Ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής*

• Από Iatropedia

Τι είναι η νόσος

Ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής: Είναι μια διογκωμένη και εξασθενημένη περιοχή στην αορτή.

Τα ανευρύσματα μπορούν να αναπτυχθούν σε οποιοδήποτε σημείο κατά μήκος της αορτής, αλλά τα περισσότερα ανευρίσκονται στην κοιλιακή χώρα και ονομάζονται ανευρύσματα κοιλιακής αορτής, ενώ αυτά που ανευρίσκονται στο θώρακα καλούνται ανευρύσματα θωρακικής αορτής.

Πού οφείλεται η νόσος – Αίτια - Παράγοντες που την πυροδοτούν

• Ηλικία (ανευρύσματα ανευρίσκονται συχνότερα σε άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω)
• Κάπνισμα
• Αρτηριακή υπέρταση
• Αθηροσκλήρωση
• Οικογενειακό ιστορικό. Τα άτομα που έχουν οικογενειακό ιστορικό αορτικού ανευρύσματος διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν ανευρύσματα σε νεαρότερη ηλικία και βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο για ρήξη του ανευρύσματος.

Επιδημιολογικά στοιχεία

Το ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής δεν είναι σπάνια πάθηση. Αφορά κυρίως άτομα μεγάλης ηλικίας, 60 ετών και άνω, γι' αυτό και τις περισσότερες φορές συνοδεύεται και από άλλες παθήσεις, κυρίως αγγειακές, όπως καρδιακές, νεφρικές και των κάτω άκρων, αλλά και αναπνευστικές, ή ακόμη συνυπάρχει με κάποια κακοήθη νεοπλασία.

Περίπου 1 στους 250 ασθενείς, άνω των 50 ετών θα πεθάνει από ραγέν ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής.

Ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής ανευρίσκεται σε περίπου 8% των ατόμων ηλικίας >65 ετών.

Φύλο (οι άνδρες αναπτύσσουν ανευρύσματα αορτής 5 έως 10 φορές πιο συχνά από τις γυναίκες)

Φυλή (τα αορτικά ανευρύσματα είναι συχνότερα στη λευκή φυλή)

Τα άτομα με τον μεγαλύτερο κίνδυνο, είναι κυρίως καπνιστές άνδρες, ηλικίας >60 ετών οι οποίοι έχουν ιστορικό αθηρωματικής νόσου.

Πως εκδηλώνεται η νόσος - Συμπτώματα

• Κοιλιακός πόνος συνεχής ή περιοδικός
• Πόνος στην πλάτη, με αντανάκλαση σε πόδια, γλουτούς και βουβωνική περιοχή
• Αίσθημα παλμών στην κοιλιακή χώρα

Όταν το ανεύρυσμα ραγεί, τότε η συμπτωματολογία τροποποιείται ως εξής:

• Έντονος πόνος στην πλάτη ή την κοιλιακή χώρα
• Ωχρότητα
• Ξηροστομία
• Εμετός
• ναυτία
• Εικόνα σοκ (shock), με ρίγη, ναυτία, ιλίγγους, λιποθυμία, ιδρώτες, έντονη ταχυκαρδία και ξαφνική αδυναμία.

Διάγνωση της νόσου – Εξετάσεις

Οι βασικές εξετάσεις για την διάγνωση του ανευρύσματος είναι:

• Κλινική εξέταση
• Ακτινογραφία θώρακος
• Υπερηχογράφημα της καρδιάς
• Υπερηχογράφημα στην κοιλιά (ο υπέρηχος στην περιοχή του ανευρύσματος)

• Αξονική τομογραφία,
• Μαγνητική τομογραφία
• Αρτηριογραφία

Ποιες είναι οι επιπλοκές

• Διαχωρισμός της αορτής
• Θρόμβωση στο τοίχωμα της αορτής
• Ρήξη του ανευρύσματος που είναι συχνά θανατηφόρος

