Γκρίζα μαλλιά: Μύθος ή πραγματικότητα ότι «ασπρίζουν» από στρες σε ένα βράδυ

Η εικόνα είναι οικεία: ένας άνθρωπος περνά μια μεγάλη στεναχώρια και μέσα σε λίγες μέρες τα μαλλιά του γίνονται «άσπρα». Η αφήγηση επαναλαμβάνεται σε βιογραφίες, ιστορικά παραδείγματα και οικογενειακές ιστορίες. Η βιολογία  φαίνεται να μην συμμερίζεται τους αστικούς μύθους. Ωστόσο, η ερμηνεία αυτού του φαινομένου, παραμένει εξαιρετικά ενδιαφέρουσα.

Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά. Το χρώμα των μαλλιών καθορίζεται από τη μελανίνη, που παράγεται από ειδικά κύτταρα, τα μελανοκύτταρα, στη ρίζα της τρίχας. Όταν αυτά τα κύτταρα μειώνονται ή δυσλειτουργούν, το νέο μαλλί που φυτρώνει βγαίνει γκρι ή λευκό. Το ήδη υπάρχον μαλλί, όμως, δεν αλλάζει χρώμα. Δεν υπάρχει μηχανισμός που να «ξεβάφει» μια τρίχα σε ώρες ή ημέρες.

Επομένως, ο ισχυρισμός ότι τα μαλλιά μπορούν να ασπρίσουν απότομα μέσα σε λίγες μέρες εξαιτίας ψυχικού σοκ είναι, αυστηρά βιολογικά, λανθασμένος.

Υπάρχει όμως ένας λόγος που ο μύθος επιβιώνει.

• Δείτε επίσης: Όταν τα μαλλιά ασπρίζουν νωρίς τι φταίει

Τι είναι το σύνδρομο της Μαρίας Αντουανέτας (Marie Antoinette)

Η εξαίρεση είναι ένα σπάνιο φαινόμενο, γνωστό ως «σύνδρομο Marie Antoinette». Ο όρος ωστόσο, είναι περιγραφικός και δεν αποτελεί  επίσημη ιατρική διάγνωση.

Έτσι, σε περιπτώσεις έντονου στρες μπορεί να εμφανιστεί αλωπεκία areata, μια αυτοάνοση κατάσταση κατά την οποία πέφτουν απότομα τα σκουρόχρωμα μαλλιά. Τα γκρίζα ή λευκά συχνά παραμένουν. Το αποτέλεσμα είναι εντυπωσιακό: μέσα σε λίγες ημέρες, το άτομο φαίνεται να έχει ασπρίσει.

Στην πραγματικότητα, όμως, δεν άλλαξε το χρώμα των μαλλιών του, απλώς χάθηκαν τα σκούρα.

Άσπρα μαλλιά: Μήπως τελικά «ασπρίζουν» από το στρες

Τα τελευταία χρόνια, η έρευνα έχει δείξει ότι το χρόνιο ψυχολογικό στρες μπορεί να επιταχύνει το γκριζάρισμα. Πειραματικά δεδομένα σε ζωικά μοντέλα αλλά και ανθρώπινες παρατηρητικές μελέτες δείχνουν ότι οι ορμόνες του στρες, όπως η κορτιζόλη και η νοραδρεναλίνη, επηρεάζουν τα βλαστικά κύτταρα των μελανοκυττάρων.

Το αποτέλεσμα είναι η πρόωρη εξάντλησή τους. Όταν αυτά τα κύτταρα χαθούν, δεν αναπληρώνονται εύκολα.

Με απλά λόγια: το στρες δεν «βάφει» τα μαλλιά άσπρα από τη μια στιγμή στην άλλη. Μπορεί όμως να επισπεύσει μια διαδικασία που, έτσι κι αλλιώς, σχετίζεται με τη γήρανση και τη γενετική προδιάθεση.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και μια πιο πρόσφατη γραμμή έρευνας: μικρές μελέτες έχουν δείξει ότι σε ορισμένα άτομα, όταν μειώνεται έντονα το στρες, παρατηρείται μερική επαναφορά χρώματος σε τρίχες που είχαν αρχίσει να γκριζάρουν. Δεν πρόκειται για θαύμα ούτε για αντιγήρανση, αλλά για ένδειξη ότι σε πρώιμα στάδια η λειτουργία των μελανοκυττάρων μπορεί να επηρεαστεί αναστρέψιμα.

Το συμπέρασμα είναι λιγότερο ρομαντικό από τον μύθο, αλλά πιο ειλικρινές. Η στεναχώρια δεν ασπρίζει τα μαλλιά σε λίγες μέρες. Το χρόνιο στρες, όμως, αφήνει αποτύπωμα στο σώμα – και τα μαλλιά είναι ένας από τους καθρέφτες του. Όχι δραματικά, αλλά αργά και σωρευτικά.

Και αυτό, τελικά, είναι πιο ανησυχητικό από κάθε ιστορία ξαφνικού ασπρίσματος.

Φωτογραφία: iStock