Καρκίνος του νεφρού: Τα οφέλη στην αντιμετώπιση με τις σύγχρονες θεραπείες

Σημαντική οφέλη στους ασθενείς με καρκίνο του νεφρού παρέχουν οι νεότερες θεραπείες, παρατείνοντας το διάστημα ελεύθερο νόσου και τη ζωή των ασθενών.

Την περασμένη εβδομάδα (25-27 Ιανουαρίου 2024) διεξήχθη στο Σαν Φρανσίσκο συμπόσιο της Αμερικανικής Εταιρείας Κλινικής Ογκολογίας (ASCO). Το συμπόσιο αφορούσε τις νεότερες εξελίξεις στην θεραπευτική αντιμετώπιση των νεοπλασιών του ουροποιογεννητικού συστήματος. Στις νεοπλασίες αυτές ανήκει ο καρκίνος του νεφρού.

Ο καρκίνος του νεφρού αποτελεί την 14η συχνότερη κακοήθεια παγκοσμίως. Στο 20% των περιπτώσεων γίνεται αντιληπτός σε προχωρημένο, μεταστατικό στάδιο.

Μετά την εισαγωγή της ανοσοθεραπείας και των αναστολέων τυροσινικής κινάσης, η θεραπεία του νοσήματος έχει αλλάξει ριζικά. Μέχρι πριν δύο χρόνια, η θεραπεία της πρώιμης νόσου ήταν η νεφρεκτομή χωρίς την χορήγηση επικουρικής θεραπείας. Ωστόσο, η μελέτη KEYNOTE-564 έδειξε ότι η χορήγηση ανοσοθεραπείας με πεμπρολιζουμάμπη συνδυάζεται με μεγαλύτερο διάστημα χωρίς υποτροπή της νόσου.

Στο εφετινό συμπόσιο της ASCO ανακοινώθηκαν τα ανανεωμένα αποτελέσματα μετά από παρακολούθηση 57 μηνών. Όπως διαπιστώθηκε, η επικουρική θεραπεία με πεμπρολιζουμάμπη μείωσε κατά 38% τον κίνδυνο θανάτου σε ασθενείς με διαυγοκυτταρικό καρκίνο νεφρού που είχαν προηγουμένως υποβληθεί σε νεφρεκτομή.

«Η μελέτη KEYNOTE-564 είναι η πρώτη τυχαιοποιημένη μελέτη από το1973 που έδειξε όφελος στην συνολική επιβίωση μετά από χορήγηση επικουρικής θεραπείας στον καρκίνο του νεφρού», σχολίασε ο επικεφαλής ερευνητής Dr. Toni Choueiri, διευθυντής του Κέντρου Ουρογεννητικής Ογκολογίας στο Ίδρυμα Καρκίνου Dana Farber, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ.

«Οι προηγούμενες 17 τυχαιοποιημένες μελέτες για την επικουρική θεραπεία στον καρκίνο του νεφρού, που συμπεριέλαβαν συνολικά πάνω από 12.000 ασθενείς, δεν είχαν δείξει σημαντική βελτίωση της συνολικής επιβίωσης», πρόσθεσε.

Με βάση τα αποτελέσματα προηγούμενης ανάλυσης της μελέτης KEYNOTE-564, η οποία κατέδειξε όφελος ως προς το διάστημα ελεύθερο προόδου νόσου, η θεραπεία με πεμπρολιζουμάμπη έχει λάβει έγκριση από τον Νοέμβριο του 2021 για την επικουρική θεραπεία του καρκίνου νεφρού.

Για τις υποτροπές

Η συστηματική χορήγηση επικουρικής θεραπείας με πεμπρολιζουμάμπη στον καρκίνο του νεφρού έχει ως αποτέλεσμα την τροποποίηση της θεραπευτικής αντιμετώπισης των ασθενών που υποτροπιάζουν μετά την χορήγηση του φαρμάκου.

Τα δεδομένα που υπάρχουν έως στιγμής για την επιλογή θεραπείας είναι ακόμα ανεπαρκή. Οι ασθενείς αυτοί διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες:

1. Στην πρώτη κατηγορία βρίσκονται οι ασθενείς που υποτροπιάζουν είτε κατά τη διάρκεια είτε εντός 3 μηνών από το πέρας της επικουρικής θεραπείας. Θεωρούνται «ανθεκτικοί» στην ανοσοθεραπεία.
2. Στην δεύτερη κατηγορία βρίσκονται εκείνοι που υποτροπιάζουν 3-12 μήνες μετά το τέλος της επικουρικής θεραπείας. Οι ασθενείς αυτοί παρουσιάζουν μία «πρώιμη υποτροπή».
3. Στην τρίτη κατηγορία βρίσκονται οι ασθενείς που υποτροπιάζουν καθυστερημένα, μετά την πάροδο 1 έτους από το τέλος της επικουρικής θεραπείας.

