Ευρωπαϊκή Ημέρα Δικαιωμάτων των ασθενών: Εξομολογήσεις ασθενών για τη σχέση τους με το γιατρό τους

‘Ελληνες ασθενείς και γιατροί επιβεβαιώνουν με τις μαρτυρίες τους τα αποτελέσματα νέας έρευνας – της πρώτης του είδους της στην Ελλάδα- που αποδεικνύει την ελλειμματική επικοινωνία στη σχέση «ασθενή-γιατρού».

Η παρουσίαση της μελέτης έγινε με αφορμή την Πανευρωπαϊκή Ημέρα Δικαιωμάτων Ασθενών, στις 18 Απριλίου.

Ο πρόεδρος του Συλλόγου Ασθενών Ηπατος “Προμηθέας” μίλησε για τον απαραίτητο δίαυλο επικοινωνίας που πρέπει να υπάρχει μεταξύ ασθενή και γιατρού. Κατέθεσε, επίσης, την προσωπική του εμπειρία, όταν ο γιατρός που τον ενημέρωσε ότι πάσχει από ηπατίτιδα C, αρνήθηκε να παραδεχθεί ότι η θεραπεία του θα έχει παρενέργειες:

“’Κι όμως. ‘Ηταν η πιο δύσκολη θεραπεία της ζωής μου. Οι παρενέργειες κράτησαν 18 μήνες. ‘Αλλαξε η ζωή μου, έχασα τον εαυτό μου, έχασα τον Γιώργο που γνώριζα. Σε σημείο που τον τελευταίο μήνα πήγα και του παρέδωσα τα φάρμακα και του είπα: -Δυστυχώς! Ας πεθάνω από ηπατίτιδα C”, ανέφερε ο Γιώργος Καλαμίτσης και πρόσθεσε:

“Ενώ σε άλλα θέματα ήταν υποστηρικτικός, στο θέμα της θεραπείας δεν με καταλάβαινε. ‘Οσες φορές του έλεγα “γιατρέ ταλαιπωρούμαι δεν αντέχω άλλο”, μου έλεγε “το συκώτι πάει καλά, όμως”.

Οι 6 στους 10 γιατρούς δεν μιλούν για παρενέργειες

Περισσότεροι από τους 6 στους 10 γιατρούς (61,8%) δεν αναφέρουν στους ασθενείς τους τις παρενέργειες των φαρμάκων που τους χορηγούν, όπως απέδειξε η μελέτη «Επικοινωνία Γιατρού – Ασθενούς – Αλφαβητισμός στην Υγεία – Συμμετοχή των Ασθενών στη Λήψη Αποφάσεων», που πραγματοποιήθηκε από το Ινστιτούτο Επικοινωνίας και Αλφαβητισμού στην Υγεία.

Παρουσιάζοντας τα στοιχεία σε δημοσιογράφους, η επιστημονική υπεύθυνη της έρευνας Δρ. Έφη Σίμου, Πρόεδρος του Ινστιτούτου Επικοινωνίας και Αλφαβητισμού στην Υγεία, τόνισε επίσης ότι πολλοί γιατροί:

• Δεν αφιερώνουν χρόνο στους ασθενείς τους για να τους εξηγήσουν λεπτομέρειες για την ασθένεια ή τη θεραπεία τους (27,3%)
• Μιλάνε με ιατρικούς όρους και οι ασθενείς δεν τους καταλαβαίνουν -μερικές φορές, συχνά ή πάντα- (29,2%)
• Δεν λαμβάνουν υπόψη τους την οικονομική κατάσταση του ασθενούς, όταν του προτείνουν μια θεραπεία (46,2%)
• Η κριτική που ασκούν συχνά οι γιατροί, εμποδίζει τους ασθενείς τους να πουν την αλήθεια αναφορικά με τον τόπο ζωής και τις συνήθειές τους (76,7%)

Το τελευταίο επιβεβαιώνει και πάλι ο πρόεδρος του Συλλόγου Ασθενών ‘Ηπατος “Προμηθέας”, ο οποίος επισημαίνει ότι οι ασθενείς με ηπατίτιδα αντιμετωπίζονται πολύ συχνά με ρατσισμό από τους επαγγελματίες υγείας. ‘Οχι μόνο από τους γιατρούς, αλλά από όλο το σύστημα υγείας, π.χ. στα νοσοκομεία: “Η ηπατίτιδα είναι ένα λοιμώδες, σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα, το οποίο ως επί το πλείστον, επικρατεί στους χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών ουσιών.

Το σύστημα υγείας αντιμετωπίζει αυτούς τους ασθενείς με ρατσισμό και κριτική για τη συμπεριφορά τους: “κάνεις χρήση”, “έχεις αυτή τη σεξουαλική προτίμηση”. Το βλέμμα και η μη λεκτική επικοινωνία είναι πολύ σημαντικά. Αυτά είναι που απωθούν τους ανθρώπους από την περίθαλψη, με αποτέλεσμα να εγκαταλείπουν τις θεραπείες τους”, τονίζει ο Γιώργος Καλαμίτσης.

Οι επιπτώσεις της κακής επικοινωνίας γιατρών και ασθενών

‘Ολα τα παραπάνω έχουν ως αποτέλεσμα, όπως τόνισε η Δρ. Έφη Σίμου παρουσιάζοντας τη μελέτη της, την κακή συμμόρφωση του ασθενή στη θεραπεία του, ή ακόμη και την εγκατάλειψη του γιατρού.

