Αμφιβολίες για τα οφέλη της ψυχοθεραπείας στους ασθενείς με βαριά κατάθλιψη

Η προσθήκη ψυχοθεραπείας στην αγωγή με αντικαταθλιπτικά δεν βελτιώνει την έκβαση των πασχόντων από σοβαρή κατάθλιψη, σύμφωνα με μια νέα ευρωπαϊκή μελέτη.

Τα αντικαταθλιπτικά είναι η πρώτη επιλογή για τους ασθενείς αυτούς, αλλά συχνά η αγωγή συμπληρώνεται από ψυχοθεραπεία. Η νέα, συνεχιζόμενη μελέτη, όμως, εγείρει αμφιβολίες για το κατά πόσον ωφελούνται από την προσθήκη αυτή οι ασθενείς.

Η μελέτη παρουσιάσθηκε στο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Ψυχιατρικής, που διεξήχθη 4-7 Ιουνίου 2022 στη Βουδαπέστη. Ωστόσο η πλειονότητα των ευρημάτων της έχει δημοσιευθεί και στην ιατρική επιθεώρηση Journal of Psychiatric Research.

Όπως εξήγησαν οι ερευνητές στο συνέδριο, σε σύγκριση με τους ασθενείς οι οποίοι λάμβαναν μόνον αντικαταθλιπτικά φάρμακα (μονοθεραπεία), οι ασθενείς  που υποβάλλονταν επιπλέον σε ψυχοθεραπεία (συνδυασμένη θεραπεία) έτειναν να είναι:

• Νεότεροι
• Πιο συχνά εργαζόμενοι
• Με υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο
• Με λιγότερο βαριά κατάθλιψη (είχαν χαμηλότερο αυτοκτονικό ιδεασμό) κατά την έναρξη της αγωγής τους

Τα ποσοστά της κλινικής κατάθλιψης έχουν διπλασιαστεί την τελευταία τριακονταετία, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Υπολογίζεται ότι 322 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν σε όλο τον κόσμο. Περίπου το ένα τρίτο των ασθενών δεν ανταποκρίνονται ικανοποιητικά στη θεραπεία. Οι ασθενείς αυτοί έχουν «ανθεκτική κατάθλιψη» και οι γιατροί αναζητούν τρόπους να τους βοηθήσουν.

Η νέα μελέτη

Η νέα μελέτη διεξήχθη σε πάσχοντες από μείζονα καταθλιπτική διαταραχή (σοβαρή κατάθλιψη). Όλοι τους λάμβαναν αντικαταθλιπτικά φάρμακα, ενώ περίπου ο ένας στους τρεις (το 31,2%) υποβαλλόταν και σε ψυχοθεραπεία.

Η συχνότερη μορφή ψυχοθεραπείας που εφαρμοζόταν (αφορούσε τα τρία τέταρτα των θεραπευομένων ασθενών) ήταν η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία (CBT).  Συνολικά, στη μελέτη εντάχθηκαν 1.279 ενήλικες με βαριά κατάθλιψη από:

• Την Ελλάδα
• Την Αυστρία
• Την Ιταλία
• Το Βέλγιο
• Τη Γερμανία
• Τη Γαλλία
• Το Ισραήλ
• Την Ελβετία

Οι ασθενείς που έκαναν την συνδυασμένη θεραπεία έτειναν να λαμβάνουν χαμηλότερες δόσεις αντικαταθλιπτικών φαρμάκων, σε σύγκριση με όσους έκαναν μονοθεραπεία με αντικαταθλιπτικά. Έτειναν επίσης να έχουν εκδηλώσει τη μείζονα κατάθλιψη σε νεότερη μέση ηλικία απ’ ό,τι οι ασθενείς που έπαιρναν μόνο φάρμακα.

Όπως διαπίστωσαν οι ερευνητές, δεν υπήρχε διαφορά μεταξύ των δύο ομάδων όσον αφορά την ανταπόκριση και την ανθεκτική κατάθλιψη. Ούτε η προσθήκη της ψυχοθεραπείας συσχετίσθηκε με βελτιωμένη έκβαση των ασθενών.

«Υποκειμενική ευεξία»

«Από τη μελέτη μας προκύπτουν δύο βασικά συμπεράσματα», δήλωσε ο επιβλέπων ερευνητής Dr. Siegfried Kasper, καθηγητής Ψυχιατρικής στο Ιατρικό Πανεπιστήμιο της Βιέννης. «Το πρώτο είναι πως αν κάποιος παίρνει αντικαταθλιπτικά, η πρόσθετη ψυχοθεραπεία δεν φαίνεται να βελτιώνει την έκβασή του. Ωστόσο μπορεί να βελτιώνει το υποκειμενικό αίσθημα ευεξίας».

Το δεύτερο συμπέρασμα είναι πως «οι ασθενείς που λαμβάνουν και ψυχοθεραπεία έχουν πιο ευνοϊκά κοινωνικο-δημογραφικά και κλινικά χαρακτηριστικά», πρόσθεσε. «Ίσως αυτό αντανακλά το γεγονός ότι η ψυχοθεραπεία είναι πιο εύκολα διαθέσιμη στους ασθενείς οι οποίοι είναι πιο ευνοημένοι κοινωνικά και οικονομικά».

«Παρά τις κατευθυντήριες οδηγίες και τις μελέτες που συνηγορούν υπέρ της ψυχοθεραπείας και του συνδυασμού της με αντικαταθλιπτικά, η νέα μελέτη υποδηλώνει ότι στην πραγματική ζωή δεν υπάρχει πρόσθετο όφελος από την ψυχοθεραπεία για όσους ήδη κάνουν φαρμακευτική θεραπεία για τη σοβαρή κατάθλιψη», σχολίασε η ψυχίατρος Dr. Livia De Picker, από το Πανεπιστήμιο της Αμβέρσας, η οποία δεν συμμετείχε στη νέα μελέτη.

Και πρόσθεσε: «Αυτό δεν σημαίνει απαραιτήτως πως η ψυχοθεραπεία δεν είναι χρήσιμη. Αποτελεί όμως σαφή ένδειξη πως ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζουμε ψυχοθεραπευτικά τους ασθενείς με κατάθλιψη, δεν είναι αποτελεσματικός και χρειάζεται κλινική αξιολόγηση».

Φωτογραφία: iStock