Blue Monday: Μύθος η «πιο μελαγχολική μέρα του χρόνου», λένε οι ειδικοί – Πώς επινοήθηκε

  • Ρούλα Τσουλέα
Blue Monday
Πως φτάσαμε από τη μελαγχολία του χειμώνα (και ιδίως του Ιανουαρίου) στην ανύπαρκτη ημέρα.

Η σημερινή Δευτέρα υποτίθεται ότι είναι η πιο μελαγχολική μέρα του χρόνου. Ωστόσο η Blue Monday, όπως έχει καθιερωθεί να αποκαλείται η τρίτη Δευτέρα κάθε Ιανουαρίου τα τελευταία 20 χρόνια, είναι απλώς προϊόν ευφυούς μάρκετινγκ.

Την ημέρα επινόησε ένας ψυχολόγος για να πουλήσει πακέτα διακοπών, αναφέρει ο βρετανικός οργανισμός ψυχικής υγείας Manchester Mind. Όπως εξηγεί σε ανακοίνωση που εξέδωσε, το 2004 το ταξιδιωτικό πρακτορείο Sky Travel ζήτησε από τον ψυχολόγο Cliff Arnall να σκεφτεί μία εξίσωση για τη μελαγχολία του Ιανουαρίου.

Η μελαγχολία του Ιανουαρίου εντάσσεται στην εποχιακή συναισθηματική διαταραχή. Οι πάσχοντες από αυτήν παρουσιάζουν επιδείνωση της ψυχικής διάθεσης τον χειμώνα και βελτίωση το καλοκαίρι.

Το πρακτορείο ήθελε την εξίσωση για να διαφημίσει πακέτα διακοπών για το επόμενο καλοκαίρι. Ο Cliff Arnall σκέφτηκε μια φόρμουλα που συνδύαζε τους παράγοντες που επιδεινώνουν την ψυχική διάθεση:

  • Τις κακές καιρικές συνθήκες
  • Τις ομιχλώδεις αναμνήσεις από την εορταστική περίοδο
  • Τις αποτυχημένες αποφάσεις για το Νέο Έτος

Όπως όμως ο ίδιος κατ’ επανάληψιν έχει δηλώσει, δεν βάσισε την εξίσωσή του σε επιστημονικά δεδομένα. Γι’ αυτό και έχει ζητήσει από τον κόσμο «να αποκηρύξει την έννοια» της Blue Monday. Ωστόσο η ζημιά έχει γίνει και 20 χρόνια αργότερα, ακόμα ασχολούμαστε με αυτή την ανοησία.

Δυστυχώς οι επιπτώσεις της δεν είναι ασήμαντες. «Η έννοια της Blue Monday ευτελίζει την κατάθλιψη, η οποία προφανώς δεν είναι φαινόμενο της μιας μέρας», τονίζει ο οργανισμός Manchester Mind.

Η μελαγχολία του Ιανουαρίου

Όπως εξηγεί η κυρία Sam Harwood, διευθύντρια επικοινωνίας του οργανισμού, πολλοί άνθρωποι ταλαιπωρούνται από μελαγχολική ψυχική διάθεση τον χειμώνα, η οποία τους προκαλεί συμπτώματα όπως:

  • Επίμονη κακοδιαθεσία ή αισθήματα απελπισίας
  • Αυξημένη επιρρέπεια στη στεναχώρια και στο κλάμα
  • Εύκολη διαταραχή του ύπνου

Όταν τα συμπτώματα αυτά είναι ήπια, είναι γνωστά ως μελαγχολία του χειμώνα. Όταν είναι πιο σοβαρά, αποκαλούνται εποχιακή συναισθηματική διαταραχή (SAD). Και προφανώς δεν παρατηρούνται μόνον την Blue Monday.

«Η εμφάνιση αυτών των συμπτωμάτων οφείλεται στη μείωση της παραγωγής σεροτονίνης», εξηγεί η κυρία Harwood. «Η σεροτονίνη είναι μία ουσία (νευροδιαβιβαστής) που εκκρίνεται από τον εγκέφαλο και ρυθμίζει την ψυχική διάθεση και τα συναισθήματα. Τα επίπεδά της τον χειμώνα είναι πιο χαμηλά απ’ ό,τι την άνοιξη και το καλοκαίρι, διότι επηρεάζονται από την ηλιοφάνεια».

Ειδικά τον Ιανουάριο, η πεσμένη ψυχική διάθεση μπορεί να εντείνεται από πρόσθετους παράγοντες. Σε αυτούς συμπεριλαμβάνεται η ανησυχία για τα χρέη που ενδεχομένως συσσωρεύθηκαν στις γιορτές και η έλλειψη ύπνου.

Επομένως η μελαγχολία που αισθάνεται κάποιος δεν έχει καμία σχέση με την ημέρα του χρόνου, αλλά με συνδυασμό παραγόντων, τονίζει η κυρία Harwood.

Τι να κάνετε

Ποια είναι η λύση; Να κάνετε μεγάλους περιπάτους όταν έχει ηλιοφάνεια. Να θέσετε και να τηρήσετε ένα ωράριο στον ύπνο σας. Και να αποφεύγετε να κοιτάζετε το κινητό σας ή να πίνετε καφέδες τις ώρες πριν τον ύπνο. Καλό είναι επίσης να γυμνάζεστε λίγο παραπάνω και να μιλάτε με ανθρώπους που σας νοιάζονται. Φροντίστε, τέλος, να τρέφεστε υγιεινά, διότι και η διατροφή παίζει ρόλο.

Αν όμως δείτε ότι η ψυχική διάθεσή σας δεν βελτιώνεται με αυτά τα μέτρα, μιλήστε με έναν ειδικό, συνιστά.

Φωτογραφία: iStock