Πώς επηρεάζει η ψωρίαση την ψυχική υγεία των πασχόντων. Τι κίνδυνοι υπάρχουν

  • Ρούλα Τσουλέα
ψωρίαση
Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζουν στη ζωή τους οι πάσχοντες από την αυτοάνοση διαταραχή. Πώς μπορεί να τους επηρεάσουν ψυχικά και πως η ψυχική κατάστασή τους επηρεάζει την ψωρίαση.

Αυξημένο κίνδυνο να εκδηλώσουν κατάθλιψη και αγχώδη διαταραχή διατρέχουν οι πάσχοντες από ψωρίαση, καθώς δεν είναι καθόλου εύκολη η ζωή με μια ορατή χρόνια νόσο που επιπλέον «υπενθυμίζει» συνεχώς την παρουσία της.

Ωστόσο η έγκαιρη διάγνωση και η κατάλληλη θεραπεία της, μπορεί να προφυλάξει και την ψυχική υγεία τους, αναφέρει η Διεθνής Ομοσπονδία Συλλόγων Ασθενών με Ψωρίαση (IFPA).

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ψωρίασης στις 29 Οκτωβρίου, η IFPA τονίζει ότι η ψωρίαση δεν είναι απλώς μία πάθηση του δέρματος. Είναι μία συστηματική νόσος που μπορεί να προσβάλλει και τις αρθρώσεις. Επιπλέον, σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης πολλών άλλων προβλημάτων υγείας, στα οποία συμπεριλαμβάνονται και ψυχικές διαταραχές.

«Οι ασθενείς με ψωρίαση πρέπει να μάθουν να συμβιώνουν μαζί της για όλη τους τη ζωή. Το να ζει όμως κάποιος με μία χρόνια πάθηση, ειδικά όταν είναι εμφανής στο σώμα του, δεν είναι καθόλου εύκολο. Πολλοί ασθενείς αναπτύσσουν διαταραχές όπως η κατάθλιψη και το άγχος», αναφέρει ο δερματολόγος-αφροδισιολόγος δρ Μάρκος Μιχελάκης, από τον ΕΔΟΕΑΠ.

Τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι πάσχοντες σε κάθε τομέα της ζωής τους αποτυπώνει η παγκόσμια έρευνα «Psoriasis and Beyond», στην οποία συμμετέχουν σχεδόν 5.000 ασθενείς από 20 χώρες του κόσμου. Όπως έδειξε, περισσότεροι από οκτώ στους δέκα αναφέρουν ότι η δερματοπάθειά τους έχει επιπτώσεις στην εργασία, στα συναισθήματα και στις σχέσεις τους.

Οι επιπτώσεις στη ζωή

Οι ασθενείς με εξάρσεις της ψωρίασης αναφέρουν συχνά ότι:

  • Οι άλλοι τους κοιτούν περίεργα
  • Νιώθουν την ανάγκη να κρύβουν το δέρμα τους
  • Αισθάνονται πως παραγκωνίζονται κοινωνικά

Έτσι, αρχίζουν να αποφεύγουν τις κοινωνικές εκδηλώσεις και να περιορίζονται σε χώρους με λίγα άτομα.

Η ψωρίαση μπορεί να έχει αρνητικό αντίκτυπο και στην οικογενειακή ζωή και στις σχέσεις τους. Σε εννέα στις δέκα περιπτώσεις οι σύντροφοί τους αναφέρουν:

  • Αυξημένες δουλειές του σπιτιού λόγω της νόσου
  • Ανησυχία για την υγεία των ασθενών
  • Περιορισμό των κοινωνικών επαφών του ζευγαριού
  • Μειωμένες δραστηριότητες στις διακοπές κ.λπ.

Οι σύντροφοι των ασθενών αναφέρουν επίσης αυξημένα επίπεδα κατάθλιψης και άγχους. Ακόμα πιο έντονα είναι τα προβλήματα όταν η ψωρίαση προκαλεί δερματικές βλάβες στην περιοχή των γεννητικών οργάνων. Ο κνησμός που προκαλούν οι βλάβες και τα αισθήματα ντροπής που συχνά αναπτύσσουν οι ασθενείς, δημιουργούν εμπόδια στην σεξουαλική ζωή του ζευγαριού, τα οποία συχνά μοιάζουν ανυπέρβλητα.

Ξεχωριστές προκλήσεις, εξάλλου, αναφέρουν οι γυναίκες που επιθυμούν να αποκτήσουν παιδιά. Περισσότερες από μία στις τρεις αγωνιούν για τις δυνητικές επιπτώσεις που μπορεί να έχουν οι θεραπείες για την ψωρίαση:

  • Στη γονιμότητά τους
  • Στην υγεία του αγέννητου μωρού τους

Ακόμα περισσότερες ανησυχούν μήπως κληροδοτήσουν στα παιδιά τους τη γενετική προδιάθεση για ανάπτυξη ψωρίασης.

Ένας στους τέσσερις με κατάθλιψη

«Η συνεχής αγωνία (αιτιολογημένη ή μη), η αδιάκοπη υπενθύμιση της πάθησης αφού τη βλέπουν καθαρά στο δέρμα τους και οι επιπτώσεις στην καθημερινότητά τους, πλήττουν την ποιότητα ζωής των ασθενών και ανοίγουν τον δρόμο στα προβλήματα ψυχικής υγείας», τονίζει ο κ. Μιχελάκης.

