Πώς εξηγείται το τρέχον κύμα καύσωνα στην Ευρώπη

Αφορμή αποτελεί το κύμα καύσωνα που σαρώνει σχεδόν όλη την Ευρώπη, καταγράφοντας ακραία υψηλές θερμοκρασίες και φυσικές καταστροφές, όπως πυρκαγιές.

Φυσικά αυτό δεν συμβαίνει μόνο φέτος. Ετησίως, εδώ και πολλά χρόνια, γινόμαστε θεατές παρόμοιων καταστάσεων. Ειδικά στην Ελλάδα έχουμε βιώσει βαθιά τον πόνο και την απόγνωση από τις καταστροφικές πυρκαγιές. Ναι, κάποιες από αυτές ξεκίνησαν από δόλο ή αμέλεια, αλλά η κλιματική αλλαγή σίγουρα έχει επιδεινώσει αυτά τα φαινόμενα.

Οι υπεύθυνοι του αγγλικού φιλανθρωπικού ιδρύματος Science Media Centre απευθύνθηκαν σε καθηγητές πανεπιστημίων και ειδικούς επιστήμονες, για να πάρουν απαντήσεις σχετικά το τι προκαλεί το κύμα καύσωνα που παρατηρείται αυτές τις μέρες στην Ευρώπη. Ιδού τι απάντησαν:

Η δρ. Melissa Lazenby, Λέκτορας Κλιματικής Αλλαγής, Πανεπιστήμιο του Sussex, είπε:

“Ο τρέχων ευρωπαϊκός καύσωνας προκαλείται από σταθερές ατμοσφαιρικές συνθήκες από ένα στατικό χαρακτηριστικό υψηλών πιέσεων. Αυτός ο καύσωνας πιθανότατα οφείλεται σε συνδυασμό της κλιματικής αλλαγής, του φαινομένου Ελ Νίνιο και ενός στατικού συστήματος υψηλής πίεσης, γνωστό και ως αντικυκλώνας. Η Ευρώπη δεν επηρεάζεται ιδιαίτερα από τα γεγονότα του Ελ Νίνιο άμεσα (δείτε τον παρακάτω σύνδεσμο από το NOAA), επομένως είναι πιθανό το σύστημα υψηλής πίεσης και η κλιματική αλλαγή να είναι οι κύριοι συντελεστές σε αυτό το συμβάν καύσωνα. Δεν είναι δυνατό να προσδιοριστούν όλες οι παράγοντες και η ακριβής συμβολή τους στον τρέχοντα καύσωνα στην Ευρώπη, μόνο μια πλήρης μελέτη απόδοσης μετά το συμβάν θα απεικονίσει τις ακριβείς αιτίες και την αναλογία του αντίκτυπού τους στο συμβάν.

Το Ηνωμένο Βασίλειο αυτή τη στιγμή δεν αντιμετωπίζει τις ίδιες υψηλές θερμοκρασίες με την υπόλοιπη Ευρώπη και αυτό οφείλεται κυρίως στην τοποθέτηση του τρέχοντος συστήματος υψηλής πίεσης, το οποίο δεν καλύπτει το Ηνωμένο Βασίλειο και βρίσκεται νοτιότερα, όπου δημιουργεί σταθερές ατμοσφαιρικές συνθήκες για αυξημένες θερμοκρασίες και επακόλουθο καύσωνα. Εάν βρίσκεστε στο Ηνωμένο Βασίλειο σήμερα, θα παρατηρήσετε τους ισχυρότερους ανέμους που δεν συνδέονται με ένα χαρακτηριστικό υψηλής πίεσης και επομένως δεν επιτρέπουν ευνοϊκές συνθήκες καύσωνα που εξηγούν και το γιατί οι θερμοκρασίες του Ηνωμένου Βασιλείου δεν είναι ασυνήθιστα υψηλές, όπως στην υπόλοιπη Ευρώπη”.

• ΝΟΑΑ: Σχήμα παγκόσμιων επιπτώσεων του φαινομένου El Niño
• Τρέχουσες επιφανειακές θερμοκρασίες πάνω από την Ευρώπη

Η δρ. Chloe Brimicombe, επιστήμονας του κλίματος και ερευνήτρια για την ακραία θερμότητα, στο Πανεπιστήμιο του Graz στην Αυστρία, είπε:

“Γνωρίζουμε ότι τα μοτίβα υψηλής πίεσης, όπως αυτά που βρίσκονται επί του παρόντος στην ηπειρωτική Ευρώπη, γίνονται ολοένα και πιο πιθανά με την αλλαγή του κλίματος. Ξέρουμε, επίσης, ότι οι καύσωνες είναι πιο έντονοι όταν υπάρχουν παρατεταμένες περίοδοι ξηρασίας που είδαμε φέτος. Ορισμένα καιρικά μοτίβα είναι επίσης πιο πιθανά με την επίδραση του φαινομένου Ελ Νίνιο.

