Ο Γιάννης Μπασκόζος στη Γενεύη για το μεταναστευτικό και την ιογενή ηπατίτιδα

Ο Γιάννης Μπασκόζος υπογράμμισε ότι το πρόβλημα της μετανάστευσης δεν είναι μόνο πρόβλημα της Ευρώπης αλλά παγκόσμιο και είναι σημαντικό που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ορίζει τα βασικά σημεία διαχείρισης της μεταναστευτικής κρίσης σε επίπεδο δημόσιας υγείας. Ενώ « η συνεργασία μεταξύ του Π.Ο.Υ. και του Δ.Ο.Μ. δίνει τη δυνατότητα για μια έγκυρη και αξιόπιστη αξιολόγηση της εμπειρίας των χωρών που εμπλέκονται σ’ αυτή την πρωτοφανή ανθρωπιστική κρίση». Προτεραιότητα αποτελεί η ενδυνάμωση των υγειονομικών συστημάτων και η συντονισμένη δράση μεταξύ των χωρών υποδοχής, διέλευσης και φιλοξενίας των προσφύγων και μεταναστών.

Το υπουργείο Υγείας έχει δώσει προτεραιότητα στην κάλυψη των αναγκών των προσφύγων και των μεταναστών σε φάρμακα και υγειονομικό υλικό και την άμεση φαρμακευτική κάλυψη για τους πρόσφυγες και τους μετανάστες .Δεσμεύεται για την πλήρη κάλυψη των αναγκών των ευάλωτων αυτών ομάδων από το δημόσιο σύστημα υγείας. Ολοκληρώνοντας την παρέμβαση του ανέφερε ότι : «Η Ελλάδα, έχει αρχίσει την υλοποίηση της δέσμευσης της για τη δημιουργία πλήρως λειτουργικών hot spots και σύντομα θα θέσει σε εφαρμογή το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την υγειονομική κάλυψη των χώρων πρώτης υποδοχής και φιλοξενίας προσφύγων και μεταναστών, λαμβάνοντας υπόψη τόσο την εμπειρία όσο και επιστημονική κατάρτιση των ειδημόνων, με στόχο όχι τη λύση του προβλήματος που διαρκώς διογκώνεται αλλά τη βελτίωση των συνθηκών στις οποίες ζουν οι πρόσφυγες».

Παρέμβαση του Γενικού Γραμματέα Δημόσιας Υγείας κου Ιωάννη Μπασκόζου

Οι πρόσφυγες και μετανάστες που καταφθάνουν στην Ελλάδα και την Ευρώπη συνολικά, κυριολεκτικά παλεύουν με τα κύματα, οι κακουχίες και τα βάσανα αυτών των ανθρώπων σε τέτοια μαζική κλίμακα δεν μπορούν να αγνοηθούν. Η ενδυνάμωση των υγειονομικών συστημάτων και η συντονισμένη δράση από πλευράς κρατών –μελών (κ-μ) υποδοχής, διέλευσης και φιλοξενίας των προσφύγων και μεταναστών αποτελεί προτεραιότητα για τον τομέα της Δημόσιας Υγείας.

Οφείλουμε να διασφαλίσουμε την αναγκαία πολιτική συνεννόηση και την κοινή δράση μπροστά στην τραγωδία που εκτυλίσσεται καθημερινά στο Αιγαίο Πέλαγος, στη Μεσόγειο Θάλασσα και στους χερσαίους δρόμους προς την Κεντρική Ευρώπη. Δεν ξεχνάμε ότι κι άλλες χώρες της ευρύτερης περιοχής αλλά και της Αφρικανικής ηπείρου δέχονται τεράστιες πιέσεις από προσφυγικά και μεταναστευτικά ρεύματα. Η άμεση και αποτελεσματική διαχείριση της προσφυγικού ζητήματος γίνεται ευθύνη όλων των χωρών.

