Η κλιματική αλλαγή κόβει χρόνο από τον ύπνο μας. Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο

Όποιος έχει προσπαθήσει να κοιμηθεί μια ζεστή νύχτα του καλοκαιριού χωρίς τη βοήθεια κλιματιστικού, γνωρίζει καλά πόσο δύσκολο είναι. Με την κλιματική αλλαγή και την ενεργειακή κρίση, όμως, τα πράγματα θα γίνουν ακόμα χειρότερα. Και αυτό δεν θα είναι καθόλου καλό για τον ύπνο μας, προειδοποιούν επιστήμονες από τη Δανία.

Σε μεγάλη, παγκόσμια μελέτη που πραγματοποίησαν ανακάλυψαν πως όσο πιο πολλή ζέστη κάνει, τόσο περισσότερο ύπνο χάνουμε. Η απώλεια είναι μεγαλύτερη από μία ορισμένη θερμοκρασία και πάνω, καθώς και για ορισμένες πληθυσμιακές ομάδες.

Οι επιστήμονες υπολόγισαν ότι αν δεν αντιμετωπιστεί η κλιματική αλλαγή, θα βιώνουμε εξαιτίας της τουλάχιστον δύο εβδομάδες μειωμένου ύπνου κάθε χρόνο. Το διάστημα αυτό είναι ακόμα μεγαλύτερο για:

• Τους ηλικιωμένους
• Όσους έχουν χαμηλά εισοδήματα
• Τις γυναίκες

«Η απώλεια ύπνου είναι διπλάσια στους ηλικιωμένους σε σύγκριση με τους μεσήλικες και τους νεαρούς ενήλικες», δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής Dr. Kelton Minor, από το Κέντρο Επιστήμης Κοινωνικών Δεδομένων του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης. «Είναι επίσης τριπλάσια για όσους έχουν χαμηλά εισοδήματα. Στις δε γυναίκες, είναι σημαντικά μεγαλύτερη απ’ ό,τι στους άνδρες».

Η μελέτη έδειξε ακόμα ότι η ευαισθησία στην θερμοκρασία κατά τον ύπνο αυξάνεται μεταξύ των ηλικιών 60 και 70 ετών. Έτσι, οι ηλικιωμένοι άνω των 70 ετών βιώνουν ακόμα μεγαλύτερη απώλεια ύπνου λόγω της ζέστης.

Η πρώτη του είδους μελέτη

Τα ευρήματα αυτά βασίζονται στην πρώτη του είδους παγκόσμια μελέτη, στην οποία εξετάστηκε ο ύπνος σε συνάρτηση με την κλιματική αλλαγή. Η μελέτη δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση One Earth.

Οι ερευνητές εξέτασαν στοιχεία από 47.600 ανθρώπους από 68 χώρες του κόσμου. Οι εθελοντές φορούσαν ρολόγια που κατέγραφαν τον ύπνο τους από τον Σεπτέμβριο του 2015 έως τον Οκτώβριο του 2017.

Οι επιστήμονες συνέκριναν στη συνέχεια τα εκατομμύρια των καταγραφών του ύπνου που συγκέντρωσαν, με τα στοιχεία για τον καιρό και το κλίμα σε όλες τις χώρες.

«Ανακαλύψαμε ότι τις νύχτες που έκανε περισσότερη ζέστη από το συνηθισμένο, μειωνόταν κατακόρυφα η διάρκεια του ύπνου», είπε ο Dr. Minor. «Τις νύχτες αυτές πολύς κόσμος κοιμόταν λιγότερο απ’ όσο χρειάζεται για καλή υγεία».

Φυσιολογικά οι ενήλικες χρειάζονται 7-8 ώρες καλής ποιότητας ύπνο για να είναι υγιείς. Η κλιματική αλλαγή, όμως, είναι εμπόδιο. Σύμφωνα με τη μελέτη, κάθε πολύ ζεστή νύχτα του χρόνου, χάνουμε κατά μέσον όρο 14 λεπτά ύπνου.

