Η αφυδάτωση είναι πιο εύκολη τον χειμώνα απ’ όσο νομίζουμε, σύμφωνα με τους ειδικούς

Η αφυδάτωση είναι μία διαταραχή άρρηκτα συνδεδεμένη με το καλοκαίρι και την έντονη εφίδρωση. Ωστόσο είναι πραγματικότητα και τον χειμώνα, αλλά συχνά δεν της δίνουμε την δέουσα σημασία, προειδοποιούν οι ειδικοί.

Η συνέπεια είναι να διατρέχουμε αυξημένο κίνδυνο να εκδηλώσουμε συμπτώματα όπως κόπωση έως διαταραχές στην ούρηση. Μάλιστα συχνά δεν αντιλαμβανόμαστε καν ποια είναι η αληθινή αιτία τους.

Όπως εξηγεί η Dr. Yadira Santiago Banuelos, επίκουρη καθηγήτρια στη Νοσηλευτική Σχολή του Πανεπιστημίου Purdue, στην Ιντιάνα, η καλή ενυδάτωση του οργανισμού παίζει καθοριστικό ρόλο στην ομαλή λειτουργία του οργανισμού στις χαμηλές θερμοκρασίες.

«Όταν είμαστε καλά ενυδατωμένοι εσωτερικά, είμαστε και εξωτερικά. Έτσι προστατευόμαστε από την ξηροδερμία», λέει. Η καλή ενυδάτωση συμβάλλει επίσης στην λίπανση των αρθρώσεων και την καλύτερη λειτουργία τους όταν π.χ. περπατάμε στους βρεγμένους ή χιονισμένους δρόμους.

Είναι επίσης απαραίτητη για την υποστήριξη του ανοσοποιητικού συστήματος, ιδίως κατά την κλασική εποχή των κάθε είδους ιώσεως – από τη γρίπη έως τα κοινά κρυολογήματα. Και αυτό, διότι διατηρεί υγρούς τους βλεννογόνους της μύτης, του στόματος και των ματιών, παρεμποδίζοντας την εισβολή των παθογόνων στον οργανισμό μας.

Γιατί μας διαφεύγει η αφυδάτωση

Δυστυχώς, όσο μειώνεται η θερμοκρασία τόσο λιγότερο διψάμε, ενώ πολλοί δεν γνωρίζουν ότι μπορεί κάποιος να αφυδατωθεί τον χειμώνα. Κάθε φορά όμως πηγαίνουμε στην τουαλέτα, χάνουμε (και) νερό. Έχουμε επίσης μεγάλες απώλειες από την αναπνοή και μέσω του δέρματος.

Στην πραγματικότητα, οι χαμηλές θερμοκρασίες αλλάζουν τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζεται ο οργανισμός τα υγρά. Όταν εκτιθέμεθα στο κρύο, τα αιμοφόρα αγγεία συστέλλονται για να διατηρηθεί η εσωτερική θερμοκρασία του σώματος. Η αντίδραση αυτή εκ φύσεως αυξάνει την διούρηση. Η ούρηση εκ ψύχους (ή συχνοουρία από το κρύο) μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική απώλεια υγρών.

Η παραμονή σε κλειστούς χώρους δημιουργεί πρόσθετους κινδύνους. Ο θερμαινόμενος αέρας έχει μειωμένη υγρασία, γεγονός που αυξάνει τις απώλειες υγρών μέσω της αναπνοής και του δέρματος. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι η κεντρική θέρμανση στο σπίτι δημιουργεί συνθήκες… ερήμου, αφαιρώντας ασταμάτητα υγρασία από το σώμα μας.

Αυτό, όμως, που καθιστά εξαιρετικά απειλητική την αφυδάτωση τον χειμώνα είναι η απουσία της εμφανούς εφίδρωσης. Παρότι δεν (νιώθουμε να) ιδρώνουμε, το σώμα χάνει διαρκώς υγρά και μάλιστα συχνά χωρίς να αναπτύσσεται το αίσθημα της δίψας. Έτσι, δεν τα αναπληρώνουμε, εάν δεν προνοούμε να πίνουμε τακτικά νερό.

Σημειωτέον, ότι η εκδήλωση της δίψας σημαίνει πως ήδη το σώμα είναι λίγο αφυδατωμένο. Πόσο μάλλον που τον χειμώνα το αίσθημα αυτό μειώνεται κατά περίπου 40%.

Πρόσθετοι κίνδυνοι από την έλλειψη νερού

Η αφυδάτωση εκδηλώνεται όταν το σώμα δεν διαθέτει αρκετό νερό για να λειτουργεί ομαλά. Δεν είναι όμως η μοναδική συνέπεια από την έλλειψη ύδατος. Διατρέχουμε επίσης αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουμε:

• Νεφρολιθίαση
• Ουρολοιμώξεις
• Δυσκοιλιότητα

Επομένως έχει καθοριστική σημασία να καταναλώνουμε άφθονο νερό, όλες τις εποχές του χρόνου, ανεξαρτήτως θερμοκρασίας, λένε οι ειδικοί.

