Προχωρημένος καρκίνος του μαστού: Ποια είναι τα κριτήρια της θεραπείας

Ρούλα Τσουλέα
01 Νοεμβρίου 2018 | 13:59

Σχεδόν μία στις δύο γυναίκες στη χώρα μας έχουν ήδη προχωρημένο ή και μεταστατικό καρκίνο του μαστού όταν μαθαίνουν ότι πάσχουν από τη νόσο.

Ο καρκίνος του μαστού σπανίως είναι μεταστατικός κατά τη στιγμή της διάγνωσης. Είναι, όμως, συχνά προχωρημένος, οπότε απαιτεί συνδυασμένη αντιμετώπιση.

Αν και ακριβή στοιχεία για τη χώρα μας δεν υπάρχουν, υπολογίζεται ότι το 5% των Ελληνίδων με καρκίνο του μαστού έχουν ήδη μεταστάσεις όταν πρωτομαθαίνουν ότι πάσχουν από τη νόσο.

Υπάρχει επίσης ένα τουλάχιστον 30-40% των ασθενών οι οποίες πάσχουν από τοπικά προχωρημένη νόσο. Αυτό σημαίνει ότι ο όγκος τους διηθεί τους ιστούς γύρω του ή/και ότι έχει επεκταθεί στους παρακείμενους λεμφαδένες.

Ο τοπικά προχωρημένος καρκίνος του μαστού παρατηρείται συχνά σε γυναίκες οι οποίες:

* Δεν έκαναν τακτικά μαστογραφία ή/και

* Αγνόησαν για καιρό ύποπτα συμπτώματα (π.χ. αίμα από τη θηλή ή «βούλιαγμα» της θηλής στο δέρμα) και δεν πήγαιναν στον γιατρό.

Υπάρχει επίσης ένα ποσοστό γυναικών οι οποίες εκδηλώνουν προχωρημένη νόσο έπειτα από υποτροπή του καρκίνου του μαστού. Μάλιστα η υποτροπή μπορεί να συμβεί πολλά έτη, ακόμα και αρκετές δεκαετίες, έπειτα από την αρχική διάγνωση.

«Ο καρκίνος του μαστού είναι μία περίεργη ασθένεια και σίγουρα δεν είναι τίμιος», λέει ο κ. Γιώργος Κεσίσης, παθολόγος-ογκολόγος, συνεργάτης της Κλινικής «Άγιος Λουκάς» στη Θεσσαλονίκη. «Υπάρχουν ασθενείς που κατά την αρχική διάγνωση έχουν προχωρημένο καρκίνο, με εξάπλωση σε πολλούς λεμφαδένες, αλλά δεν υποτροπιάζουν ποτέ. Και άλλες με αρχικό καρκίνο, χωρίς κανένα θετικό λεμφαδένα, οι οποίες υποτροπιάζουν έπειτα από 20 χρόνια.

»Ουσιαστικά κάθε γυναίκα που μαθαίνει ότι έχει καρκίνο του μαστού, πρέπει να ξέρει ότι έχει 5% πιθανότητες υποτροπής. Ακόμα και πολύ μικρός να είναι ο όγκος, η πιθανότητα αυτή δεν μπορεί να αποκλειστεί. Γι’ αυτό συνεχίζεται ο προληπτικός έλεγχος μέχρι την προχωρημένη τρίτη ηλικία».

Στα αξιοπερίεργα της συγκεκριμένης μορφής καρκίνου συμπεριλαμβάνεται και το ότι μπορεί εξ αρχής να είναι πολυεστιακή.