Η σκόνη της Σαχάρας αποτελεί κάτι παραπάνω από μια ενόχληση ή απλή πρόκληση για την υγεία στη νότια Ευρώπη. Παρατηρείται αυξανόμενη περιεκτικότητα του αέρα σε σκόνη και ρύπανση. Αυτός ο καύσωνας αποτελεί πρόκληση για την υγεία, την παραγωγικότητα, τις υποδομές και τη γεωργία της Ευρώπης.

Ο λόγος που το Ηνωμένο Βασίλειο δεν βιώνει τον καύσωνα είναι επειδή το τρέχον πρότυπο πίεσης βάζει τη χώρα σε κυρίαρχη χαμηλή πίεση. Η ατμόσφαιρα προσπαθεί πάντα να φτάσει σε ισορροπία και έτσι έχουμε ένα σταθερό μοτίβο υψηλών και χαμηλών πιέσεων”.

Η Julienne Stroeve, Καθηγήτρια Πολικής Παρατήρησης & Μοντελοποίησης στο University College London (UCL), είπε:

«Την περασμένη εβδομάδα υπήρχε υπερβολική ζέστη πάνω από τη Βορειοδυτική Αφρική που από τότε κινείται προς τα βόρεια πάνω από την Ευρώπη. Κοιτάζοντας τα μετεωρολογικά στοιχεία βλέπουμε έναν θερμικό θόλο που εκτείνεται από τη ΒΔ Αφρική έως τη Νότια Ευρώπη.

Αυτό φαίνεται να έχει κολλήσει στη θέση του αυτή τη στιγμή και ως εκ τούτου το κύμα καύσωνα επιμένει σε διάρκεια. Μπορείτε να τα δείτε όλα στο Climate Reanalyzer«.

Ο δρ. Leslie Mabon, λέκτορας στα Περιβαλλοντικά Συστήματα, στο αγγλικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, είπε:

“Σε έναν βαθμό, ο ευρωπαϊκός καύσωνας που βλέπουμε το καλοκαίρι του 2023 αντανακλά αυτό που έχει παρατηρηθεί τα τελευταία χρόνια στην επιστήμη. Συγκεκριμένα, ότι η Ευρώπη θερμαίνεται πολύ πιο γρήγορα από άλλες ηπείρους τις τελευταίες δεκαετίες, και ότι αυτή η τάση είναι ιδιαίτερα έντονη στη βορειοδυτική Ευρώπη. Ένα κοινό θέμα σε μεγάλο μέρος της έρευνας είναι ότι είναι δύσκολο να εντοπιστεί ένας μεμονωμένος παράγοντας που ευθύνεται για την τόσο ραγδαία θέρμανση της Ευρώπης. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι υπάρχουν πολλοί σύνθετοι συσχετισμοί μεταξύ των διαφορετικών στοιχείων του συστήματος, οι οποίοι βρίσκονται ακόμη υπό έρευνα και κατανόηση.

Ωστόσο, δεν μπορούμε να έχουμε καμία απολύτως αμφιβολία ότι ένας κρίσιμος μοχλός πίσω από αυτήν την τάση αύξησης της θερμοκρασίας είναι οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από την καύση ορυκτών καυσίμων. Μέχρι να μειώσουμε γρήγορα τις εκπομπές από τα ορυκτά καύσιμα, ακραίες καταστάσεις όπως ο καύσωνας που βλέπουμε αυτήν τη στιγμή στην Ευρώπη θα γίνονται ολοένα και πιο πιθανές. Οι διαφορές που βλέπουμε στην έκταση της θέρμανσης τόσο σε παγκόσμιο επίπεδο όσο και μεταξύ περιοχών της Ευρώπης είναι επίσης μια έντονη υπενθύμιση ότι το κλίμα της Γης είναι ένα πολύπλοκο σύστημα. Καθώς φτάνουμε σε υψηλότερους βαθμούς θέρμανσης, ο κίνδυνος εμφάνισης βρόχων ανάδρασης ή απροσδόκητων γεγονότων γίνεται μεγαλύτερος. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πρέπει να μειώσουμε επειγόντως τις εκπομπές από ορυκτά καύσιμα και να περιορίσουμε την έκταση της παγκόσμιας θέρμανσης με κάθε κόστος”.