Ενδεικτικά θα θέλαμε να αναφέρουμε ότι το 2015, 857.000 (856.723) πρόσφυγες και μετανάστες έφτασαν στη χώρα μας μέσω της θαλάσσιας οδού του Ανατολικού Αιγαίου, ενώ οι μέχρι στιγμής αφίξεις για το 2016, ξεπερνούν τις 44.000 (43.920) (46.121 ο συνολικός αριθμός των αφίξεων δια θαλάσσης σε Ελλάδα και Ιταλία). Ο μέσος όρος αφίξεων στην Ελλάδα τον Δεκέμβριο του 2015 ήταν 3.500, ενώ τον Ιανουάριο του 2016 1.900, παρά τις αντίξοες καιρικές συνθήκες. Οι ανθρώπινες ζωές που έχουν χαθεί ή αγνοούνται, από την αρχή του χρόνου ξεπερνούν τις 70.

Η Ελλάδα είναι η χώρα που υποδέχεται το 95% των προσφύγων και μεταναστών που κατευθύνονται προς την Ευρώπη. Το 70% από αυτούς τους απελπισμένους ανθρώπους είναι πρόσφυγες (43% από τη Συρία), το 34% είναι παιδιά και το 21% είναι γυναίκες. Το κοινωνικό και επιδημιολογικό προφίλ αυτών των πληθυσμών έχει τροποποιηθεί το τελευταίο διάστημα και κυριαρχούν οι οικογένειες, τα βρέφη, τα μικρά παιδιά, οι έγκυες και οι ηλικιωμένοι. Αποτελεί κοινή παραδοχή ότι οι πρόσφυγες και οι μετανάστες δεν αποτελούν κίνδυνο για μεταδιδόμενα λοιμώδη νοσήματα έχουν όμως ανάγκη προκαταρκτικού ελέγχου και επείγουσας υγειονομικής φροντίδας λόγω των ειδικών συνθηκών υπό τις οποίες ζουν και ταξιδεύουν ενώ πρέπει να συνεκτιμάται το υγειονομικό τους προφίλ όπως τα χρόνια νοσήματα.

Η συνεχιζόμενη κρίση των προσφύγων απαιτεί την ανάγκη για αλληλεγγύη και συνεργασία με τις χώρες υπό τη μεγαλύτερη πίεση, λαμβάνοντας υπόψη τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της μετανάστευσης στα συστήματα υγείας και την ισορροπία των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων προς τις χώρες διέλευσης και τις χώρες που φιλοξενούν. Πρέπει να γίνει κατάλληλη αξιοποίηση του τεράστιου δυναμικού για διασυνοριακές ανταλλαγές και συνεργασία προκειμένου να βρεθεί η βέλτιστη λύση για την αντιμετώπιση των υγειονομικών προβλημάτων που ανακύπτουν και την ενσωμάτωση των προσφύγων στην κοινωνία. Αυτό θα αποφέρει ευρύτερα οφέλη στην κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη των κρατών μελών.

Η υψηλού επιπέδου συνάντηση για το θέμα στη Ρώμη και το κείμενο αυτής αποτελεί σημείο αναφοράς τόσο για τα κ-μ της Ευρωπαϊκής Περιφέρειας όσο και για τα υπόλοιπα κ-μ του Π.Ο.Υ. Ο βασικός πυρήνας των συμπερασμάτων είναι η ανάγκη συνεργασίας και αλληλεγγύης, η ανάγκη διαμόρφωσης πρωτοκόλλων για την πρόληψη και την προαγωγή της υγείας των προσφύγων και των μεταναστών η εύρεση προσφορότερων τρόπων για ανταλλαγή δεδομένων ανάμεσα στις χώρες εισόδου διέλευσης και παραμονής των προσφύγων με σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα και στις πολιτισμικές ιδιαιτερότητες αυτών των ανθρώπων.

