Οστεοαρθρίτιδα: Κοινό φάρμακο παρέχει ανακούφιση από τον πόνο σε τυχαιοποιημένη δοκιμή

Μετά από 6 μήνες θεραπείας, οι πάσχοντες από οστεοαρθρίτιδα που έλαβαν μετφορμίνη βαθμολόγησαν τον πόνο τους στο γόνατο κατά μέσο όρο 31,3 μονάδες χαμηλότερα από την αρχική τιμή σε μια κλίμακα 100 βαθμών, σε σύγκριση με μέση μείωση 18,9 μονάδων για την ομάδα του εικονικού φαρμάκου, σύμφωνα με την Flavia M. Cicuttini του Πανεπιστημίου Monash στη Μελβούρνη της Αυστραλίας και τους συνεργάτες της.

Τα αποτελέσματα δημοσιεύθηκαν στην επιθεώρηση JAMA και παρουσιάστηκαν επίσης στην ετήσια συνάντηση της Osteoarthritis Research Society International στη Σεούλ.

Παρόλο που το πλεονέκτημα των 11,4 μονάδων για τη μετφορμίνη υπολείπεται της «ελάχιστης κλινικά σημαντικής διαφοράς» των 15 μονάδων, οι ερευνητές ανακήρυξαν τη μετφορμίνη νικήτρια.

«Τα αποτελέσματα υποστηρίζουν τη χρήση της μετφορμίνης για τη θεραπεία της συμπτωματικής οστεοαρθρίτιδας γόνατος σε άτομα με υπέρβαρο ή παχυσαρκία», σημείωσαν οι ερευνητές, επισημαίνοντας ωστόσο ότι δεδομένου του μέτριου μεγέθους του δείγματος [107 ασθενείς συνολικά], η επιβεβαίωση σε μια μεγαλύτερη κλινική δοκιμή είναι επιβεβλημένη.

Εδώ και χρόνια, σχεδόν ολόκληρη η κοινότητα της ρευματολογίας, της ορθοπεδικής και της γεροντολογίας κυνηγάει ένα εύκολο στη χρήση, ασφαλές φάρμακο που θα μπορούσε να αντιμετωπίσει την υποκείμενη παθολογία της οαστεοαρθρίτιδας. Η τρέχουσα ιατρική θεραπεία, που βασίζεται στην ακεταμινοφαίνη, τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ) και τις ενδοαρθρικές ενέσεις, είναι μόνο παρηγορητική. Έτσι, η ιδέα ότι η μετφορμίνη -που χρησιμοποιείται ευρέως για δεκαετίες στον διαβήτη τύπου 2 και θεωρείται ένα από τα ασφαλέστερα φάρμακα που έχουν βρεθεί ποτέ- θα μπορούσε να θεραπεύσει την οστεοαρθρίτιδα είναι κάτι παραπάνω από συναρπαστική.

Η ιδέα δεν προέκυψε από το πουθενά. Η μετφορμίνη αποτελεί εδώ και χρόνια τη «ραχοκοκαλιά» της θεραπείας του διαβήτη τύπου 2, με αξεπέραστο ιστορικό ασφάλειας. Αλλά, σε μελέτες, έχουν προταθεί και πολυάριθμα άλλα οφέλη που δεν συνδέονται (όχι άμεσα τουλάχιστον) με τις επιδράσεις της στον μεταβολισμό της γλυκόζης: μείωση των κινδύνων για ουρική αρθρίτιδα, νεφρίτιδα του λύκου, άνοια, εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, επιπλοκές από μακροχρόνια χρήση κορτικοστεροειδών, ακόμη και «long COVID». Το πιο σχετικό, πιθανότατα, με την παρούσα μελέτη, οι ερευνητές ανέφεραν πέρυσι ότι οι διαβητικοί ασθενείς που έπαιρναν μετφορμίνη είχαν 30% χαμηλότερα ποσοστά χειρουργικών επεμβάσεων αντικατάστασης αρθρώσεων. Η οστεοαρθρίτιδα είναι ο κύριος λόγος για αρθροπλαστική και οι συγγραφείς εκείνης της μελέτης υπέθεσαν ότι το φάρμακο μειώνει τη φλεγμονή των αρθρώσεων και διατηρεί τα χονδροκύτταρα ενεργά, επιβραδύνοντας τον εκφυλισμό.

Για να ελέγξουν άμεσα ένα πιθανό όφελος, η Cicuttini και οι συνεργάτες της τυχαιοποίησαν 107 υπέρβαρους ή παχύσαρκους ασθενείς είτε με μετφορμίνη από το στόμα σε δόση 2 g/ημέρα είτε με εικονικό φάρμακο για 6 μήνες.

Η μέση ηλικία των ασθενών ήταν λίγο κάτω από 60 ετών και περίπου τα 2/3 ήταν γυναίκες. Ο μέσος δείκτης μάζας σώματος ήταν γύρω στο 33.

Οι περισσότεροι ασθενείς παρουσίαζαν κάποιου βαθμού στένωση του αρθρικού διαστήματος.

Η διάμεση τιμή της γλυκόζης νηστείας ήταν περίπου 95 mg/dL με διατεταρτημοριακό εύρος 90-103. Εξαιρέθηκαν τα άτομα με εμφανή διαβήτη που απαιτούσαν θεραπεία μείωσης της γλυκόζης.

Οι συχνότερες παρενέργειες με τη μετφορμίνη αφορούσαν κυρίως διάρροια και κοιλιακή δυσφορία. Κανένα από τα συμβάντα δεν θεωρήθηκε σοβαρό.

Ο μικρός αριθμός προσεκτικά επιλεγμένων συμμετεχόντων και η σχετικά σύντομη παρακολούθηση ήταν οι κύριοι περιορισμοί της δοκιμής. Περίπου το 18% των συμμετεχόντων δεν προσήλθαν για την αξιολόγηση των 6 μηνών (τα δεδομένα υπολογίστηκαν γι’ αυτούς). Επίσης, μια προγραμματισμένη επέκταση που θα διαρκούσε 24 μήνες και θα περιελάμβανε ακτινολογικές αξιολογήσεις ακυρώθηκε λόγω έλλειψης χρηματοδότησης. Ως εκ τούτου, έμεινε αδιευκρίνιστο αν η μετφορμίνη τροποποίησε τις παθολογικές διεργασίες της οστεοαρθρίτιδας.

Φωτογραφία: iStock