Επιλόχειος κατάθλιψη: Απλή εξέταση αίματος μπορεί σύντομα να προβλέπει την κατάσταση πριν εμφανιστούν συμπτώματα

Η επιλόχειος κατάθλιψη προκαλεί περιόδους σοβαρής κατάθλιψης και άγχους, καθιστά το δέσιμο με το νεογέννητο ιδιαίτερα δύσκολο και μπορεί να οδηγήσει σε σκέψεις αυτοτραυματισμού. Άλλωστε, σύμφωνα με τη Mayo Clinic, η αυτοκτονία αποτελεί κύρια αιτία μητρικού θανάτου στις Ηνωμένες Πολιτείες.

«Την δεύτερη μέρα που έφυγα από το μαιευτήριο άρχισα να «σκοτεινιάζω», δεν ξέρω τι έγινε και συνέβη αυτό. Είχα σκεφτεί ότι κάνω κακό στον εαυτό μου, ήταν κάτι που με «έπαιρνε» προς τα κάτω», εξομολογήθηκε η Νικολέττα Ράλλη, μιλώντας για τη μητρότητα και τις πιο δύσκολες στιγμές της ζωής της στην εκπομπή «Buongiorno» του Mega.

«Ήρθε ψυχίατρος και καρδιολόγος στο μαιευτήριο. Μετά το αντιμετώπισα βίαια, μου έχωσα χαστούκι για να συνέλθω. Όταν συνήλθα πέρασε καιρός και πήρα και αγωγή, μετά από 2 μήνες, έχασα την φωνή μου. Έτσι όπως ξεκίνησε, αν δεν είχα το παιδί μου, θα είχα χάσει ό,τι σημαντικότερο είχα στην ζωή μου».

Η μαρτυρία της Νικολέττας Ράλλη είναι μία από τις πολλές που δείχνουν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν πολλές νέες μητέρες στο ξεκίνημα της νέας τους ζωής με το μωρό.

Σημάδια επιλόχειας κατάθλιψης

Αν, όμως, η μελαγχολία δεν λέει να περάσει και δυσκολεύεστε μετά τη γέννηση του μωρού σας, δεν πειράζει να ζητήσετε βοήθεια.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι μόνο το 6% περίπου των γυναικών με επιλόχεια κατάθλιψη αναζητούν ιατρική βοήθεια. Η ντροπή, το στίγμα και η έλλειψη ευαισθητοποίησης μπορεί να καθυστερήσουν ή να αποτρέψουν τη διάγνωση, προκαλώντας μακροπρόθεσμες επιπτώσεις τόσο στη μητέρα όσο και στο παιδί.

Αυτό έρχεται να αλλάξει μία απλή εξέταση αίματος που θα μπορούσε να προβλέψει την κατάσταση πριν εμφανιστούν τα συμπτώματα προσφέρει νέες ελπίδες – υποδηλώνοντας ένα μέλλον όπου οι θεραπείες θα μπορούσαν να μετατοπιστούν από την αντιμετώπιση στην πρόληψη.

Η αξία μίας προγνωστικής εξέτασης για την επιλόχεια κατάθλιψη

Οι επιστήμονες έχουν εντοπίσει επιγενετικούς βιοδείκτες (δείκτες στο DNA μας που αντικατοπτρίζουν αλλαγές στον τρόπο έκφρασης των γονιδίων) που μπορούν να προβλέψουν την επιλόχεια κατάθλιψη με ακρίβεια 80% στο τρίτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης, σύμφωνα με μελέτη του 2020 στο περιοδικό Psychiatry Research.

Αυτοί οι βιοδείκτες ήταν σε θέση να προβλέψουν την κατάθλιψη μετά τον τοκετό σε γυναίκες με ιστορικό κατάθλιψης και σε εκείνες που, κατά τη στιγμή της εξέτασης, δεν παρουσίαζαν κανένα σημάδι κατάθλιψης, σύμφωνα με τα αποτελέσματα διαφόρων μελετών. Εάν αυτά τα ευρήματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία μιας τυποποιημένης εξέτασης αίματος, τότε οι ασθενείς υψηλού κινδύνου θα μπορούν να αναζητήσουν θεραπεία πριν εμφανιστούν τα συμπτώματα, δήλωσε η Lauren Osborne, δεύτερη συγγραφέας της μελέτης του 2020 και αντιπρόεδρος κλινικής έρευνας στο Τμήμα Μαιευτικής και Γυναικολογίας στο Weill Cornell Medicine στη Νέα Υόρκη.

Μία τέτοια εξέταση «θα προειδοποιούσε την ομάδα κλινικής φροντίδας για τον πιθανό κίνδυνο», βοηθώντας στην καθοδήγηση έγκαιρης και στοχευμένης παρέμβασης και φέρνοντας τη δύναμη της ιατρικής ακριβείας στην ψυχιατρική, τονίζει η Jamie Maguire, καθηγήτρια νευροεπιστήμης στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Tufts στη Βοστώνη.

Θα μπορούσε επίσης να προχωρήσει σε μεγάλο βαθμό προς τον τερματισμό του στίγματος, λέει από την πλευρά της η Jennifer Payne, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια και ειδικός στην αναπαραγωγική ψυχιατρική. Ένας βιοδείκτης αίματος παρέχει μια αντικειμενική μέτρηση και μια βιολογική αιτία, αναδεικνύοντας την κατάσταση ως ιατρικό ζήτημα που χρήζει θεραπείας.

