Θα βγείτε για περπάτημα σε εξωτερικό χώρο; Θυμηθείτε το αντηλιακό!

Καθώς συνεχίζεται το lockdown και ο υποχρεωτικός περιορισμός των μετακινήσεων, ολοένα περισσότεροι άνθρωποι πηγαίνουν για περπάτημα σε υπαίθριους χώρους. Δυστυχώς λίγοι είναι εκείνοι που θυμούνται να βάλουν αντηλιακό πριν βγουν από το σπίτι. Ωστόσο η υπεριώδης ακτινοβολία του ηλίου δεν απειλεί το δέρμα μόνο το καλοκαίρι, αλλά όλο τον χρόνο.

Όπως εξηγεί ο δερματολόγος-αφροδισιολόγος Μάρκος Μιχελάκης, από τον ΕΔΟΕΑΠ, η υπεριώδης ακτινοβολία είναι επικίνδυνη χειμώνα-καλοκαίρι, ακόμα και τις μέρες με συννεφιά. Μάλιστα, όσο πιο κοντά στις μεσημεριανές ώρες βρίσκεται κάποιος σε υπαίθριους χώρους, τόσο περισσότερο εκτίθεται στην ακτινοβολία αυτή και τόσο περισσότερες βλάβες υφίσταται το δέρμα του.

Οι βλάβες αυτές μπορεί να φθάσουν μέχρι το ηλιακό έγκαυμα, το οποίο τον χειμώνα είναι πιθανότερο σε όσους:

• Εργάζονται σε υπαίθριους χώρους
• Κατοικούν σε περιοχές με μεγάλο υψόμετρο
• Παραμένουν σε εξωτερικούς χώρους σε περιοχές όπου υπάρχει μεγάλη αντανάκλαση της ηλιακής ακτινοβολίας (π.χ. δίπλα στη θάλασσα ή στα χιόνια)
• Ασχολούνται με τα χειμερινά σπορ

Κάθε είδος UV και άλλος κίνδυνος

Όπως εξηγεί ο κ. Μιχελάκης,  υπάρχουν τρία είδη υπεριώδους ακτινοβολίας (UV). Από αυτά, τα δύο (η UVA και η UVB) προκαλούν βλάβες στο δέρμα. Το τρίτο (η UVC) απορροφάται από την στοιβάδα του όζοντος στην ατμόσφαιρα, με αποτέλεσμα να μην φθάνει στην επιφάνεια της γης.

Η υπεριώδης ακτινοβολία Α (UVA) έχει μεγαλύτερο μήκος κύματος. Εισδύει βαθιά στο δέρμα, όπου μπορεί να αλλάξει τη δομή του κολλαγόνου και των ινών ελαστίνης. Μπορεί επίσης να προκαλέσει βλάβες στο DNA των δερματικών κυττάρων. Το επακόλουθο των επιδράσεων αυτών είναι η πρόωρη γήρανση του δέρματος που εκδηλώνεται σε κηλίδες και πρόωρες ρυτίδες (φωτογήρανση). Αυξάνεται επίσης ο κίνδυνος αναπτύξεως καρκίνου στο δέρμα.

Η υπεριώδης ακτινοβολία Β (UVB) έχει μικρότερο μήκος κύματος. Εισδύει μόνο στην επιδερμίδα αλλά είναι υπεύθυνη για τα ηλιακά εγκαύματα. Τα εγκαύματα αποτελούν σημαντικό παράγοντα κινδύνου για καρκίνο του δέρματος, συμπεριλαμβανομένου του μελανώματος (είναι η πιο επιθετική μορφή καρκίνου του δέρματος).

«Οι δερματικές βλάβες που προκαλεί η υπεριώδης ακτινοβολία του ηλίου αθροίζονται με την πάροδο του χρόνου. Αυτό σημαίνει πως όσο περισσότερο εκτίθεται κάποιος σε αυτήν, τόσο περισσότερες βλάβες συσσωρεύονται. Και αν η έκθεση είναι σημαντική, τόσο ταχύτερα θα αναπτυχθούν βλάβες», λέει ο κ. Μιχελάκης.