Το πρόβλημα της μετανάστευσης είναι παγκόσμιο, δεν είναι μόνο πρόβλημα της Ευρώπης. Υποστηρίζουμε την προσπάθεια του Π.Ο.Υ. να ορίσει τα βασικά σημεία διαχείρισης της μεταναστευτικής κρίσης σε επίπεδο δημόσιας υγείας. Η συμπερίληψη του θέματος για την υγειονομική φροντίδα των προσφύγων στην ημερήσια διάταξη του 138ου ΕΒ, αλλά και η συνεργασία μεταξύ του Π.Ο.Υ. και του Δ.Ο.Μ. δίνει τη δυνατότητα για μια έγκυρη και αξιόπιστη αξιολόγηση της εμπειρίας των χωρών που εμπλέκονται σ’ αυτή την πρωτοφανή ανθρωπιστική κρίση.

Η κυβέρνηση μας προχώρησε από τη λογική της απώθησης, στη λογική της υποδοχής και της χωρίς διακρίσεις καθολικής πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας (προαγωγή της υγείας ,πρόληψη των ασθενειών και κλινική φροντίδα). Το 2015, περίπου 2.000 πρόσφυγες ή μετανάστες έτυχαν νοσοκομειακής περίθαλψης με κόστη που ξεπέρασαν τις 800.000 ευρώ. Συγκινητική είναι η προσφορά του ντόπιου πληθυσμού, του υγειονομικού προσωπικού, των ΜΚΟ και όλων των αλληλέγγυων πολιτών που έχει οδηγήσει σε ικανοποιητική αντιμετώπιση των ζητημάτων υγείας των νεοεισερχομένων προσφύγων.

Έχει υπάρξει φροντίδα για επάρκεια σε φάρμακα και υγειονομικό υλικό (π.χ εμβόλια, φυματίνη κ.α) και άμεση φαρμακευτική κάλυψη για τους πρόσφυγες με χρόνιες μη μεταδιδόμενες παθήσεις (π.χ διαβήτης). Γίνονται όλες οι ενέργειες για ανοσοποιητική κάλυψη ευάλωτων ομάδων, υπό προϋποθέσεις σύμφωνα και με το πρωτόκολλο βασικού προληπτικού ελέγχου εμβολιασμών.

Η Ελλάδα, έχει αρχίσει την υλοποίηση της δέσμευσης της για τη δημιουργία πλήρως λειτουργικών hot spots ενώ το Υπουργείο Υγείας δεσμεύεται για την πλήρη κάλυψη των αναγκών προσφύγων και μεταναστών από το δημόσιο σύστημα υγείας .Σύντομα θα θέσει σε εφαρμογή το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την υγειονομική κάλυψη των χώρων πρώτης υποδοχής και φιλοξενίας προσφύγων και μεταναστών, λαμβάνοντας υπόψη τόσο την εμπειρία όσο και επιστημονική κατάρτιση των ειδημόνων, με στόχο όχι τη λύση του προβλήματος που διαρκώς διογκώνεται αλλά τη βελτίωση των συνθηκών στις οποίες ζουν οι πρόσφυγες.

Και στον τομέα της υγείας όπως και σε όλους τους άλλους τομείς του προσφυγικού ζητήματος, δοκιμάζονται οι θεμελιώδεις ανθρώπινες αξίες ενώ προκύπτουν αλλαγές που είτε θα οδηγήσουν στην κατεύθυνση του ουμανισμού, της αλληλεγγύης και της συνεργασίας ή θα επικρατήσουν οι λογικές της περιχαράκωσης των κλειστών συνόρων και της ξενοφοβίας. Για εμάς είναι φανερό πιο δρόμο πρέπει να ακολουθήσουμε.

