Επιστήμονες ανέπτυξαν αυτοδιαγνωστικό τεστ που ανιχνεύει σε 10 λεπτά τη νόσο Αλτσχάιμερ

Βρετανοί επιστήμονες ανέπτυξαν ένα νέο αυτοδιαγνωστικό τεστ (self test), το οποίο εντοπίζει σε μία σταγόνα αίματος τις πρωτεΐνες που σχετίζονται με πλήθος ασθενειών, από την COVID-19 μέχρι τη νόσο Αλτσχάιμερ. Το τεστ δίνει τα αποτελέσματά του εντός 10 λεπτών ή και συντομότερα ακόμα, αναλόγως με την πάθηση.

Την εξέταση αναπτύσσει η εταιρεία Attomarker Ltd, θυγατρική του Πανεπιστημίου του Έξετερ. «Μπορεί να φέρει επανάσταση στη διαγνωστική τεχνολογία και τις δυνητικές χρήσεις των big data», είπε ο εκτελεστικός διευθυντής της Andrew Shaw παρουσιάζοντας τη νέα τεχνολογία στο Βρετανικό Φεστιβάλ Επιστήμης 2023 του πανεπιστημίου.

Όπως γράφουν οι Financial Times, το νέο τεστ παρείχε τα πρώτα κλινικά του αποτελέσματα εφέτος. Ανίχνευσε τον κορωνοϊό από την παρουσία έξι αντισωμάτων, τα οποία δείχνουν αν επιμένει στον οργανισμό ενός ασθενούς ή έχει υποχωρήσει.

Η αυτοεξέταση αναπτύσσεται επίσης για να ανιχνεύει χαρακτηριστικές πρωτεΐνες (βιοδείκτες) που σχετίζονται με:

• Την γυναικεία γονιμότητα
• Τις τροφικές αλλεργίες
• Τον σακχαρώδη διαβήτη
• Τη νόσο Αλτσχάιμερ
• Τις βακτηριακές λοιμώξεις

Η τελευταία εφαρμογή πιστεύεται ότι μπορεί να συμβάλλει στην πρόληψη της αντοχής των μικροβίων στα αντιβιοτικά. Και αυτό διότι ξεχωρίζει τις ιογενείς λοιμώξεις από τις βακτηριακές, με αποτέλεσμα να μην γίνεται λανθασμένη χορήγηση αντιβιοτικών.

Πως λειτουργεί

Το τεστ προς το παρόν χρησιμοποιείται στα εργαστήρια του Πανεπιστημίου του Έξετερ. Του χρόνου όμως, προγραμματίζεται να διατεθεί στο εμπόριο μία φορητή συσκευή με έναν διαγνωστικό περιέκτη, που θα συνδέεται με το κινητό τηλέφωνο.

Το τεστ λειτουργεί με νανοσωματίδια χρυσού, συνδεδεμένα με αισθητήρες. Κάθε ένα από αυτά ενώνεται με μία συγκεκριμένη πρωτεΐνη/βιοδείκτη. Τα τεστ θα έχουν την ικανότητα να ανιχνεύουν έως και 20 πρωτεΐνες το καθένα από μία σταγόνα αίματος της τάξης των 0,1ml. Για μία κλασική ανάλυση αίματος στο εργαστήριο απαιτούνται τουλάχιστον 30 ml αίμα.

Καθώς το αίμα περνά πάνω από τα νανοσωματίδια, αυτά διασκορπίζουν το φως αναλόγως με την ποσότητα των πρωτεϊνών που προσκολλάται στην επιφάνειά τους.

Οι επιστήμονες αναπτύσσουν διάφορες εκδοχές του τεστ. Η πρώτη που θα κυκλοφορήσει εκτιμάται ότι θα είναι αυτή για τη νόσο Αλτσχάιμερ. Θα ανιχνεύει εννέα διαφορετικές πρωτεΐνες που σχετίζονται με τη νόσο. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνονται:

• Πέντε που σχετίζονται με την πρωτεΐνη ταυ (Tau)
• Δύο που σχετίζονται με το β-αμυλοειδές

Οι συσσωρεύσεις αυτών των δύο πρωτεϊνών στον εγκέφαλο αποτελούν χαρακτηριστικό γνώρισμα της νόσου. Αυτό το τεστ αναμένεται να κυκλοφορήσει το 2024.

Φωτογραφία: iStock