Γκρέτα Τούνμπεργκ: Η 16χρονη ακτιβίστρια έχει το σύνδρομο Άσπεργκερ – Τι ρόλο παίζει αυτό στην συμπεριφορά της

Μιχάλης Θερμόπουλος
25 Σεπτεμβρίου 2019 | 09:01

Η 16χρονη ακτιβίστρια Γκρέτα Τούνμπεργκ, που έχει συγκεντρώσει πάνω της το παγκόσμιο ενδιαφέρον με τις δυναμικές της κινητοποιήσεις για την διάδοση της ανάγκης να εστιάσουμε όλοι στους κινδύνους της κλιματικής αλλαγής, έχει διαγνωστεί με το σύνδρομο Άσπεργκερ.

Η ίδια η Γκρέτα Τούνμπεργκ (Greta Thunberg) έχει παραδεχτεί ότι έχει το σύνδρομο Άσπεργκερ, το οποίο και χαρακτήρισε ως μια μορφή “υπερδύναμης”.

When haters go after your looks and differences, it means they have nowhere left to go. And then you know you’re winning!
I have Aspergers and that means I’m sometimes a bit different from the norm. And – given the right circumstances- being different is a superpower.#aspiepower pic.twitter.com/A71qVBhWUU

— Greta Thunberg (@GretaThunberg) 31 Αυγούστου 2019

Τι είναι το σύνδρομο Άσπεργκερ

Το σύνδρομο Άσπεργκερ (Asperger) ανήκει σε μια ομάδα νευροαναπτυξιακών διαταραχών, που επηρεάζουν τη συμπεριφορά ενός ατόμου, τη χρήση της γλώσσας, την επικοινωνία του με τους άλλους και τις γενικότερες κοινωνικές του αλληλεπιδράσεις.

Τα άτομα με σύνδρομο Asperger, όπως η Γκρέτα Τούνμπεργκ, έχουν κατά κανόνα νοημοσύνη φυσιολογική, ή πάνω από τον μέσο όρο, αλλά συνήθως αντιμετωπίζουν δυσκολίες με κοινωνικές αλληλεπιδράσεις και συχνά επιδεικνύουν εμμονικό, υπερβολικό ενδιαφέρον σε συγκεκριμένα θέματα.

Το σύνδρομο Άσπεργκερ πήρε την ονομασία του από τον δρ. Hans Asperger, Αυστριακό παιδίατρο, ο οποίος περιέγραψε για πρώτη φορά τον όρο το 1944. Ο δρ. Asperger μελέτησε την συμπεριφορά τεσσάρων αγοριών, που επεδείκνυαν «έλλειψη εμπάθειας (σ.σ. συναισθηματική σύνδεση με άλλα άτομα), μειωμένη ικανότητα σχηματισμού φιλικών σχέσεων, μονόπλευρη στάση στον διάλογο, έντονη απορρόφηση για κάποιο ιδιαίτερο ενδιαφέρον τους και αδέξιες κινήσεις». Λόγω της εμμονικής τους ενασχόλησης και πληροφόρησης επί συγκεκριμένων θεμάτων, ο δρ. Asperger χαρακτήρισε τα αγόρια ως «μικρούς καθηγητές».

Θετικές πτυχές

Σήμερα, πολλοί ειδικοί στον τομέα τονίζουν τα ιδιαίτερα χαρίσματα και τις θετικές πτυχές του συνδρόμου Asperger και θεωρούν ότι αντιπροσωπεύουν έναν διαφορετικό, αλλά όχι απαραίτητα ελαττωματικό τρόπο σκέψης. Τα θετικά χαρακτηριστικά των ατόμων με σύνδρομο Άσπεργκερ, όπως η Γκρέτα Τούνμπεργκ, έχουν περιγραφεί ως ευεργετικά σε πολλά επαγγέλματα και περιλαμβάνουν:

αυξημένη δυνατότητα εστίασης στις λεπτομέρειες
ικανότητα επιμονής σε συγκεκριμένα ενδιαφέροντα χωρίς να επηρεάζεται το άτομο από τις απόψεις των άλλων
ικανότητα να εργάζονται ανεξάρτητα
αναγνώριση ή “διάγνωση” ακολουθιών, συνδέσμων, αλληλεπιδράσεων και προτύπων, που οι άλλοι γύρω τους μπορεί να μην αντιλαμβάνονται
ένταση
πρωτότυπος τρόπος σκέψης

Αν και η διάγνωση του συνδρόμου Asperger δεν είναι δυνατή χωρίς άμεση εξέταση και παρατήρηση ενός ατόμου, πιστεύεται ότι πολλά διάσημα ιστορικά πρόσωπα μπορεί να είχαν το σύνδρομο Άσπεργκερ, όπως οι Mozart, Albert Einstein, Benjamin Franklin, Thomas Jefferson και Marie Curie.