Με τις γυναίκες να εμφανίζουν μεγαλύτερα ποσοστά από τους άνδρες.

Την δική του οπτική, μέσα από την πολύχρονη σχέση του με ογκολογικούς ασθενείς και κυρίως με αυτούς του τελικού σταδίου, έδωσε στην ομιλία του ο Δρ. Γιάννης Μπουκοβίνας, πρόεδρος της Εταιρείας Παθολόγων – Ογκολόγων Ελλάδας, (Ε.Ο.Π.Ε).

Οπως είπε ο γιατρός: “Πρέπει να μην καταχραστείς αυτή τη δύναμη, που -κακά τα ψέματα- την έχεις, γιατί έχεις το πάνω χέρι σ’ αυτήν την σχέση την αρχική που δημιουργείται. Δεν μπορείς να αναλάβεις έναν άρρωστο χωρίς να ξέρεις ποιος άνθρωπος είναι αυτός, ποιες πολιτιστικές αξίες έχει, τι κοινωνική ιδιαιτερότητα έχει. Καθήκον του γιατρού είναι να εκπαιδεύει τον κόσμο. Πως να καταλάβει ο ασθενής στα 15-20 λεπτά που του αφιερώνουμε στην πρώτη συνάντηση όλα τα δεδομένα, όταν είναι μπλοκαρισμένο το μυαλό του γιατί έχει φοβηθεί κι έχει τρομάξει. Κι αυτό επιτείνεται όταν η αρρώστια δεν πάει καλά”, τόνισε ο κ. Μπουκοβίνας και συμπλήρωσε ότι καθήκον του γιατρού είναι να σεβαστεί την ατομικότητα του ασθενή του και πολλές φορές αυτό καταστρατηγείται:

“Δεν μπορούν να ανταποκριθούν όλοι οι ασθενείς το ίδιο καλά στην ασθένεια. Διαφέρουν με την φιλοσοφική τους προσέγγιση, την θρησκευτικότητά τους, την σεξουαλικότητά τους, την εκπαιδευτικότητά τους, την εργασία που κατέχουν, την ψυχική τους κατάσταση που μπορεί να είναι ή να μην είναι διαταραγμένη. Θα πρέπει να προσεγγίσεις ανάλογα αυτόν άνθρωπο”, είπε ο ογκολόγος και τόνισε ότι τα ζητήματα της επικοινωνίας με τον ασθενή δεν διδάσκονται στην προπτυχιακή και μεταπτυχιακή εκπαίδευση του γιατρού.

Το ανθρώπινο ον που κρύβεται πίσω από τον ασθενή

Στον παράγοντα “άνθρωπο” πίσω από τον «ασθενή», αναφέρθηκε στην ομιλία της η κ. Ζωή Γραμματόγλου, Πρόεδρος Συλλόγου Καρκινοπαθών – Εθελοντών – Φίλων – Γιατρών (Κ.Ε.Φ.Ι).

Είναι άδικο να μην ασχοληθεί ο γιατρός με τον άνθρωπο, πριν από ασχοληθεί με τον ασθενή, τόνισε χαρακτηριστικά:

“Τα τελευταία χρόνια η ιατρική αρχίζει να ανακαλύπτει πίσω από την ασθένεια τους ασθενείς και πίσω από τους ασθενείς τα ανθρώπινα όντα. Και έτσι πληθαίνουν οι φωνές στον χώρο της ογκολογίας που εισάγουν την ανθρώπινη διάσταση σε ένα σώμα που έχει συρρικνωθεί και ταυτιστεί με το όργανο που πάσχει. Θέλω να πιστεύω ότι αρχίζει να αναπτύσσεται μία νέα προσέγγιση κι αυτό φαίνεται και στην συγκεκριμένη έρευνα”, είπε η κα. Γραμματόγλου και τόνισε ότι ζητούμενο είναι η γεφύρωση του χάσματος μεταξύ της τεχνικής επιστημονικής επάρκειας και της ανθρωπιάς, στην ιατρική:

“Πως τα καταφέρνει ο ασθενής στη ζωή του; ‘Εχει δουλειά, έχει ασφάλιση; Μιλάμε για εκατομμύρια ανασφάλιστων. ‘Εχει υποστήριξη, υποχρεώσεις; Αρκούν μόνο τα αποτελέσματα των διαγνωστικών εξετάσεων; ‘Η πρέπει – ειδικά αυτήν την εποχή – να ασχοληθούμε με το εάν έχει φαϊ στο τραπέζι του, εάν μπορεί να ζεστάνει το σπίτι του ή να φροντίσει τα παιδιά του; Και πως είμαστε βέβαιοι, ότι μια γυναίκα με καρκίνο μαστού ότι θα ακολουθήσει την αγωγή που της δίνει ο γιατρό της, αφού θα πρέπει να πληρώνει συμμετοχή, ενώ πριν από λίγα χρόνια ήταν δωρεάν;”, καταλήγει η κα.Γραμματόγλου.

Μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες στις ιστοσελίδες www.medandme.gr και www.hit.org.gr , αλλά και ολόκληρη τη μελέτη που έγινε στο πλαίσιο της εκστρατείας του Med&Me.

Η εκδήλωση και η εκστρατεία ενημέρωσης υλοποιήθηκε με την ευγενική υποστήριξη των εταιρειών: AbbVie, BIANEΞ, GENESIS Pharma.