Οι νέες μελέτες

Δύο μελέτες με επικεφαλής τις Payne και Osborne – μία τοπική, που βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη, και μία εθνική, που προγραμματίζεται για το καλοκαίρι – θα διερευνήσουν τις δυνατότητες μίας τέτοιας εξέτασης. Εάν είναι επιτυχείς, η εξέταση θα μπορούσε να είναι διαθέσιμη μέσα στα επόμενα χρόνια.

Οι έρευνες δείχνουν ότι υπάρχουν τουλάχιστον δύο μορφές επιλόχειας κατάθλιψης, που ανταποκρίνονται σε διαφορετικές θεραπείες, σύμφωνα με την Payne. Η μία είναι πιο πιθανό να συμβεί σε γυναίκες με ιστορικό κατάθλιψης, ενώ η άλλη, που περιγράφεται ως «ορμονοεξαρτώμενη», επηρεάζει ασθενείς χωρίς προηγούμενα προβλήματα ψυχικής υγείας. Η τελευταία είναι πιο πιθανό να ανταποκριθεί σε φάρμακα με βάση τις ορμόνες.

Με μια εξέταση βιοδεικτών, οι ασθενείς με θετικά αποτελέσματα θα μπορούσαν να ξεκινήσουν θεραπεία στο νοσοκομείο μετά τον τοκετό, αναφέρει σχετικά ο Morgan U. Patterson, διευθυντής του Προγράμματος Περιγεννητικών Διαταραχών Διάθεσης και Άγχους στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Βόρειας Καρολίνας.

Η ψυχοθεραπεία, ιδίως η διαπροσωπική θεραπεία και η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία (CBT), μπορούν να δώσουν στους ασθενείς καλύτερα εργαλεία αντιμετώπισης και να βοηθήσουν τις μητέρες να εντοπίσουν και να αλλάξουν τα αρνητικά μοτίβα σκέψης.

«Η θεραπεία μπορεί να βοηθήσει στην ομαλοποίηση της εμπειρίας μιας μητέρας, να τη βοηθήσει να επεξεργαστεί τα συναισθήματά της και να αντιμετωπίσει τυχόν αναπαραγωγικό τραύμα», λέει η Marilyn Cross Coleman, θεραπεύτρια, ειδικός στην περιγεννητική θεραπεία και ιδιοκτήτρια του Shameless Mama Wellness στην Καλιφόρνια. Το τραύμα που προκαλείται από μια σοβαρή επιπλοκή του τοκετού που θέτει σε κίνδυνο είτε τη μητέρα είτε το παιδί μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο επιλόχειας κατάθλιψης.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, η ομαδική θεραπεία είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική. Πολλές γυναίκες υποφέρουν σιωπηλά λόγω αισθήματος ντροπής και το να μοιράζονται την εμπειρία τους με άλλες μητέρες τις βοηθά να γνωρίζουν ότι δεν είναι μόνες τους.

Ένα τεστ βιοδεικτών θα μπορούσε να οδηγήσει τις εγκύους να αναζητήσουν έγκαιρα υποστήριξη ψυχικής υγείας, κάτι που είναι ζωτικής σημασίας επειδή η εύρεση φροντίδας μπορεί να διαρκέσει μήνες, υπογραμμίζει η Osborne.

Πώς να μειώσετε τον κίνδυνο επιλόχειας κατάθλιψης

Ένα άλλο πολύ σημαντικό πράγμα που βοηθάει στην επιλόχεια κατάθλιψη είναι ο ύπνος. Κάτι επίσης δύσκολο για τις περισσότερες νέες μαμάδες.

Οι έρευνες δείχνουν ότι οι διαταραχές του ύπνου θέτουν τις γυναίκες σε υψηλότερο κίνδυνο κατάθλιψης μετά τον τοκετό. Ένα νυχτερινό τετράωρο έως πεντάωρο αδιάλειπτου ύπνου μπορεί να αποτρέψει αποτελεσματικά τα συμπτώματα, σύμφωνα με μελέτη του 2024.

Αυτό δεν είναι εύκολο να επιτευχθεί με νεογέννητα. Η πρόσληψη μιας «νυχτερινής νοσοκόμας» – ενός φροντιστή που παρακολουθεί το μωρό κατά τη διάρκεια της νύχτας – θα μπορούσε να βοηθήσει, αν και το κόστος είναι απαγορευτικό για πολλούς νέους γονείς. Μπορείτε, όμως, να ζητήσετε από φίλους και συγγενείς να σας βοηθήσουν.

Καλό είναι, επίσης, να έχετε ένα σχέδιο για την πρόληψη ή τη θεραπεία της επιλόχειας κατάθλιψης, λέει η Cross Coleman, διότι όσο περισσότερο διαρκούν τα συμπτώματα, τόσο πιο σοβαρή μπορεί να γίνει η κατάσταση. «Το περιβάλλον και το δίκτυο υποστήριξης μιας μητέρας θα παίξουν μεγάλο ρόλο στην ανάρρωσή της», τονίζει.

Φωτογραφία: iStock

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Ένας στους επτά ενήλικες στην Ελλάδα έχει βιώσει σεξουαλική βία κατά την παιδική ηλικία αποκαλύπτει παγκόσμια έρευνα στο The Lancet

Οι μπάμιες έγιναν μόδα στο TikTok: Ποια είναι η αλήθεια για το… μπαμιόνερο