«Πολυεστιακός καρκίνος του μαστού σημαίνει ότι η γυναίκα έχει δύο όγκους στον ένα μαστό ή από έναν όγκο σε κάθε μαστό, χωρίς ο καρκίνος της να είναι προχωρημένος ή μεταστατικός», εξηγεί ο κ. Κεσίσης. «Μάλιστα αυτό δεν είναι σπάνιο, αφού το 4% των γυναικών με καρκίνο μαστού έχουν όγκους και στους δύο μαστούς. Οι όγκοι αυτοί αντιμετωπίζονται ξεχωριστά, σαν ξεχωριστή νόσος, διότι δεν αποτελούν υποτροπή, μετάσταση ή εξάπλωση ο ένας του άλλου».

Εξατομικευμένη θεραπεία

Πώς αντιμετωπίζονται όμως ο προχωρημένος και ο μεταστατικός καρκίνος του μαστού;

«Οι πιθανές θεραπευτικές επιλογές είναι πολλές και διαφορετικές, και εξατομικεύονται σε κάθε ασθενή ξεχωριστά», απαντά ο κ. Κεσίσης. «Στις μεταστατικές μορφές, π.χ., πολύ σπάνια θα βρουν θέση οι χειρουργικές θεραπείες. Στις προχωρημένες μορφές, όμως, κατά τις οποίες ο όγκος μπορεί να επεκτείνεται και στους λεμφαδένες, μπορεί να είναι εφικτή η χειρουργική θεραπεία. Μάλιστα μερικές φορές προηγείται χημειοθεραπεία για να συρρικνωθεί ο όγκος».

Σε γενικές γραμμές, η θεραπεία εξαρτάται:

* Από το μέγεθος και τη θέση του όγκου

* Τις θεραπείες που ήδη έχει κάνει η γυναίκα, εάν ο καρκίνος της είναι υποτροπιάζων

* Την γενική κατάσταση της υγείας της.

Δυστυχώς, προς το παρόν δεν υπάρχει τρόπος ίασης του μεταστατικού καρκίνου του μαστού. Και αυτό διότι, σε αντίθεση με τους προχωρημένους όγκους, οι μεταστάσεις σημαίνουν προσβολή και απομακρυσμένων οργάνων.

Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η γυναίκα είναι καταδικασμένη. Υπάρχουν πολλές θεραπευτικές επιλογές, οι οποίες παρατείνουν τη ζωή και βελτιώνουν την ποιότητά της.

Οι ίδιες επιλογές χορηγούνται και στους προχωρημένους όγκους, αν και συχνά με διαφορετικούς συνδυασμούς.

Το θεραπευτικό πλάνο

Το είδος της θεραπείας για τον προχωρημένο και μεταστατικό καρκίνο του μαστού βασίζεται κατ’ αρχάς στα χαρακτηριστικά των καρκινικών κυττάρων.

Αν αυτά «τρέφονται» από τις ορμόνες του γυναικείου φύλου (ορμονοεξαρτώμενος ή καρκίνος με θετικούς ορμονικούς υποδοχείς), η πρώτη θεραπεία είναι αντι-ορμονική.

Αν τα καρκινικά κύτταρα είναι θετικά σε μία πρωτεΐνη που λέγεται HER2 και διεγείρει την ανάπτυξή τους, ο καρκίνος θα αντιμετωπιστεί με ειδικά στοχευμένα φάρμακα.

Κατά την επιλογή της θεραπείας λαμβάνεται επίσης υπ’ όψιν η τυχόν εξάπλωση του καρκίνου, τα συμπτώματα της γυναίκας και οι παλαιότερες θεραπείες που έχει κάνει.

Αν υπάρχουν μεταστάσεις, μπορεί να εφαρμοσθεί χημειοθεραπεία ή/και ακτινοθεραπεία για να συρρικνωθούν οι απομακρυσμένοι όγκοι ή να επιβραδυνθεί η ανάπτυξή τους. Ωστόσο στις γυναίκες που υποτροπιάζουν, δεν ξαναγίνεται στον ίδιο μαστό ακτινοθεραπεία, εάν είχε ήδη γίνει κατά το παρελθόν.

Σε πολλές περιπτώσεις, τέλος, χορηγείται συνδυασμός θεραπειών ή/και φαρμάκων.