Τι ζητάμε στ’ αλήθεια τα Χριστούγεννα, σύμφωνα με έναν ψυχολόγο

Τα Χριστούγεννα παρουσιάζονται συχνά ως η πιο φωτεινή περίοδος του χρόνου. Πόλεις που λάμπουν, οικογενειακά τραπέζια, δώρα, χαμόγελα, διασκέδαση και μια προσδοκία ότι αυτές οι μέρες θα είναι όμορφες και ξέγνοιαστες.

Ίσως γι’ αυτό η γιορτή των Χριστουγέννων έχει συνδεθεί με την έννοια της «μαγείας», καθώς αγγίζει κάτι βαθιά ανθρώπινο: την ανάγκη για σύνδεση, επαφή και επικοινωνία.

«Μου λείπουν κάποιοι άνθρωποι πιο πολύ αυτές τις μέρες». «Νιώθω την ανάγκη να είμαι πιο κοντά σε άλλους». «Θέλω να μιλήσω, να μοιραστώ, να μη νιώθω μόνος ή μόνη». «Έχω ανάγκη για ανθρώπινη επαφή».

Σε αυτές τις φράσεις, συμπυκνώνονται όσα ακούει συχνά αυτή την περίοδο στο κλινικό του έργο ο κ. Άκης Μακρυγιάννης, ψυχολόγος ειδικευόμενος στην Ψυχαναλυτική-Ψυχοθεραπεία, συνεργάτης του Φορέα «Κλίμακα». Οι φράσεις αυτές αποτυπώνουν ξεκάθαρα την ανθρώπινη ανάγκη για επικοινωνία.

Όπως λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, πρόκειται για φράσεις που «δεν έχουν να κάνουν με αδυναμία, αλλά με την -έμφυτη ίσως- ανάγκη μας για το σχετίζεσθαι».

Οι γιορτές μας φέρνουν πιο κοντά σε παλιές εμπειρίες και σε σχέσεις φροντίδας και ασφάλειας. Αναβιώνουν επίσης εμπειρίες τις οποίες, ακόμη κι αν δεν τις θυμόμαστε συνειδητά, συνεχίζουν να υπάρχουν μέσα μας.

Ανάγκη για εγγύτητα και φροντίδα

«Η εμπειρία μου δείχνει ότι τα Χριστούγεννα λειτουργούν συχνά ως ένας «μεγεθυντικός φακός» του ψυχισμού. Φέρνουν στην επιφάνεια απουσίες που πονάνε, ανεκπλήρωτες προσδοκίες, τη σημασία των σχέσεων, αλλά και την επιθυμία μας να συνδεθούμε ουσιαστικά με τους άλλους», αναφέρει ο κ. Μακρυγιάννης.

Αυτό που ενεργοποιείται αυτές τις μέρες δεν είναι τόσο η λύπη ή η μελαγχολία, όσο «η ανάγκη για εγγύτητα, φροντίδα και μια αίσθηση ασφάλειας». Πολλοί άνθρωποι, όπως σημειώνει, αναρωτιούνται: «Χωράω όπως είμαι; Υπάρχει κάποιος να με δει; Μπορώ να στηριχθώ;».

Αυτό που τελικά κάνει τη διαφορά είναι η σύνδεση, επισημαίνει. «Η ουσία των Χριστουγέννων, όπως τη συναντώ μέσα από τις ιστορίες των ανθρώπων, δεν είναι η απουσία των δυσάρεστων συναισθημάτων, ούτε η εξαναγκασμένη χαρά. Είναι η εμπειρία του να μη χρειάζεται να κουβαλάς τα δύσκολα μόνος σου. Η ανακουφιστική αίσθηση ότι υπάρχει χώρος, ακόμη κι αν δεν είμαι στα καλύτερά μου».

Οι άνθρωποι δεν αναζητούν μεγάλες ή «φανταχτερές» λύσεις, αλλά μικρές πράξεις σύνδεσης. Ένα μήνυμα, ένα τηλεφώνημα, μια πρόσκληση, μια απλή παρουσία, το «σε σκέφτηκα», το «είμαι εδώ», μπορούν να κάνουν τη διαφορά.

«Το να καθίσεις δίπλα σε κάποιον χωρίς να προσπαθείς να τον διορθώσεις. Μία αγκαλιά ή μία πράξη αλληλεγγύης μπορεί να μη λύνει τα προβλήματα, αλλά σπάει τη μοναξιά», εξηγεί.

Στην κλινική πράξη, σημειώνει, είναι συχνά συγκινητικό το πόσο θεραπευτικό μπορεί να είναι για έναν άνθρωπο το να νιώσει ότι δεν είναι αόρατος, ότι υπάρχει κάποιος που τον βλέπει και τον νοιάζεται.

Η ανθρώπινη επαφή

Τονίζει ότι τα Χριστούγεννα μπορούν να λειτουργήσουν ως μια υπενθύμιση πως η ανθρώπινη επαφή, η έστω και ατελής αλλά αυθεντική και ζεστή, μπορεί να κάνει τη ζωή λίγο καλύτερη. Και αυτό, από μόνο του, είναι μια ιδιαίτερη μορφή ουσίας και νοήματος των γιορτών.

Τα Χριστούγεννα, προσθέτει, εξακολουθούν να μας αγγίζουν διότι ξυπνούν την πιο ανθρώπινη πλευρά μας. «Αυτή που θέλει να δώσει αγάπη χωρίς να περιμένει αντάλλαγμα. Όχι την ιδανική, την τέλεια, την κουρδισμένη αγάπη. Αλλά την ανθρώπινη: την ατελή, τη δύσκολη, την καθημερινή. Την αγάπη που δίνεται με απλότητα».

«Ας είναι λοιπόν τα Χριστούγεννα μια αφορμή όπου θα μπορούμε να συναντηθούμε ακριβώς όπως είμαστε», συνιστά. «Όχι με προσωπεία, αλλά με την ψυχή μας. Με τα καλά μας και τα κακά μας, με τις ατέλειες μας, με τα παράξενα μας, με τα ωραία μας, αλλά και με τα σκοτάδια μας, με τις αναμνήσεις μας, τις προσδοκίες μας, τις πληγές μας, τις ελπίδες μας, τις ανάγκες μας».

Και προσθέτει: «Να δώσουμε στους εαυτούς μας και στους άλλους χώρο. Χώρο για συγγνώμες, για τρυφερότητα, για ευαλωτότητα. Χώρο για μια αγάπη όχι ρομαντική και τέλεια, αλλά για αγάπη που κουβαλά μέσα της αλήθεια και αυθεντικότητα. Και να θυμάσαι: ό,τι κι αν κουβαλάς, χωράς».

Φωτογραφία: iStock