Για την ιογενή ηπατίτιδα

O κ. Μπασκόζος στην χθεσινή δεύτερη παρέμβαση του κατά τη συζήτηση του θέματος «Ιογενής Ηπατίτιδα 2016-2021 (Viral hepatitis 2016-2021) που πραγματοποιήθηκε αναφέρθηκε στις τρεις σημαντικές στρατηγικές του Οργανισμού που αφορούν την αντιμετώπιση του ιού HIV, της ιογενούς ηπατίτιδας και των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων. Αναφέρθηκε στο στόχο που έχει τεθεί από τη χώρας μας για τον τερματισμό της ηπατίτιδας C και την εφαρμογή ενός Εθνικού Σχεδίου Δράσης σύμφωνα με τα όσα ορίζει η στρατηγική του Π.Ο.Υ..

Επεσήμανε ότι «υποστηρίζουμε τους πέντε βασικούς τομείς παρέμβασης και τις στρατηγικές κατευθύνσεις που περιγράφονται στην παγκόσμια στρατηγική του Π.Ο.Υ. για την ηπατίτιδα και στόχος μας είναι να ληφθούν τα αναγκαία μέτρα προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τα ανωτέρω θα καλύπτονται από το εθνικό μας σχέδιο δράσης για την ηπατίτιδα. Αναγνωρίζουμε το σημαντικό ρόλο της «μείωσης της βλάβης ( harm reduction)» στην πρόληψη όχι μόνο της ηπατίτιδας αλλά και του ιού HIV».

