Θεραπεία με βλαστοκύτταρα μπορεί να «φρενάρει» την σκλήρυνση κατά πλάκας

Η έγχυση βλαστικών κυττάρων στον εγκέφαλο ασθενών με σκλήρυνση κατά πλάκας (πολλαπλή σκλήρυνση) μπορεί να επιβραδύνει τις βλάβες που προκαλεί η νόσος, «φρενάροντας» έτσι την εξέλιξή της, αναφέρουν επιστήμονες από τη Βρετανία και την Ιταλία.

Η σχετική μελέτη έγινε σε μικρό αριθμό ασθενών με προχωρημένη νόσο, που μετακινούνται με αναπηρικό αμαξίδιο. Πρωταρχικός στόχος της ήταν να εξακριβώσει εάν η θεραπεία είναι ασφαλής και ανεκτή. Ωστόσο έναν χρόνο αργότερα οι επιστήμονες βρήκαν ενδείξεις ότι μπορεί να ασκεί και ευεργετική δράση.

Τώρα οι επιστήμονες ανυπομονούν να αρχίσουν δεύτερη, μεγαλύτερη μελέτη για να εξακριβώσουν εάν η θεραπεία αλλάζει στ’ αλήθεια την πορεία της νόσου.

Η πρώτη μελέτη, πάντως, έδειξε ότι η θεραπεία είναι ασφαλής, καλά ανεκτή και ασκεί μακροχρόνια επίδραση που φαίνεται να προστατεύει τον εγκέφαλο από περαιτέρω βλάβη, λένε οι ερευνητές.

H πολλαπλή σκλήρυνση, όπως είναι η σύγχρονη ονομασία της νόσου, είναι χρόνια πάθηση του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού. Αρχίζει όταν το ανοσοποιητικό σύστημα του ασθενούς επιτίθεται λανθασμένα και αρχίζει να καταστρέφει την μυελίνη ουσία.

Η ουσία αυτή είναι το φυσικό, προστατευτικό «περίβλημα» των νευρικών ινών. Επιτρέπει επίσης την «επικοινωνία» των νευρικών κυττάρων μεταξύ τους. Η καταστροφή της προκαλεί ποικίλα επίμονα συμπτώματα, όπως θόλωμα της όρασης, ίλιγγο, αστάθεια στη βάδιση κ.λπ. Η προχωρημένη μορφή της προκαλεί σοβαρή αναπηρία.

Η νέα μελέτη

Η νέα μελέτη δημοσιεύεται στην ιατρική επιθεώρηση Cell Stem Cell. Σε αυτήν εντάχθηκαν 15 πάσχοντες από δευτεροπαθώς προϊούσα πολλαπλή σκλήρυνση (SPMS). Αυτή είναι μια προχωρημένη μορφή της νόσου, που συνήθως εκδηλώνεται μετά από πολλά χρόνια εξάρσεων και υφέσεων της αρχικής πολλαπλής σκλήρυνσης. Οι περισσότεροι συμμετέχοντες στη μελέτη μετακινούνταν ήδη με αναπηρικό αμαξίδιο.

Οι επιστήμονες έκαναν εγχύσεις βλαστοκυττάρων στον εγκέφαλο των ασθενών. Τα κύτταρα προέρχονταν από ένα έμβρυο που είχε αποβληθεί.

Οι εγχύσεις περιείχαν από 5 έως 24 εκατομμύρια βλαστικά κύτταρα η κάθε μία. Τα κύτταρα αυτά πιστεύεται ότι μειώνουν τη φλεγμονή που άγει τη νόσο.

Μερικοί από τους συμμετέχοντες εκδήλωσαν παρενέργειες. Ένας λ.χ. παρουσίασε  τρόμο (τρέμουλο). Ένας άλλος ψύχωση σχετιζομένη με τα στεροειδή φάρμακα που λάμβανε μετά την έγχυση. Ωστόσο όλες οι παρενέργειες υποχώρησαν με την κατάλληλη θεραπεία.

Τα ευρήματα

Εξετάσεις στους συμμετέχοντες τον χρόνο μετά την έγχυση έδειξαν πως κανένας δεν είχε επιδείνωση των συμπτωμάτων που προκαλεί η πολλαπλή σκλήρυνση. Ούτε είχε επιδεινωθεί η αναπηρία που ήδη είχαν.

Οι απεικονιστικές εξετάσεις έδειξαν πως οι ασθενείς που είχαν λάβει τις υψηλότερες δόσεις βλαστικών κυττάρων είχαν λιγότερη συρρίκνωση του εγκεφάλου τους. Αυτό πιθανώς σχετίζεται με την καταστολή της φλεγμονής.

Το εύρημα, όμως, που δημιούργησε τις περισσότερες ελπίδες των ερευνητών προήλθε από τις εξετάσεις του εγκεφαλονωτιαίου υγρού. Αυτό περιβάλλει τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό. Οι εξετάσεις αυτές έδειξαν πως όσοι ασθενείς είχαν λάβει πολλά βλαστικά κύτταρα είχαν υψηλά επίπεδα καρνιτινών. Οι ουσίες αυτές πιστεύεται ότι προστατεύουν τους νευρώνες (είναι τα κύτταρα του εγκεφάλου) από τις βλάβες.

Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν «σημαντική σταθεροποίηση της νόσου, χωρίς ενδείξεις εξέλιξης», σημειώνουν οι ερευνητές. Ωστόσο πρέπει να επιβεβαιωθούν σε περισσότερους ασθενείς και να εξακριβωθεί πόσο καιρό θα διαρκέσει η σταθεροποίηση.

Φωτογραφία: iStock