων και αντίστοιχο ποσοστό των θανάτων καταγράφονται στις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.

Από τη στιγμή της μόλυνσης με ένα επικίνδυνο ογκογόνο στέλεχος του ιού HPV έως την ανάπτυξη του καρκίνου, μεσολαβούν περίπου 15-20 χρόνια.

Το κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξής του

Οι γυναίκες που καπνίζουν έχουν διπλάσιες πιθανότητες από τις μη καπνίστριες να εκδηλώσουν καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.

Το κάπνισμα εξασθενεί το ανοσοποιητικό σύστημα, εμποδίζοντας τον γυναικείο οργανισμό να καταπολεμήσει τη μόλυνσή του με τον ιό HPV.

Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι τα περιττά κιλά επίσης αυξάνουν τον κίνδυνο να αναπτυχθεί καρκίνος του τραχήλου της μήτρας.

Τέλος, οι γυναίκες με αδελφή ή μητέρα που έπασχε από τη νόσο, έχουν διπλάσιες έως τριπλάσιες πιθανότητες να την εκδηλώσουν και οι ίδιες. Συμβουλευθείτε τον γιατρό σας εάν έχετε οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.

Προσβάλλει τις μεσήλικες γυναίκες

Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας τείνει να εμφανίζεται σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, ιδίως στις ηλικίες 35-44 ετών. Σπανίως εκδηλώνεται σε γυναίκες κάτω των 20 ετών, ενώ άνω των 65 ετών είναι το περίπου 15% των ασθενών.

Επομένως απαιτείται περιοδικός προληπτικός έλεγχος (τσεκάπ) ακόμα και μετά τα 65 έτη.

Ανιχνεύεται εγκαίρως με τακτικό τσεκάπ

Ο περιοδικός προληπτικός έλεγχος είναι απαραίτητος για την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.

Η Αμερικανική Εταιρεία Καρκίνου (ACS) και άλλοι κορυφαίοι διεθνείς οργανισμοί συνιστούν να αρχίζει το τσεκάπ στην ηλικία των 21 ετών, με ένα τεστ Παπ. Το τεστ πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε 3 χρόνια και μετά τα 30 να συνδυάζεται ή να αντικαθίσταται από άλλες εξετάσεις. Και αυτό, διότι το τεστ Παπ έχει αρκετά υψηλό ποσοστό ψευδώς θετικών και ψευδώς αρνητικών αποτελεσμάτων.

Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας μπορεί να αποφευχθεί

Για την προστασία από τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας έχουν εγκριθεί ορισμένα εμβόλια. Τα εμβόλια αυτά προστατεύουν από τη μόλυνση με τους ιούς HPV16, HPV18 και άλλα στελέχη του HPV.

Τα ίδια εμβόλια προστατεύουν και από άλλες μορφές καρκίνου που προκαλούνται από τους ίδιους ιούς. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, μερικές από αυτές τις μορφές είναι ο καρκίνος του στοματοφάρυγγα, του πρωκτού, του αιδοίου, του κόλπου και του πέους.

Στη χώρα μας τα εμβόλια καλύπτονται από τα ασφαλιστικά ταμεία για τα κορίτσια 11-18 ετών. Καλύπτονται επίσης για γυναίκες και άνδρες ηλικίας 18-26 ετών που έχουν ανοσοκαταστολή ή είναι φορείς της HIV/AIDS λοίμωξης.

Σε άλλες χώρες, όμως, συνιστάται εμβολιασμός και των αγοριών εφηβικής ηλικίας, καθώς και των γυναικών ηλικίας έως 45 ετών.

Τα εμβόλια για τον HPV είναι τρία. Τα δύο πρώτα προστατεύουν από τους ιούς (HPV16 και HPV18) που προκαλούν το 70% των κρουσμάτων καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Το τρίτο προστατεύει από περισσότερα στελέχη, που προκαλούν το 97% των κρουσμάτων.

Το πρώτο εμβόλιο ήταν το Gardasil. Εγκρίθηκε από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (EMA) το 2006 και προστατεύει από τα στελέχη 6, 11, 16 και 18 του HPV.

Το δεύτερο είναι το Cervarix που εγκρίθηκε το 2007 και προστατεύει από τα στελέχη 16 και 18 του HPV.

Το τρίτο είναι το Gardasil 9. Το εμβόλιο αυτό εγκρίθηκε το 2015 και προστατεύει από 9 στελέχη του HPV (τα 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 και 58). Εκτός από τον καρκίνο του τραχήλου, προστατεύει και από τους καρκίνους του κόλπου και του αιδοίου. Το εμβόλιο αυτό έχει πλέον αντικαταστήσει το πρώτο Gardasil.