Άσκηση: Η «δύναμη λαβής» είναι ο απλός δείκτης υγείας που προβλέπει πόσο θα ζήσουμε

Η άσκηση συχνά μετριέται σε λεπτά, βήματα ή θερμίδες. Όμως η επιστήμη δείχνει ότι ένας πολύ πιο απλός δείκτης μπορεί να προβλέψει τη συνολική υγεία και τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου. Είναι η δύναμη λαβής του χεριού (handgrip strength). Και δεν πρόκειται για θεωρία ευεξίας, αλλά για επαναλαμβανόμενο απόλυτα διασταυρωμένο ερευνητικό δεδομένο.

Η δύναμη λαβής μετριέται με ένα ειδικό δυναμόμετρο και αντανακλά τη συνολική μυϊκή δύναμη του σώματος. Και δεν αφορά μόνο τα χέρια.

Σύμφωνα με ειδικούς της γηριατρικής και της αθλητιατρικής, αποτελεί δείκτη της νευρομυϊκής λειτουργίας, της φυσικής κατάστασης και της ικανότητας του οργανισμού να ανταπεξέρχεται σε στρες και κάθε νόσο.

Δύναμη λαβής: Τι έδειξε η μελέτη-ορόσημο του Lancet

Η δύναμη της λαβής δεν είναι λεπτομέρεια για αθλητές. Είναι ένας απλός, μετρήσιμος δείκτης που δείχνει πόσο «ανθεκτικό» είναι το σώμα.

Η πιο γνωστή και συχνά αναφερόμενη μελέτη, που κατέληξε στο συμπέρασμα αυτό, είναι η PURE Study, που δημοσιεύθηκε στο The Lancet τ0 2015. Στη μελέτη συμμετείχαν πάνω από 140.000 άτομα από 17 χώρες, με πολυετή παρακολούθηση.

Το βασικό εύρημα ήταν εντυπωσιακό:

Για κάθε μείωση 5 κιλών στη δύναμη λαβής, ο κίνδυνος:

• συνολικής θνησιμότητας αυξανόταν κατά 16%
• θανάτου από καρδιαγγειακά αίτια κατά 17%
• εμφάνισης καρδιαγγειακού επεισοδίου κατά 7%

Οι ερευνητές κατέληξαν ότι η χαμηλή δύναμη λαβής αποτελεί ισχυρότερο προγνωστικό δείκτη θανάτου από παραδοσιακούς παράγοντες κινδύνου, όπως η αρτηριακή πίεση.

Μυϊκή αδυναμία: Παράγοντας κινδύνου ανεξάρτητος από το βάρος

Ανασκόπηση που δημοσιεύθηκε στο  έγκριτο BMJ το 2018 έδειξε ότι η μυϊκή αδυναμία σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο νοσηλείας, αναπηρίας και πτώσεων, ακόμη και σε άτομα με φυσιολογικό ή αυξημένο δείκτη μάζας σώματος.

Με απλά λόγια: δεν αρκεί να μην είναι κάποιος παχύσαρκος· αν δεν έχει μυϊκή δύναμη, ο κίνδυνος παραμένει.

Το εύρημα αυτό αποδομεί την αντίληψη ότι η άσκηση αφορά μόνο την απώλεια βάρους. Η ποιότητα της μυϊκής λειτουργίας έχει αυτόνομη σημασία για την υγεία.

Τι λέει ο ΠΟΥ για την ενδυνάμωση

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) στις οδηγίες του για τη φυσική δραστηριότητα (2020) επισημαίνει ότι η μυϊκή ενδυνάμωση πρέπει να αποτελεί ισότιμο πυλώνα με την αερόβια άσκηση.

Συγκεκριμένα, συστήνονται ασκήσεις ενδυνάμωσης όλων των μεγάλων μυϊκών ομάδων τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα, ακριβώς λόγω της συσχέτισης της μυϊκής δύναμης με τη θνησιμότητα και τη λειτουργική ανεξαρτησία.

Το καλύτερο, ωστόσο, είναι πώς ο δείκτης αυτός είναι τροποποιήσιμος και βελτιώνεται με βασικές ασκήσεις αντίστασης, ακόμη και σε μεγαλύτερες ηλικίες.

Σε μια εποχή που η καθιστική ζωή θεωρείται κανονικότητα, η απώλεια μυϊκής δύναμης δεν είναι φυσική εξέλιξη — είναι παράγοντας κινδύνου.

Πηγές: The Lancet, BMJ, WHO

Φωτογραφία: iStock