Οι καρκίνοι στο δέρμα

Οι πρόωρες ρυτίδες είναι το μικρότερο κακό που μπορεί να συμβεί. Με το πέρασμα του χρόνου, η υπεριώδης ακτινοβολία ανοίγει τον δρόμο στην ανάπτυξη προκαρκινικών αλλοιώσεων, όπως οι ακτινικές υπερκερατώσεις, αλλά και καρκίνου στο δέρμα.

Ο περισσότερος κόσμος γνωρίζει ότι την πιο σοβαρή μορφή καρκίνου του δέρματος, το μελάνωμα. Ευτυχώς αυτό δεν είναι ο πιο συχνός δερματικός καρκίνος (υπολογίζεται ότι ετησίως προσβάλλει 200-300 άτομα στη χώρα μας).

Πιο συχνοί είναι δύο άλλοι τύποι καρκίνου του δέρματος, το βασικοκυτταρικό και το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα. Υπολογίζεται ότι σε όλο τον κόσμο το σχεδόν 30% των ατόμων της καυκάσιας φυλής θα παρουσιάσουν ένα από τα δύο κάποια στιγμή στη ζωή τους. Οι περισσότεροι πάσχοντες (αλλά όχι όλοι) είναι ηλικίας άνω των 50-60 ετών.

Οι καρκίνοι αυτοί συνήθως δεν είναι ιδιαίτερα επιθετικοί, αλλά σίγουρα δεν μπορούν να θεωρηθούν αθώοι. Το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα μπορεί να προκαλέσει παραμορφώσεις, αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως και σωστά. Το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα προκαλεί μεταστάσεις στο περίπου 5% των περιπτώσεων.

Διαπερνά και τα σύννεφα

«Αυτό που πρέπει όλοι να συνειδητοποιήσουν είναι ότι η υπεριώδης ακτινοβολία μας απειλεί όλο τον χρόνο. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στην Ελλάδα, όπου η διαφορά στην UV μεταξύ χειμώνα και καλοκαιριού είναι μικρή», υπογραμμίζει ο κ. Μιχελάκης. «Ας μην ξεχνάμε επίσης πως ούτε τα σύννεφα παρέχουν σημαντική προστασία, γιατί τα διαπερνά το σχεδόν 80% της ηλιακής ακτινοβολίας».

Ένας άλλος κίνδυνος είναι η αντανάκλαση της UV. Τον χειμώνα την αντανακλούν τα χιόνια, ο πάγος και κάθε είδους λείες επιφάνειες (π.χ. θάλασσα). Έτσι, αυτή προσβάλλει υπό διάφορες γωνίες τα ακάλυπτα σημεία του σώματός μας, οπότε αυξάνονται αρκετά οι αρνητικές επιπτώσεις στο δέρμα μας.

Τι να κάνετε

Η λύση είναι να αλείφετε τα ακάλυπτα σημεία του δέρματός σας με μια ικανοποιητική δόση αντηλιακού, το οποίο θα έχει δείκτη προστασίας (SPF) τουλάχιστον 30. Το αντηλιακό πρέπει να είναι ευρέος φάσματος, για να απορροφά τόσο την UVA όσο και την UVB.

Καλό είναι επίσης να βγαίνετε για περπάτημα μετά τις 3 το μεσημέρι, όταν πια η υπεριώδης ακτινοβολία φθάνει υπό γωνία στην επιφάνεια της γης και δεν εισδύει εύκολα στο δέρμα. Αν εργάζεστε σε υπαίθριο χώρο, φροντίστε ακόμα να φοράτε καπέλο με φαρδύ γείσο.

Όταν βάζετε αντηλιακό, μην αμελείτε να αλείφετε καλά τη μύτη, τα πτερύγια των αυτιών και τον αυχένα σας. Ειδικά οι άνδρες με φαλάκρα, πρέπει να αλείφουν και το κρανίο τους. Μην παραλείπετε, τέλος, να βάζετε ειδικό αντηλιακό και στα χείλη σας.