Θεραπεία – Μέθοδοι αντιμετώπισης

Στόχος της θεραπείας είναι η πρόληψη της ρήξης του ανευρύσματος. Γενικά, οι θεραπευτικές επιλογές είναι η παρακολούθηση και η χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής ή η χειρουργική επέμβαση. Η απόφαση εξαρτάται από το μέγεθος του ανευρύσματος και από το πόσο γρήγορα αυξάνεται σε μέγεθος.
Σε γενικές γραμμές, μικρά ανευρύσματα (διαμέτρου περίπου 4 εκατοστών) αντιμετωπίζονται συντηρητικά με παρακολούθηση και ρύθμιση των παραγόντων κινδύνου, καθώς ο κίνδυνος της χειρουργικής επέμβασης είναι μεγαλύτερος από τον κίνδυνο ρήξης. Η παρακολούθηση του ανευρύσματος γίνεται με απεικονιστικές εξετάσεις, συνήθως κάθε 6 έως 12 μήνες. Τα μετρίου μεγέθους ανευρύσματα (διαμέτρου περίπου 4 έως 5,5 εκατοστών) αποτελούν περιπτώσεις στις οποίες θα χρειαστεί να συζητηθούν τα οφέλη και οι κίνδυνοι της εγχείρησης και να ληφθεί μια απόφαση από κοινού με το γιατρό σας. Τα μεγάλα ανευρύσματα (>5,5 εκατοστών σε διάμετρο) ή αυτά που αυξάνονται σε μέγεθος με ταχείς ρυθμούς (άνω των 0,5 εκατοστών σε έξι μήνες) θα χρειαστούν κατά πάσα πιθανότητα χειρουργική επέμβαση.
Τα τελευταία χρόνια, εκτός από τη χειρουργική επέμβαση, χρησιμοποιούνται σε ορισμένους ασθενείς ειδικά προθέματα (stents) προκείμενου να προφυλαχθούν τα τοιχώματα της αορτής.

Άρα η θεραπευτική προσέγγιση του ανευρύσματος της κοιλιακής αορτής είναι:

• Συντηρητική θεραπεία:παρακολούθηση του ανευρύσματος (μικρού μεγέθους ανευρύσματα, διαμέτρου <5 εκ., τα οποία δεν αυξάνονται ταχέως σε μέγεθος, ή που δεν προκαλούν συμπτωματολογία, έχουν μειωμένη πιθανότητα ρήξεως και συχνά δεν απαιτούν άλλη θεραπεία, παρά την τακτική παρακολούθησή τους)
• Χειρουργική επέμβαση
• Αποκατάσταση με ενδοπρόθεση (stents)

Πώς να προφυλαχτείτε από τη νόσο - Πρόγνωση

Δεν υπάρχουν φάρμακα που μπορούν να εμποδίσουν την ανάπτυξη αορτικού ανευρύσματος.
Ωστόσο, τα φάρμακα για τη μείωση της χοληστερόλης (στατίνες) και ορισμένα αντιυπερτασικά (όπως οι αναστολείς των υποδοχέων της αγγειοτενσίνης, π.χ. λοσαρτάνη) μπορούν να αναστείλουν την περαιτέρω διάταση του ανευρύσματος.

Γενικές οδηγίες για άτομα με ανεύρυσμα αορτής:

• Διατηρείτε υπό έλεγχο την πίεση αίματός σας.
• Μην καπνίζετε.
• Μειώστε τη χοληστερόλη και το λίπος στη διατροφή σας.
• Τακτική ιατρική παρακολούθηση

Αν έχετε κάποιο από τα συμπτώματα που αναφέρονται ανωτέρω, θα πρέπει να δείτε το γιατρό σας. Όσον αφορά στους ασυμπτωματικούς ασθενείς μετά την ηλικία των 60 ετών, όσοι έχουν παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη ανευρύσματος αορτής θα πρέπει να υποβάλλονται σε συχνό υπερηχογραφικό έλεγχο.

Μανωλίδου Ζαχαρούλα, R.N., M.Sc.

Παπανικολάου Σπύρος, Γενικός Χειρουργός