Στις δύο πρώτες κατηγορίες, η προτεινόμενη θεραπεία είναι χορήγηση αναστολέα τυροσινικής κινάσης που στοχεύει διαφορετικό μονοπάτι και λειτουργεί με διαφορετικό παθοφυσιολογικό μηχανισμό.

Οι ασθενείς της τρίτης κατηγορίας μπορεί να ανταποκριθούν εκ νέου στην ανοσοθεραπεία. Γι’ αυτούς υπάρχουν πολλές θεραπευτικές επιλογές, συμπεριλαμβανομένου του αναστολέα τυροσινικής κινάσης είτε ως μονοθεραπεία είτε σε συνδυασμό με ανοσοθεραπεία αλλά και του συνδυασμού ανοσοθεραπείας με νιβολουμάμπη/ιπιλιμουμάμπη.

Και στον μεταστατικό καρκίνο του νεφρού

Στο ίδιο συμπόσιο ανακοινώθηκαν τα ανανεωμένα αποτελέσματα από τις μελέτες CheckMate-9ER και CheckMate-214 για τον μεταστατικό καρκίνο νεφρού.

Η μελέτη CheckMate-9ER συνέκρινε τον συνδυασμό νιβολουμάμπης και καμποζατινίβης έναντι του αναστολέα τυροσινικής κινάσης σουνιτινίμπη. Μετά από μέση παρακολούθηση 4,5 ετών, η μελέτη συνέχισε να δείχνει όφελος ως προς τη συνολική επιβίωση από το συνδυασμό νιβολουμάμπης και καμποζατινίβης.

Συγκεκριμένα, ο συνδυασμός νιβολουμάμπη/καμποζατινίβη συνέχισε να δείχνει όφελος ως προς:

• Το διάστημα ελεύθερο προόδου νόσου (16,4 έναντι 8,4 μηνών)
• Την συνολική επιβίωση (46,5 έναντι 36 μηνών)
• Το ποσοστό ανταπόκρισης (55,7% έναντι 27,7%)

Αντίστοιχα μετά από μία παρακολούθηση 8 ετών, η μελέτη CheckMate-214 έδειξε συνεχιζόμενο όφελος ως προς τη συνολική επιβίωση και τη διάρκεια ανταπόκρισης από το συνδυασμό νιβολουμάμπη/ιπιλιμουμάμπη στο μεταστατικό καρκίνο νεφρού.

Στα 8 έτη η μέση συνολική επιβίωση ήταν 52,7 μήνες με το συνδυασμό έναντι 37,8 μηνών στο άλλο σκέλος. Επομένως, μειώθηκε κατά 28% ο κίνδυνος θανάτου.

«Τα αποτελέσματα αυτά, που αντικατοπτρίζουν τη μεγαλύτερη συνολική επιβίωση που έχει ανακοινωθεί σε μελέτη φάσης 3 στην πρώτη γραμμή θεραπείας (για τον μεταστατικό καρκίνο του νεφρού), συνεχίζουν να υποστηρίζουν τη χρήση του συνδυασμού στους ασθενείς ενδιάμεσης και πτωχής πρόγνωσης», ανέφερε στο συμπόσιο ο Dr. Nizar M. Tannir, καθηγητής στο Τμήμα Ουρογεννητικής Ιατρικής Ογκολογίας του Πανεπιστημίου του Τέξας.

Τα σημαντικότερα δεδομένα για τον καρκίνο του νεφρού, που παρουσιάσθηκαν στο συμπόσιο της ASCO, συνόψισαν οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής ΕΚΠΑ στο Νοσοκομείο Αλεξάνδρα Αγγελική Ανδρικοπούλου, Δρ. Μαρία Καπαρέλου, παθολόγος-ογκολόγος, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, παθολόγος, καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής και Θάνος Δημόπουλος, καθηγητής Αιματολογίας-Ογκολογίας, τ. πρύτανης ΕΚΠΑ.

Φωτογραφία: iStock