Σύνδρομο Άσπεργκερ: Συμπτώματα και σημάδια στην συμπεριφορά

Τα συμπτώματα στην κοινωνικής συμπεριφορά μπορεί να ξεκινήσουν από την παιδική ηλικία (σ.σ. όπως φαίνεται να έχει συμβεί και στην περίπτωση της Γκρέτα Τούνμπεργκ). Χαρακτηριστικές διαφορές παρατηρούνται στην κοινωνική ανάπτυξη, αλλά αυτές οι αλλαγές είναι δύσκολο να εντοπιστούν σε νηπιακή ηλικία. Κατά κανόνα, το σύνδρομο Άσπεργκερ εντοπίζεται, όταν το παιδί είναι σε σχολική, ή μεγαλύτερη ηλικία. Μελέτες έχουν δείξει ότι η μέση ηλικία διάγνωσης είναι τα 11 χρόνια.

Μερικά από τα συμπτώματα που μπορεί να υπάρχουν στο άτομο είναι:

έλλειψη κοινωνικής αντίληψης
έλλειψη ενδιαφέροντος για κοινωνικοποίηση ή/και δημιουργία φίλων
δυσκολία δημιουργίας και διατήρησης φιλίας
αδυναμία να αντιληφθεί τις σκέψεις, ή τα συναισθήματα των άλλων
είτε κοιτάζουν πολύ έντονα κάποιον, είτε αποφεύγουν εντελώς την επαφή με τα μάτια
αδυναμία μεταβαλλόμενης έκφρασης του προσώπου, ή χρήσης υπερβολικών εκφράσεων του προσώπου
έλλειψη χρήσης, ή κατανόησης χειρονομιών
αδυναμία αντίληψης των μη λεκτικών σημάτων, ή στοιχείων επικοινωνίας
αδυναμία σεβασμού των διαπροσωπικών ορίων
ασυνήθιστη ευαισθησία σε θορύβους, αφή, οσμές, γεύσεις, ή οπτικά ερεθίσματα
έλλειψη ευελιξίας και υπερβολική προσήλωση, ή εξάρτηση από δράσεις ρουτίνας
στερεοτυπικά και επαναλαμβανόμενα μοτίβα κινήσεων, όπως χτύπημα των χεριών κλπ.

Ένα άλλο καθοριστικό χαρακτηριστικό του συνδρόμου Asperger είναι η εμμονική ενασχόληση επί κάποιου συγκεκριμένου θέματος (σ.σ όπως παρατηρούμε στην περίπτωση της Γκρέτα Τούνμπεργκ με το θέμα της κλιματικής αλλαγής).

Αυτά τα ενδιαφέροντα είναι ασυνήθιστα επαναλαμβανόμενα και έντονα σε σύγκριση με τα συμφέροντα άλλων παιδιών.
Η επιμονή με το συγκεκριμένο θέμα παραμένει στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος και της συνομιλίας του παιδιού, παρά τις προσπάθειες να αναπροσανατολιστεί η προσοχή του σε κάτι άλλο.

Γλωσσική ανάπτυξη

Η γλωσσική ανάπτυξη στα παιδιά με σύνδρομο Άσπεργκερ είναι γενικά φυσιολογική, σε αντίθεση με άλλες περιπτώσεις αυτισμού. Τα παιδιά με σύνδρομο Άσπεργκερ έχουν φυσιολογικές βαθμολογίες σε εξετάσεις για λεξιλόγιο, σύνταξη και γραμματική. Μάλιστα, ορισμένοι ειδικοί πιστεύουν ότι αυτή ακριβώς η φυσιολογική γλωσσική ανάπτυξη ξεχωρίζει το σύνδρομο Asperger από τον αυτισμό. Ωστόσο, η χρήση, ή η εφαρμογή γλωσσικών δεξιοτήτων μεταβάλλεται σε άτομα με σύνδρομο Asperger:

Η ομιλία τους μπορεί να είναι αποδιοργανωμένη, ή μη σχετική με τη συζήτηση, ή μπορεί να επικεντρώνονται υπερβολικά έντονα στο καθορισμένο ενδιαφέρον τους (πχ. Γκρέτα Τούνμπεργκ και κλιματική αλλαγή) σε συνομιλίες. Το παιδί μπορεί να αλλάξει θέματα χωρίς εμφανή λόγο στη συζήτηση, συχνά σε μια προσπάθεια να κατευθύνει τη συνομιλία προς την περιοχή ενδιαφέροντός του.
Αλλαγές στη φωνή και στην ομιλία (για παράδειγμα, το να μιλάει πολύ δυνατά, ή πολύ δραματικά, με διακυμάνσεις στην τονικότητα, ή μιλώντας πολύ γρήγορα, ή πολύ αργά) μπορούν επίσης να παρατηρηθούν.
Η γλώσσα μπορεί να ερμηνευτεί πολύ κυριολεκτικά από τα άτομα με σύνδρομο Άσπεργκερ και ως εκ τούτου μπορεί να προκύψουν δυσκολίες με την ερμηνεία της γλώσσας σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο.
Υπάρχουν δυσκολίες στην κατανόηση της λεπτής χρήσης της γλώσσας, όπως η ειρωνεία, ή ο σαρκασμός.

Μερικές φορές, τα άτομα με σύνδρομο Άσπεργκερ έχουν παράλληλες ψυχιατρικές παθήσεις, ή μπορεί να εμφανίζουν συμπεριφορές που είναι χαρακτηριστικές για άλλες καταστάσεις. Ορισμένες κοινές συναφείς παθήσεις περιλαμβάνουν τα ακόλουθα (αλλά όχι πάντοτε):