Τα προβλήματα αυτά είναι πολύ συχνά. Πρόσφατη ανασκόπηση της ιατρικής βιβλιογραφίας έδειξε ότι το ποσοστό των πασχόντων από ψωρίαση που αναπτύσσουν κατάθλιψη, είναι σημαντικά υψηλότερο απ’ ό,τι στον γενικό πληθυσμό. Παγκοσμίως, περισσότερο από το 25% των ασθενών με ψωρίαση έχουν συμπτώματα κατάθλιψης. Τουλάχιστον ένας στους δέκα, εξ άλλου, έχουν κλινική κατάθλιψη.

Το ποσοστό αυτό παρουσιάζει διακύμανση ανάλογα με την γεωγραφική περιοχή. Στις ΗΠΑ είναι 16,5%, ενώ στην Ευρώπη κατάθλιψη έχει το 12% των ασθενών με ψωρίαση.

Το ποσοστό της κατάθλιψης στους ψωριασικούς ασθενείς είναι το υψηλότερο απ’ ό,τι με οποιαδήποτε άλλη δερματοπάθεια. Οι υποτροπιάζουσες, εμφανείς δερματικές βλάβες που προκαλεί η νόσος το εξηγούν σε μεγάλο βαθμό.

Ρόλο όμως παίζει και το κοινωνικό στίγμα που συχνά βιώνουν οι πάσχοντες. Πολλοί π.χ. βλέπουν τις χαρακτηριστικές βλάβες στο δέρμα των ασθενών και τους απομονώνουν, γιατί φοβούνται ότι πρόκειται για κάτι μεταδοτικό. Και κάποιοι νομίζουν ότι η ψωρίαση είναι ένδειξη κακής ατομικής υγιεινής.

«Κανένα από αυτά δεν ισχύει», τονίζει ο κ. Μιχελάκης. «Η ψωρίαση είναι μία αυτοάνοση διαταραχή. Προκαλείται από υπερλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος του πάσχοντος. Ούτε μεταδοτική είναι, ούτε θέμα πλημμελούς υγιεινής. Δυστυχώς οι δοξασίες καλά κρατούν, δημιουργώντας αδίκως προβλήματα στους ασθενείς».

Στρες και αγχώδεις διαταραχές

Το κοινωνικό στίγμα υπονομεύει την αυτοπεποίθηση και αυτοεικόνα των ασθενών, ενώ αποτελεί και πηγή έντονου στρες. Ωστόσο το στρες είναι ένας από τους παράγοντες που πυροδοτούν τις εξάρσεις της ψωρίασης. Αυτές με τη σειρά τους μπορεί να οδηγήσουν σε έλλειψη ύπνου, κόπωση και ακόμα χειρότερη ψυχική διάθεση. Έτσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος από τον οποίο απαιτείται πολλή προσπάθεια για να ξεφύγουν οι ασθενείς.

Ανάλογα προβλήματα μπορεί να δημιουργήσουν και οι αγχώδεις διαταραχές, από τις οποίες πάσχουν πολλοί ασθενείς με ψωρίαση. Πρόσφατη μετανάλυση δημοσιευμένων μελετών έδειξε ότι ποσοστό έως και 48% των ασθενών με ψωριασική νόσο αναφέρουν έντονο άγχος, το οποίο όμως επιδεινώνει τη δερματοπάθειά τους.

Τα επίπεδα του άγχους που βιώνουν συχνά εντείνονται με τον κνησμό (φαγούρα), που συνοδεύει τη δερματοπάθεια και συχνά είναι ανυπόφορος.

Κλειδί η έγκαιρη διάγνωση

«Οι ασθενείς πρέπει να κατανοήσουν ότι η ψωρίαση είναι μία συστηματική νόσος και όχι μια απλή δερματοπάθεια», υπογραμμίζει ο ειδικός. «Οι κλασικές εκδηλώσεις της είναι στο δέρμα, αλλά σε έναν στους τρεις ασθενείς προσβάλλονται και οι αρθρώσεις (ψωριασική αρθρίτιδα). Επιπλέον, οι ασθενείς διατρέχουν διπλάσιο κίνδυνο να αναπτύξουν και συννοσηρότητες, όπως υπέρταση και διαβήτη. Έχουν επίσης πολύ αυξημένες πιθανότητες να παρουσιάσουν κατάθλιψη και αγχώδεις διαταραχές».

Η έγκαιρη διάγνωση και η κατάλληλη θεραπεία είναι το κλειδί για να τεθούν υπό έλεγχο τόσο η ψωρίαση όσο και οι συννοσηρότητές της, συνεχίζει. «Οι όποιες παρεμβάσεις όμως πρέπει να αρχίζουν νωρίς, πριν εδραιωθούν οι επιπλοκές της. Ειδάλλως, η αντιμετώπισή τους είναι πιο δύσκολη. Απαραίτητο είναι, τέλος, να ενημερωθεί σωστά το ευρύ κοινό για την ψωρίαση, ώστε να πάψει να αποτελεί η νόσος «θέαμα» και να δημιουργηθούν πιο ευνοϊκές κοινωνικές συνθήκες για τους ασθενείς», καταλήγει.

Φωτογραφία: iStock