Παρέμβαση του Γενικού Γραμματέα Δημόσιας Υγείας 

Με την καθοδήγηση της Γραμματείας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.) οι τρεις αλληλοσυνδεόμενες παγκόσμιες στρατηγικές στον τομέα της υγείας (GHSS) για την αντιμετώπιση του ιού HIV, της ιογενούς ηπατίτιδας και των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων αποτελούν ένα από τα ορόσημα στον τομέα της Δημόσιας Υγείας.
Στοχεύουμε στον τερματισμό της ιογενούς ηπατίτιδας στην Ελλάδα σύμφωνα με τα όσα ορίζει η στρατηγική του Π.Ο.Υ.. Αυτό είναι πολύ σημαντικό για μια χώρα που βιώνει μια οικονομική και ανθρωπιστική κρίση τα τελευταία έξι χρόνια. Τα μέτρα λιτότητας έχουν τορπιλίσει το υγειονομικό σύστημα της χώρας μας με αρνητικές συνέπειες στην υγεία του ελληνικού λαού.
Αναγνωρίζουμε τα εμπόδια στην εφαρμογή του εθνικού σχεδίου δράσης για την ηπατίτιδα όπως επίσης αναγνωρίζουμε τις δυσκολίες στη χρηματοδότηση ως αλληλένδετα μεταξύ τους και με ιδιαίτερη σημασία λόγω της οικονομικής κατάστασης που βιώνει η χώρα μας.
Ωστόσο, η ελληνική κυβέρνηση αναγνωρίζει επίσης τη δυνατότητα αξιοποίησης των δεδομένων και του ανθρώπινου δυναμικού προκειμένου να εργαστεί από κοινού με την Ευρωπαϊκή Ένωση ,τον Π.Ο.Υ. και τους λοιπούς εταίρους με στόχο την εξάλειψη της ιογενούς ηπατίτιδας. Παρακολουθούμε χώρες όπως η Γεωργία που έχει ήδη ξεκινήσει την εφαρμογή εθνικού προγράμματος για την εξάλειψη της ηπατίτιδας C και επικροτούμε τόσο την προσπάθεια της όσο και την πολιτική της βούληση. Επίσης ενημερωνόμαστε για την Αίγυπτο όπου το βάρος της νόσου είναι μεγάλο και θέλουμε να μάθουμε από την εμπειρία της στην ανάπτυξη ενός σχεδίου δράσης που να αντιμετωπίζει τόσο την πρόληψη όσο και τη θεραπεία της ιογενούς ηπατίτιδας.
Υποστηρίζουμε τους πέντε βασικούς τομείς παρέμβασης και τις στρατηγικές κατευθύνσεις που περιγράφονται στην παγκόσμια στρατηγική του Π.Ο.Υ. για την ηπατίτιδα και στόχος μας είναι να ληφθούν τα αναγκαία μέτρα προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τα ανωτέρω θα καλύπτονται από το εθνικό μας σχέδιο δράσης για την ηπατίτιδα. Αναγνωρίζουμε το σημαντικό ρόλο της «μείωσης της βλάβης ( harm reduction)» στην πρόληψη όχι μόνο της ηπατίτιδας αλλά και του ιού HIV.
Το 2011 η Αθήνα γνώρισε μία έξαρση του ιού HIV σε άτομα που κάνουν χρήση ενδοφλέβιων ναρκωτικών (ΧΕΝ). Σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) και άλλους συνεργάτες αναπτύχθηκε το πρόγραμμα παρέμβασης «Αριστοτέλης». Με το πρόγραμμα αυτό εντοπίζονταν άμεσα οροθετικά άτομα ανάμεσα στους χρήστες ενέσιμων ναρκωτικών με ταυτόχρονη παροχή υγειονομικής φροντίδας σε αυτά, ενώ παράλληλα ενίσχυε το πρόγραμμα ανταλλαγής βελόνων και την προώθηση ασφαλέστερων ενέσιμων πρακτικών. Το πρόγραμμα Αριστοτέλης είχε ως αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση της συχνότητας εμφάνισης του ιού HIV και αποτελεί παράδειγμα της δράσης και της συνεργασίας μεταξύ των εμπλεκομένων φορέων στην αντιμετώπιση της επιδημίας μιας μολυσματικής ασθένειας.
Στην αντιμετώπιση της ηπατίτιδας όμως τι μπορούμε να κάνουμε; Γνωρίζουμε ότι υπάρχει θεραπεία για την ηπατίτιδα C, στο υψηλό κόστος της οποίας η χώρα μας δεν μπορεί να ανταποκριθεί αν θέλει να αναβαθμίσει η θεραπεία της νόσου .Η συζήτηση που αφορά την πρόσβαση στην τελευταία γενιά των αντιικών φαρμάκων είναι μεγάλη, έχουμε όμως την πολιτική βούληση αυτό να γίνει πραγματικότητα. Για την ανάπτυξη του σχεδίου δράσης πρέπει τώρα να επιτευχθεί η στήριξη σε τεχνικό επίπεδο και σε επίπεδο προγραμματισμού τόσο από τους δημόσιους φορείς όσο και από την κοινωνία των πολιτών.
Το Υπουργείο Υγείας θα θέσει σε εφαρμογή το Εθνικό Σχέδιο δράσης για την ιογενή ηπατίτιδα ενώ έχει δεσμευθεί στην μελέτη κόστους ωφέλειας αυτού. Σκοπεύει να αξιοποιήσει το εξελιγμένο και πρόσφατα ολοκληρωμένο μητρώο ασθενών με ηπατίτιδα C.Ενεργοποιεί την Επιτροπή διαπραγμάτευσης προκειμένου να επιτύχει μείωση των τιμών για τα καινοτόμα φάρμακα που θα επιτρέψουν την επιτυχία του στόχου με προστασία των φτωχών δημόσιων πόρων.
Προκειμένου να επιτύχει τους στόχους του και να δημιουργήσει το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την ιογενή ηπατίτιδα το Υπουργείο Υγείας επιθυμεί να συνεργαστεί με τον Π.Ο.Υ..Εξετάζει την ταυτόχρονη δυνατότητα ενσωμάτωσης σ΄ αυτό τις στρατηγικές για τον ιό HIV και τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Αποδεχόμαστε την στρατηγική του Π.Ο.Υ. για την ιογενή ηπατίτιδα και θεωρούμε ότι είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα για τον την εξάλειψη της νόσου.