Η Rebekah Sherwin, ειδικός μετεωρολόγος στην παγκόσμια ομάδα προβλέψεων του Met Office της Αγγλίας, είπε:

“Οι συνθήκες καύσωνα που επηρεάζουν περιοχές της νοτιοδυτικής Ευρώπης και της βορειοδυτικής Αφρικής αναμένεται να επεκταθούν προς τα ανατολικά και τελικά να φτάσουν στην Μέση Ανατολή την επόμενη εβδομάδα.

Οι μέγιστες θερμοκρασίες -οι οποίες είναι περίπου 10 έως 15 βαθμούς Κελσίου υψηλότερες από τον μέσο όρο- μπορεί να φτάσουν τους 40 βαθμούς Κελσίου σε περιοχές της νότιας Ευρώπης και έως τους 50 βαθμούς Κελσίου σε περιοχές της Βόρειας Αφρικής. Θερμοκρασίες υψηλότερες του μέσου όρου είναι επίσης πιθανές κατά περιόδους βορειότερα σε όλη την Ευρώπη, αλλά αυτές θα είναι μικρότερες και θα έχουν μικρότερο αντίκτυπο.

Οι υψηλές θερμοκρασίες προκαλούνται από ένα σύστημα υψηλής πίεσης που βρίσκεται σε όλη την περιοχή, επιτρέποντας στις θερμοκρασίες να αυξάνονται μέρα με τη μέρα. Ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες στην επιφάνεια της θάλασσας παρατηρούνται επίσης σε όλη την περιοχή, με πολλά μέρη της Μεσογείου να βλέπουν επιφανειακές θερμοκρασίες έως και 25 έως 28°C. Αυτό θα επιδεινώσει τις επιπτώσεις της ζέστης στις γύρω χερσαίες περιοχές, καθώς ακόμη και σε παράκτιες περιοχές η θερμοκρασία κατά τη διάρκεια της νύχτας είναι απίθανο να πέσει πολύ κάτω από τους 25 βαθμούς Κελσίου.

Η νότια μετατόπιση του Jet Stream που ώθησε την υψηλή πίεση προς τα νότια σε αυτήν την περιοχή οδήγησε επίσης σε συστήματα χαμηλής πίεσης που κατευθύνονται στο Ηνωμένο Βασίλειο, φέρνοντας εδώ περισσότερο άστατο και πιο δροσερό καιρό από ό,τι βιώσαμε τον Ιούνιο, όταν το Jet stream ήταν σε πιο βόρειο γεωγραφικό πλάτος”.

Τι είναι το Science Media Center

Το Science Media Center ξεκίνησε από την τρίτη έκθεση της Επιτροπής Επιστήμης και Τεχνολογίας της Βουλής των Λόρδων για την Επιστήμη και την Κοινωνία, η οποία σκοπό έχει να ανανεώσει την εμπιστοσύνη του κοινού στην επιστήμη. Ιδρύθηκε το 2002, βασιζόταν αρχικά στο Βασιλικό Ίδρυμα της Μεγάλης Βρετανίας, μέχρι που έγινε ξεχωριστό φιλανθρωπικό ίδρυμα τον Απρίλιο του 2011. Πυλώνας της λειτουργίας του είναι η πεποίθηση ότι οι επιστήμονες μπορούν να έχουν τεράστιο αντίκτυπο στον τρόπο με τον οποίο τα Μέσα καλύπτουν επιστημονικά ζητήματα. Έτσι τους δίνει το βήμα να τοποθετηθούν άμεσα και ευθέως στις ιστορίες που επηρεάζουν τη δημόσια συζήτηση και τη στάση του κοινού απέναντι στην επιστήμη.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Καύσωνας: Αύξηση στις θερμοπληξίες και στα λιποθυμικά επεισόδια – Παράταση του φαινομένου, βλέπουν οι ειδικοί

Καύσωνας: Μην περιμένετε να διψάσετε για να πιείτε νερό – Τι σημαίνει στ’ αλήθεια η δίψα

Καύσωνας: Τι να προσέχετε με το γάλα και τα αυγά στο ψυγείο – Έκανε δημοσίευση ο ΕΦΕΤ

Τι να προσέχετε όταν οδηγείτε στον καύσωνα – Δείτε ενημερωτικό βίντεο με πρακτικές συμβουλές

φωτό: iStock