Πανελλήνιες: Πώς μπορεί το άγχος να γίνει σύμμαχος των μαθητών

Το άγχος μπορεί να λειτουργήσει ως θετικός παράγοντας επιτυχίας στους μαθητές που συμμετέχουν στις Πανελλήνιες Εξετάσεις για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, αναφέρει μία κλινική ψυχολόγος.

Στην πραγματικότητα, αποτελεί μία «μυστική δύναμη της φύσης» η οποία, με τη χρήση ορισμένων «στρατηγικών», μπορεί να αξιοποιηθεί θετικά και αποτελεσματικά από τους μαθητές. Εξίσου αποτελεσματικά, βέβαια, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και από τους ενήλικες.

«Το άγχος είναι μια κατάσταση υψηλής ψυχοσωματικής διέγερσης», αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κλινική-κοινωνική ψυχολόγος Χρυσάνθη Κολύβα, επιστημονικό στέλεχος του Κέντρου Πρόληψης «Πυξίδα». «Σε αυτήν βρίσκεται ο οργανισμός όταν πρόκειται να αντιμετωπίσει μια απειλή φυσική (αισθητηριακό ερέθισμα) ή συμβολική (σκέψη, νοερή εικόνα, ανάμνηση)».

Οι ορμόνες (π.χ. αδρεναλίνη) που εκκρίνει ο οργανισμός όταν έχουμε άγχος, τον κινητοποιούν ώστε να ανταποκριθεί σε αυτό που εκλαμβάνει ως κατάσταση έκτακτης ανάγκης.

«Με αυτή την έννοια το άγχος συνιστά μια δύναμη, ένα «πολεμοφόδιο» που μας έχει δοθεί από τη φύση ώστε να είμαστε σε εγρήγορση όταν χρειάζεται και να επιβιώνουμε των προκλήσεων ή και των απειλών», εξηγεί η ειδικός.

Πότε δημιουργούνται προβλήματα

Το άγχος μετατρέπεται σε πρόβλημα όταν αποκλίνει από το «παραγωγικό» άγχος, άγχος ως προς την ποσότητα, τη συχνότητα και τη χρονική διάρκεια.

Η απόκλιση αυτή ανάγεται εν μέρει στην αγχώδη ιδιοσυγκρασία ενός προσώπου. Εξίσου σημαντικό ρόλο, όμως, παίζουν και:

• Οι γνωστικές διεργασίες – σκέψεις
• Η συναισθηματική κατάσταση
• Οι υιοθετούμενοι τρόποι συμπεριφοράς

Όταν το άγχος είναι παθολογικό μπορεί να εκδηλωθεί με κρίσεις πανικού ή αγχώδεις διαταραχές. Επιπλέον, σχετίζεται με:

• Σωματικά συμπτώματα
• Αρνητικές σκέψεις
• Συναισθηματική διέγερση
• Συμπεριφορές αποφυγής ή άσκοπης εκτόνωσης (π.χ. υπερκατανάλωση τροφής, χρήση διεγερτικών ή κατασταλτικών ουσιών).

Πώς μπορούμε να το ρυθμίσουμε

Τα καλά νέα είναι πως μαθητές και ενήλικες μπορούν να θέσουν το άγχος υπό έλεγχο. Η κυρία Κολύβια αναφέρει τις εξής μεθόδους για τη ρύθμισή του:

• Τον έλεγχο των σκέψεων. Πρακτικό αυτό σημαίνει αναγνώριση των αρνητικών σκέψεων και την αναπλαισίωσή τους με θετικά γνωστικά σχήματα.
• Τη μείωση της ψυχοσωματικής διέγερσης ή αλλιώς τη χαλάρωση. Συνιστώνται ασκήσεις βαθιάς αναπνοής (διαφραγματικές αναπνοές), απόσπαση της προσοχής από το αγχογόνο ερέθισμα (π.χ. από μία δύσκολη άσκηση), εστίαση στο «εδώ και τώρα» διαμέσου των αισθήσεων.
• Την ενεργητική/θετική στάση απέναντι στο άγχος. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι μαθητές που αντιλαμβάνονται το άγχος ως «σύμμαχο» έχουν καλύτερες επιδόσεις από τους μαθητές που το θεωρούν «εχθρό». Μάλιστα αυτό συμβαίνει ακόμα και όταν τα επίπεδα των ορμονών του άγχους είναι ίδια στις δύο περιπτώσεις!

Δωρεάν εκδήλωση για το κοινό

Η κυρία Κολύβα θα μιλήσει για το άγχος και την αξιοποίησή του σε διαδικτυακή εκδήλωση (webinar) με θέμα «Εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση». Τίτλος της εισήγησής της είναι «Άγχος: Η μυστική δύναμη της φύσης – Πώς μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε προς όφελός μας».

Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στις 13 Μαΐου 2023 (4:30 μ.μ.-6 μ.μ.). Συνδιοργανώνεται από τον Δήμο Νεάπολης-Συκεών και το Τμήμα Απασχόλησης, Επαγγελματικού Προσανατολισμού, Εθελοντισμού και Προαγωγής της Υγείας, το Κέντρο Πρόληψης «Πυξίδα» και την εταιρεία Career Gate, σε συνεργασία με το Εθνικό Διαδημοτικό Δίκτυο Υγιών Πόλεων.

Το webinar για το άγχος απευθύνεται σε γονείς, κηδεμόνες, μαθητές, μαθήτριες και εκπαιδευτικούς. Η συμμετοχή σε αυτό είναι ελεύθερη και δωρεάν. Κατά τη διάρκειά του θα συζητηθούν θέματα σχολικού επαγγελματικού προσανατολισμού και διαχείρισης άγχους.

Οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να ακολουθήσουν τον σύνδεσμο της ηλεκτρονικής πλατφόρμας Join Zoom Meeting https://us06web.zoom.us/j/88587316292?pwd=VzZTcHN5a3VSaHZ1M0ZtWmhjYm9Fdz09. Για να συνδεθούν πρέπει να χρησιμοποιήσουν τους κωδικούς: Meeting ID: 885 8731 6292 – Passcode: 123456.

Η εκδήλωση θα αρχίσει με χαιρετισμό του δημάρχου Νεάπολης-Συκεών και προέδρου του Κέντρου Πρόληψης «Πυξίδα», Σίμου Δανιηλίδη. Θα ακολουθήσουν εισηγήσεις από την ψυχολόγο Νικολέττα Δαλάτση, αν. προϊσταμένη του Τμήματος Απασχόλησης, Επαγγελματικού Προσανατολισμού, Εθελοντισμού και Προαγωγής της Υγείας, την κ. Κολύβα και τον κ. Θανάση Λέλε, επιστημονικό υπεύθυνο της Career Gate.

Φωτογραφία: iStock