Τουλάχιστον 4 παιδιά γεννήθηκαν στην Ελλάδα από το σπέρμα του δότη με το γονίδιο του καρκίνου

Τουλάχιστον τέσσερα παιδιά έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα από το σπέρμα του δότη από τη Δανία, ο οποίος έφερε εν αγνοία του ένα μεταλλαγμένο γονίδιο που αυξάνει δραματικά τον κίνδυνο καρκίνου.

Τα τρία από αυτά τα παιδιά έχουν γεννηθεί στην ίδια οικογένεια, ενώ το ένα έχει ήδη εκδηλώσει καρκίνο, σύμφωνα με έρευνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ραδιοτηλεόρασης (EBU) στην οποία συμμετέχουν 14 δημόσια ειδησεογραφικά δίκτυα της Ευρώπης.

Σύμφωνα με την έρευνα, στην Ελλάδα το σπέρμα του δότη προμηθεύτηκαν επτά Κλινικές Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής. Ωστόσο αρνήθηκαν να παράσχουν στους δημοσιογράφους στοιχεία για τον αριθμό των γυναικών στις οποίες χορηγήθηκε και για τα παιδιά που γεννήθηκαν, επικαλούμενες ζητήματα εμπιστευτικότητας.

Το 2020, όμως, ένας γιατρός που ειδικεύεται στον καρκίνο της παιδικής ηλικίας, μίλησε με το EBU και αποκάλυψε ότι εντόπισε την επίμαχη μετάλλαξη του γονιδίου ΤΡ53 σε τρία παιδιά της ίδιας οικογένειας. Όλα είχαν γεννηθεί έπειτα από εξωσωματική γονιμοποίηση με δωρεά σπέρματος από τον συγκεκριμένο δότη.  Το ένα έπασχε από καρκίνο.

Το 2023, ο ίδιος γιατρός ανέφερε πως είδε και τέταρτο παιδί, το οποίο φέρει την επικίνδυνη μετάλλαξη.

17 χρόνια, 14 ευρωπαϊκές χώρες, 197 παιδιά

Όπως έχει γίνει γνωστό, η μετάλλαξη του γονιδίου TP53 προκαλεί το σύνδρομο Li-Fraumeni (LFS). Είναι μία κληρονομική ασθένεια που προδιαθέτει έντονα στην ανάπτυξη καρκίνων πρώιμης έναρξης.

Στην πραγματικότητα, οι πιθανότητες των πασχόντων παιδιών να εκδηλώσουν καρκίνο είναι 90%. Ο καρκίνος είναι πιθανότερος κατά την παιδική ηλικία. Ωστόσο υπάρχει κίνδυνος και πρόωρης εκδήλωσης καρκίνου του μαστού.

Ο Δανός ήταν δωρητής σπέρματος από το 2005, όταν ήταν φοιτητής. Επί 17 χρόνια, δεκάδες Κλινικές Υποβοηθούμενης  Αναπαραγωγής σε 14 ευρωπαϊκές χώρες χρησιμοποιούσαν το σπέρμα του σε γυναίκες.

Ο Δανός ήταν δωρητής σπέρματος από το 2005, όταν ήταν φοιτητής. Τα επόμενα 17 χρόνια το σπέρμα του εστάλη σε 67 Κλινικές Υποβοηθούμενης  Αναπαραγωγής σε 14 ευρωπαϊκές χώρες, όπου χορηγήθηκε σε άγνωστο αριθμό γυναικών. Το επακόλουθο ήταν να γεννηθούν τουλάχιστον 197 παιδιά τα οποία, όχι μόνον είναι αδέλφια δίχως να το γνωρίζουν, αλλά μπορεί και να είναι φορείς της καρκινογόνου μετάλλαξης.

Την μετάλλαξη αυτή εντόπισαν μόλις το 2023 οι σύγχρονες, εξελιγμένες γενετικές αναλύσεις, σημαίνοντας συναγερμό στις υγειονομικές Αρχές και τις κλινικές γονιμότητας της Ευρώπης. Δύο χρόνια αργότερα, οι γιατροί πασχίζουν να εντοπίσουν όλα τα παιδιά και να τους προσφέρουν προληπτικές εξετάσεις.