Τα ύποπτα συμπτώματα

Η αφυδάτωση μπορεί να προκαλέσει διάφορα ύποπτα συμπτώματα, τα οποία όμως διαφοροποιούνται αναλόγως με τη σοβαρότητά της.

Η ξηροδερμία και τα σκασμένα χείλη, που δεν ανταποκρίνονται στο lip balm ή στην ενυδατική κρέμα, είναι χαρακτηριστική ένδειξη. Όταν οι τοπικές θεραπείες στο δέρμα δεν είναι αρκετές, ίσως χρειάζεστε ενυδάτωση εκ των έσω.

Η ανεξήγητη κόπωση και οι δυσκολίες στη συγκέντρωση, που δεν βελτιώνονται με την ανάπαυση, επίσης μπορεί να σημαίνουν ότι χρειάζεστε νερό. Το ίδιο και ο πονοκέφαλος που συχνά συνοδεύεται από ζάλη. Η αφυδάτωση μπορεί να τον προκαλέσει ή να τον επιδεινώσει. Μπορεί επίσης να εντείνει τα προβλήματα με τα ιγμόρεια και τις δυσκολίες στην αναπνοή.

Τα σκουροκίτρινα ούρα, ειδικά κατά τους χειμερινούς μήνες, είναι ένδειξη ελλιπούς πρόσληψης υγρών. Το ίδιο και η μείωση στη συχνότητα της ούρησης.

Άλλη ύποπτη ένδειξη είναι οι μυϊκές κράμπες, που επιμένουν και όταν δεν κρυώνετε. Ύποπτη είναι επίσης η επίμονη ξηρότητα και ο κνησμός (φαγούρα) στον λάρυγγα όταν βρίσκεστε σε εσωτερικό, θερμαινόμενο χώρο. Όταν αυτά τα συμπτώματα οφείλονται στην αφυδάτωση, τυπικά διαρκούν πολύ και επιδεινώνονται στη διάρκεια της ημέρας.

Αναλόγως με τη σοβαρότητα

Αναλόγως με τη σοβαρότητα της αφυδάτωσης (δηλαδή τον βαθμό της έλλειψης υγρών από τον οργανισμό) μπορεί να εκδηλωθούν:

• Σε έλλειψη 1-2%: Κόπωση, αδυναμία και ανορεξία (σε αυτό το επίπεδο κατά κανόνα αναπτύσσεται η δίψα)
• Σε έλλειψη 3-4%: Ξερό στόμα, μείωση της ούρησης, αναψοκοκκινισμένο δέρμα, μειωμένες σωματικές επιδόσεις
• Σε έλλειψη 5-6%: Δυσκολίες στη συγκέντρωση, πονοκέφαλος, οξυθυμία, υπνηλία, διαταραχή στη ρύθμιση της σωματικής θερμοκρασίας, αύξηση του αναπνευστικού ρυθμού
• Σε έλλειψη  7-10%: Ζάλη, σπασμοί των μυών, απώλεια ισορροπίας, ντελίριο (οργανικό ψυχοσύνδρομο)

Όταν η έλλειψη υγρών από τον οργανισμό είναι σοβαρή, υπάρχει κίνδυνος ακόμα και για απώλεια των αισθήσεων και διαταραχή ζωτικών οργάνων, όπως οι νεφροί, προσθέτει η Dr. Banuelos.

Πόσο νερό χρειαζόμαστε

Για να αποφύγουμε την αφυδάτωση, πρέπει να τρώμε και να πίνουμε αρκετό νερό. Το σχεδόν 25% της πρόσληψης προέρχεται από τρόφιμα όπως φρούτα, λαχανικά, σούπες, όσπρια, γαλακτοκομικά. Επομένως αν τρώτε επαρκείς τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε νερό, λογικά θα χρειάζεστε άλλα έξι έως οκτώ ποτήρια υγρών.

Στα υγρά προσμετρώνται καφές, τσάι, χυμοί και άλλα ροφήματα χωρίς αλκοόλ. Η καφεΐνη είναι διουρητική όταν γίνεται υπερκατανάλωση, προειδοποιούν οι ειδικοί.

Με όλες αυτές τις ποσότητες υγρών, θα υπερβαίνετε τα 2 λίτρα την ημέρα – εκτός κι αν έχετε άλλη σύσταση από τον γιατρό σας. Αν είστε σωματικά δραστήριοι, πιθανώς χρειάζεστε ακόμα περισσότερο νερό.

Φωτογραφία: iStock