Η απώλεια αυτή είναι μεγαλύτερη για όσους κατοικούν σε ζεστές χώρες, σύμφωνα με τους ερευνητές. Είναι επίσης ακόμα χειρότερη όταν έχει καύσωνα, με την περιβαλλοντική θερμοκρασία να μην πέφτει από τους 30 βαθμούς Κελσίου. Γιατί συμβαίνει αυτό; Διότι μας παίρνει ο ύπνος πιο αργά απ’ όσο συνήθως και ξυπνάμε πιο νωρίς το πρωί, λένε οι ερευνητές.

Η κλιματική αλλαγή επιδεινώνει χρόνο με το χρόνο την κατάσταση. Και αυτό, διότι προκαλεί ολοένα συχνότερα ακραία καιρικά φαινόμενα.

Μειωμένη η προσαρμογή

Δυστυχώς, ο ύπνος που χάνεται δεν αναπληρώνεται, σύμφωνα με τη νέα μελέτη. Όντως, τα δεδομένα από τους καταγραφείς του ύπνου έδειξαν πως οι συμμετέχοντες στη μελέτη δεν κοιμόντουσαν περισσότερο τις επόμενες, πιο δροσερές νύχτες.

Επιπλέον, δεν έμπαιναν για ύπνο συχνότερα στη διάρκεια της ημέρας, αλλά ούτε και προσαρμόζονταν στις περιόδους παρατεταμένου καύσωνα.

Η έλλειψη ύπνου όμως, συσσωρεύεται με την πάροδο του χρόνου και έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία. Προγενέστερες μελέτες την έχουν συσχετίσει με:

• Μειωμένες νοητικές λειτουργίες
• Φθίνουσες επιδόσεις
• Χειρότερη ψυχική διάθεση
• Οξυμένο άγχος
• Αρνητικές νευρολογικές εκβάσεις
• Υπονόμευση της λειτουργίας του ανοσοποιητικού
• Καρδιαγγειακή θνησιμότητα

«Όλοι αυτοί οι κίνδυνοι έχει αποδειχθεί ότι οξύνονται σε περιόδους ακραίας ζέστης. Και με την κλιματική αλλαγή, αυτές γίνονται ολοένα συχνότερες», επισήμανε ο Dr. Minor. Τώρα μάλιστα που μας απειλεί και η ενεργειακή κρίση, η κατάσταση μπορεί να επιδεινωθεί ακόμα περισσότερο.

Τι μπορούμε να κάνουμε

Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τον εαυτό μας; Η Dr. Indira Gurubhagavatula, αναπληρώτρια καθηγήτρια Ιατρικής Ύπνου στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια, συνιστά να προσέξουμε τα εξής:

• Να μειώσουμε τους υδατάνθρακες στη διατροφή μας
• Να αποφεύγουμε την κατανάλωση φαγητού και ροφημάτων το βράδυ
• Να αποφεύγουμε το κάπνισμα και την καφεΐνη
• Να διατηρούμε δροσερό το υπνοδωμάτιο, αν υπάρχει οικονομική δυνατότητα
• Να φοράμε ελαφρά ρούχα
• Να καταναλώνουμε άφθονα υγρά, για να μπορεί το σώμα να ιδρώνει στη διάρκεια του ύπνου και να δροσίζεται
• Να αποφεύγουμε τις βαριές δουλειές και την άσκηση τις ώρες πριν τον ύπνο
• Να κοιμόμαστε μόνοι, εάν είναι εφικτό
• Να συμβουλευθούμε τον γιατρό μας, εάν πάσχουμε από νοσήματα ή διαταραχές που αυξάνουν την εφίδρωση και τις εξάψεις. Τέτοια προβλήματα είναι, λ.χ., η αποφρακτική άπνοια ύπνου, τα νοσήματα του θυρεοειδούς, η εμμηνόπαυση και οι διακυμάνσεις του σακχάρου (γλυκόζης) στο αίμα.

Φωτογραφία: iStock