Ρύπανση του αέρα: Μπορεί να απειλήσει τη ζωή μέσα σε λίγες ώρες – 1 εκατ. νεκροί τον χρόνο

Περισσότεροι από 1 εκατομμύριο άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από τη ρύπανση, επειδή εκτέθηκαν σε αυτήν από λίγες ώρες έως λίγες ημέρες, προειδοποιούν επιστήμονες από την Αυστραλία.

Περισσότεροι από τους μισούς από αυτούς τους ανθρώπους πεθαίνουν στην Ανατολική Ασία. Ωστόσο και η Ευρώπη πληρώνει βαρύ τίμημα, αφού χάνει ετησίως περισσότερες από 120.000 ζωές.

Οι άνθρωποι αυτοί χάνονται επειδή εισπνέουν τεράστιες ποσότητες από μικροσκοπικά αιωρούμενα σωματίδια με διάμετρο μόλις 2,5 μικρά (PM2,5). Ένα μικρόν ισούται με ένα εκατομμυριοστό του μέτρου.

Τα PM2,5 μπορεί να προέρχονται από μεγάλες φωτιές (αστικές, δασικές κ.λπ.), από πυκνά σύννεφα σκόνης ή άλλα ακραία φαινόμενα.

Όποια κι αν είναι η αιτία, είναι εξαιρετικά επικίνδυνη, λένε οι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Monash. Όπως εξηγούν, οι περισσότερες μελέτες έως σήμερα έχουν εστιάσει στις πόλεις του κόσμου όπου η ρύπανση είναι μονίμως αυξημένη. Με αυτό τον τρόπο, όμως, δεν λαμβάνονται υπ’ όψιν οι αιφνίδιες, παροδικές αυξήσεις που προκαλεί π.χ. μια μεγάλη φωτιά.

Για να καλύψουν το κενό, οι επιστήμονες εξέτασαν τη θνησιμότητα και τα επίπεδα των σωματιδίων PM2,5 σε περισσότερες από 13.000 μικρές και μεγάλες πόλεις του κόσμου, την περίοδο 2000-2019. Η έρευνά τους εστιάσθηκε στις απότομες αυξήσεις των σωματιδίων, λόγω απρόσμενων φαινομένων.

Τα ευρήματα

Όπως γράφουν στην ιατρική επιθεώρηση The Lancet Planetary Health, η αύξηση των PM2,5 έστω και για λίγες ώρες μπορεί να είναι θανατηφόρα. Στην πραγματικότητα, περισσότερο από το 2% των παγκόσμιων θανάτων τη συγκεκριμένη περίοδο, οφείλονταν στην αιφνίδια, βραχύβια αύξησή τους.

Το ποσοστό αυτό αντιστοιχεί σε κατά μέσον όρο περισσότερους από 1 εκατομμύριο θανάτους ετησίως. Κυμαινόταν από 690.000 έως 1,3 εκατομμύρια, αναλόγως με την χρονιά.

Η αυξημένη ρύπανση διαρκούσε από 1-2 ώρες έως 1-2 ημέρες κάθε φορά. Από τους θανόντες, οι σχεδόν 230.000 πεθαίνουν στα αστικά κέντρα, που συνήθως βιώνουν εμμέσως τις συνέπειες από τα απρόσμενα φαινόμενα που ρυπαίνουν τον αέρα.

Σύμφωνα με τη μελέτη, η πλειονότητα των θανάτων από την απότομη αύξηση της ρύπανσης καταγράφονται στην Ασία. Φτάνουν στο 65,2% σε όλες τις περιοχές της μαζί. Ακολουθούν:

• Η Αφρική με 17%
• Η Ευρώπη με 12,1%
• Η αμερικανική ήπειρος με 5,6%
• Η Ωκεανία με 0,1%

Η θνησιμότητα είναι υψηλότερη στις πολυπληθείς πόλεις της ανατολικής και της νοτιοανατολικής Ασίας, καθώς και της δυτικής Αφρικής, που ούτως ή άλλως έχουν υψηλή ρύπανση όλο τον χρόνο.

Τι προκαλεί η ρύπανση

Η έστω και σύντομη (έως 24 ώρες) έκθεση σε υψηλά επίπεδα σωματιδίων PM2,5 έχει σχετισθεί με αυξημένες εισαγωγές στα νοσοκομεία και θανάτους από καρδιολογικά και αναπνευστικά αίτια. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνονται:

• Οξεία και χρόνια βρογχίτιδα
• Κρίσεις άσθματος
• Καρδιακές κρίσεις
• Αναπνευστικά συμπτώματα

Οι επιπτώσεις αυτές έχουν αναφερθεί κυρίως στις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, όπως στους ηλικιωμένους, τους πάσχοντες από καρδιαγγειακά ή /και αναπνευστικά προβλήματα και τα μικρά παιδιά.

Φωτογραφία: iStock