Πολλαπλούν μυέλωμα: Προκλήσεις και ελπίδες για τους ασθενείς

Εκατοντάδες Έλληνες μαθαίνουν κάθε χρόνο ότι πάσχουν από πολλαπλούν μυέλωμα, τη δεύτερη συχνότερη αιματολογική κακοήθεια η οποία σε πολλές περιπτώσεις αποτελεί μία χρόνια νόσο, αλλά μπορεί να υποτροπιάζει.

Το πολλαπλούν μυέλωμα οφείλεται σε παθολογικό πολλαπλασιασμό των πλασματοκυττάρων, ένα είδος κυττάρων του ανοσοποιητικού. Ουσιαστικά είναι μία πλασματοκυτταρική δυσκρασία. Κατ’ αυτήν, μία ομάδα (ένας κλώνος) πλασματοκυττάρων πολλαπλασιάζεται αυτόνομα και παράγει μεγάλες ποσότητες μιας συγκεκριμένης ανοσοσφαιρίνης (ενός αντισώματος).

Αυτή η κυτταρική δραστηριότητα έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση προβλημάτων όπως:

• Αναιμία
• Οστική νόσος
• Νεφρική ανεπάρκεια
• Υπερασβεστιαιμία (υψηλά επίπεδα ασβεστίου στο αίμα)

Ένδειξη θεραπείας επίσης αποτελεί η υψηλή διήθηση του μυελού των οστών από κακοήθη πλασματοκύτταρα. Άλλες ενδείξεις είναι ο υψηλός λόγος των ελεύθερων ελαφρών αλυσίδων στον ορό και η ανάδειξη οστικών βλαβών από το μυέλωμα κατά την απεικόνιση με μαγνητική τομογραφία.

Το πολλαπλούν μυέλωμα είναι μία δύσκολη νόσος. Τα κακοήθη κύτταρα αποκτούν ανθεκτικότητα στη θεραπεία με την πάροδο  του χρόνου και η νόσος υποτροπιάζει. Ετησίως υπολογίζεται ότι διαγιγνώσκονται στη χώρα μας περίπου 600 ασθενείς.

Ο Μάρτιος είναι ο μήνας ευαισθητοποίησης για το πολλαπλούν μυέλωμα. Στις 30 Μαρτίου εορτάζεται η Διεθνής Ημέρα Μυελώματος. Όπως αναφέρει ο καθηγητής Ογκολογίας-Αιματολογίας Θάνος Δημόπουλος, τ. πρύτανης ΕΚΠΑ και διευθυντής της Θεραπευτικής Κλινικής στο Νοσοκομείο Αλεξάνδρα, η ημέρα αυτή χρησιμεύει ως πλατφόρμα για την προώθηση της ευαισθητοποίησης για τη νόσο.

«Καταρρίπτοντας τους μύθους και μειώνοντας το στίγμα, στόχος είναι η ενίσχυση της κατανόησης και της υποστήριξης των ατόμων και των οικογενειών που παλεύουν με αυτή την ασθένεια», τονίζει.

Πολλές προκλήσεις

Η ζωή με το μυέλωμα συνεπάγεται διάφορες προκλήσεις, τόσο σωματικές όσο και ψυχολογικές για τους ασθενείς. Εκδηλώνουν συμπτώματα που μπορούν να διαταράξουν σημαντικά την καθημερινή ζωή, όπως:

• Πόνο στα οστά
• Κόπωση
• Ευαισθησία στις λοιμώξεις

Επιπλέον, η μακροχρόνια λήψη πολύπλοκων θεραπευτικών σχημάτων καθιστά απαραίτητη την ύπαρξη ισχυρών συστημάτων υποστήριξης για τους ασθενείς και τους φροντιστές τους.

Η έγκαιρη ανίχνευση είναι ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματική διαχείριση του πολλαπλού μυελώματος. Η τακτική παρακολούθηση πρώιμων καταστάσεων όπως η ασυμπτωματική γαμμαπάθεια αδιευκρίνιστης σημασίας και το ασυμπτωματικό πολλαπλούν μυέλωμα, καθώς και η ευαισθητοποίηση για τα συμπτώματα της νόσου, μπορούν να οδηγήσουν σε έγκαιρη διάγνωση και βελτιωμένα αποτελέσματα για τους ασθενείς.