Ο δότης 7069, γνωστός και ως «Kjeld», δώριζε το σπέρμα του στο παράρτημα της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Σπέρματος (ESB) στη Δανία. Όλες οι εξετάσεις που γίνονταν σε αυτό έως το 2023 έβγαιναν φυσιολογικές.

Διαβάστε ακόμα Σχεδόν 200 παιδιά γεννήθηκαν στην Ευρώπη από το σπέρμα δότη με καρκινογόνο μετάλλαξη

Σπέρμα από δότη με γενετική προδιάθεση για καρκίνο χρησιμοποιήθηκε για τη σύλληψη τουλάχιστον 67 παιδιών σε όλη την Ευρώπη

Τα παιδιά ανά χώρα

Έτσι, στη Δανία γεννήθηκαν τουλάχιστον 49 παιδιά σε 33 οικογένειες. Το σπέρμα χρησιμοποιήθηκε επίσης για τη σύλληψη ακόμα 50 παιδιών από γυναίκες του εξωτερικού, οι οποίες έκαναν εξωσωματική στη χώρα.

Αντίστοιχα, το σπέρμα εστάλη σε 14 κλινικές του Βελγίου. Στις 11 από αυτές που παρείχαν στοιχεία, χρησιμοποιήθηκε σε 38 γυναίκες (Βελγίδες και μη). Γεννήθηκαν συνολικώς 53 παιδιά. Πολλές από τις γυναίκες είχαν ταξιδέψει στο Βέλγιο από τη Γαλλία, τη Γερμανία ή την Ολλανδία.

Μία άλλη χώρα όπου εστάλη το σπέρμα ήταν η Ισπανία. Χρησιμοποιήθηκε σε τέσσερις Κλινικές Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, σε 10 Ισπανίδες και 25 γυναίκες από το εξωτερικό. Γεννήθηκαν συνολικώς 35 παιδιά. Από αυτά, ελέγχθηκαν τα 25 και τα τρία βρέθηκαν θετικά στην μετάλλαξη. Το ένα έχει καρκίνο. Η κατάσταση των υπολοίπων 10 παιδιών παραμένει άγνωστη.

Στην Γερμανία το σπέρμα του δότη 7069 εστάλη σε τρεις κλινικές, όπου γεννήθηκαν δύο παιδιά. Το ένα έχει καρκίνο. Παιδιά από τον ίδιο δότη, όμως, έχουν και άλλες Γερμανίδες, οι οποίες έκαναν εξωσωματική στο Βέλγιο.

Στην Σουηδία επιβεβαιώθηκε πως το σπέρμα έλαβαν τουλάχιστον 8 γυναίκες. Δεν είναι γνωστό πόσα παιδιά έκαναν συνολικώς, αλλά μερικά έχουν ήδη καρκίνο.

Σύμφωνα με την ESB, το σπέρμα του δότη πωλήθηκε επίσης στην Ιρλανδία, την Πολωνία, την Αλβανία και το Κόσοβο. Σε αυτές τις χώρες όμως δεν γεννήθηκαν παιδιά, σύμφωνα με τα υπουργεία Υγείας τους.

Αντιθέτως, είναι άγνωστο αν και τι συνέβη σε Κύπρο, Γεωργία, Ουγγαρία και Βόρεια Μακεδονία, αφού δεν παρείχαν στοιχεία στην EBU.

Υπενθυμίζεται ότι το όλο θέμα ήρθε για πρώτη φορά στη δημοσιότητα πριν από λίγους μήνες, όταν έγιναν γνωστά τα προβλήματα στα πρώτα 67 παιδιά, με σχετικές ανακοινώσεις από τον Βέλγο υπουργό Υγείας. Τα 23 από τα παιδιά ήταν φορείς του γονιδίου. Τα 10 είχαν εκδηλώσει καρκίνο και μερικά είχαν πεθάνει.

Χθες άρχισαν να βγαίνουν τα νεότερα δεδομένα, που πλέον δίνουν λεπτομέρειες και για τη χώρα μας.

Φωτογραφία: iStock