Ελπίδα για βελτιωμένα θεραπευτικά αποτελέσματα

Η Διεθνής Ημέρα Μυελώματος υπογραμμίζει επίσης τη σημασία της συνεχούς έρευνας και καινοτομίας. Οι πρόοδοι στην ιατρική ακριβείας και την ανοσοθεραπεία προσφέρουν ελπίδα για βελτιωμένα θεραπευτικά αποτελέσματα και καλύτερη ποιότητα ζωής για τους ασθενείς.

Οι κλινικές δοκιμές διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στην αξιολόγηση των νέων θεραπειών και στη διαμόρφωση του μέλλοντος της θεραπευτικής του πολλαπλού μυελώματος, τονίζει ο κ. Δημόπουλος.

Από το 2000 έχουν εγκριθεί παγκοσμίως περισσότερα από 20 νέα φάρμακα ή συνδυασμοί φαρμάκων για την αντιμετώπιση του συμπτωματικού πολλαπλού μυελώματος. Έτσι, στις θεραπευτικές επιλογές για τους ασθενείς συμπεριλαμβάνονται:

• Στοχεύουσες θεραπείες
• Ανοσοθεραπείες
• Χημειοθεραπείες
• Αυτόλογη μεταμόσχευση αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων μυελού των οστών

Η θεραπεία εξατομικεύεται σε κάθε ασθενή ξεχωριστά. Σε πολλούς το πολλαπλούν μυέλωμα έχει μετατραπεί σε χρόνια νόσο. Σε αρκετούς επιτυγχάνεται μακροχρόνια πλήρης ύφεση.

Εξειδικευμένα κέντρα

Έχει ιδιαίτερη σημασία οι ασθενείς να αντιμετωπίζονται σε εξειδικευμένα κέντρα και μονάδες. Σε αυτά δίνεται η δυνατότητα για πρόσβαση σε κλινικές μελέτες, ούτως ώστε να εξασφαλίζεται η καλύτερη δυνατή αντιμετώπιση της νόσου.

H Μονάδα Πλασματοκυτταρικών Δυσκρασιών της Θεραπευτικής Κλινικής ΕΚΠΑ του Νοσοκομείου Αλεξάνδρα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της κλινικής και μεταφραστικής έρευνας στις πλασματοκυτταρικές δυσκρασίες.

Διευθύνεται από τον καθηγητή Θάνο Δημόπουλο, ενώ υπηρετούν επιπλέον τρία μέλη ΔΕΠ. Είναι οι καθηγητές Ευάγγελος Τέρπος και Ευστάθιος Καστρίτης και η αναπληρώτρια καθηγήτρια Μαρία Γαβριατοπούλου.

Στα 30 χρόνια λειτουργίας της, το επιστημονικό προσωπικό της Μονάδας έχει δημοσιεύσει περισσότερες από 2.500 ερευνητικές εργασίες σε διεθνή περιοδικά για το πολλαπλούν μυέλωμα.

Αφορούν μελέτες που έχουν αλλάξει τον τρόπο χειρισμού των πλασματοκυτταρικών νεοπλασιών. Έχουν επίσης οδηγήσει σε πληθώρα εγκρίσεων νέων φαρμάκων για την αντιμετώπιση του πολλαπλού μυελώματος.

Με βάση το ερευνητικό έργο των μελών της, η Μονάδα κατατάσσεται πέμπτη στη διεθνή κατάταξη «Expertscape». Η κατάταξη αυτή συμπεριλαμβάνει τα σημαντικότερα Κέντρα παγκοσμίως τόσο στον τομέα του πολλαπλού μυελώματος, όσο και σε δύο άλλες πλασματοκυτταρικές δυσκρασίες, την αμυλοείδωση και την μακροσφαιριναιμία Waldenstrom.

«Η συμμετοχή της κοινωνίας είναι απαραίτητη για την προώθηση της έρευνας, την υπεράσπιση των δικαιωμάτων και την υποστήριξη των ασθενών με πολλαπλούν μυέλωμα. Η Διεθνής Ημέρα Μυελώματος αποτελεί την αφορμή ώστε οι ασθενείς, οι φροντιστές, οι επαγγελματίες υγείας, οι ερευνητές και οι οργανώσεις να συνεργάζονται για να μοιραστούν πόρους και να σχεδιάσουν από κοινού στρατηγικές για την αντιμετώπιση των πολύπλοκων προβλημάτων της νόσου», καταλήγει ο κ. Δημόπουλος.

Φωτογραφία: iStock