Άλλο κρίση πανικού και άλλο διαταραχή πανικού: Τι πρέπει να γνωρίζουμε

Οκτώ στους δέκα ανθρώπους έχουν εκδηλώσει έστω και μία φορά στη ζωή τους κάποια κρίση πανικού που μπορεί ή όχι να επαναλήφθηκε κάποιες φορές. Ωστόσο για το 4% του πληθυσμού οι κρίσεις πανικού είναι σοβαρές και συχνές, με συνέπεια να αποκτούν ψυχοπαθολογικό χαρακτήρα και να ονομάζονται διαταραχή πανικού.

Οι κρίσεις πανικού μπορεί να εκδηλωθούν σε άτομα κάθε ηλικίας και φύλου. Ωστόσο είναι πιο συχνές στις γυναίκες απ’ ό,τι στους άνδρες. Επιπλέον, η ηλικία που συχνότερα εκδηλώνονται για πρώτη φορά είναι μεταξύ 20 και 40 ετών.

Η κρίση πανικού αποτελεί στην πραγματικότητα κοινό σύμπτωμα του άγχους. Παρουσιάζεται ξαφνικά και εκδηλώνεται με επεισόδια έντονου φόβου.

Όπως εξηγεί η ψυχολόγος υγείας κυρία Άννα Χατζηδημητρίου, ειδικευμένη στην Ψυχο-ογκολογία και στον χρόνιο πόνο στο Νοσοκομείο St Thomas & Guy’s του Λονδίνου, διευθύντρια Τμήματος Ψυχολογίας Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, κάθε άνθρωπος βιώνει άγχος σε κάποια φάση της ζωής του ή και συχνά μέσα στη μέρα του με όσα έχει ν’ αντιμετωπίσει.

Ωστόσο η κρίση πανικού διαφέρει από το έντονο άγχος, ενώ δεν είναι απαραίτητο να εξελιχθεί το καθημερινό, συχνό άγχος σε κρίσεις πανικού.

Πως εκδηλώνεται

«Το άτομο που παθαίνει κρίση πανικού αισθάνεται ανήμπορο διότι η κρίση έρχεται ξαφνικά σε κάποια στιγμή της μέρας, σε οποιοδήποτε μέρος, χωρίς προειδοποίηση και χωρίς φαινομενικά κάποιο λόγο», αναφέρει η κυρία Χατζηδημητρίου.

Στην πραγματικότητα, τη μια στιγμή ο πάσχων είναι επιφανειακά ήρεμος και την επομένη νιώθει να τον κατακλύζει ο φόβος και εκδηλώνει έντονα σωματικά συμπτώματα.

Μπορεί, λ.χ., να έχει έντονη ταχυπαλμία, σαν να πρόκειται από στιγμή σε στιγμή να πάθει καρδιακή προσβολή. Έχει αίσθηση πνιγμού (ότι δεν του φτάνει ο αέρας να πάρει μια ανάσα). Αναπτύσσει εφίδρωση, ζάλη (όλα γυρίζουν γύρω του) και τρέμουλο στα πόδια (σαν να πρόκειται να χάσει τις αισθήσεις του για μερικά λεπτά).

Κατά τις κρίσεις πανικού οι σκέψεις καλπάζουν ασταμάτητα. Οι ασθενείς νιώθουν ότι δεν μπορούν να τις ελέγξουν, νιώθουν ότι τα χάνουν και ότι δεν σκέφτονται λογικά, ότι θα τρελαθούν.

«Μέσα σ’ αυτό το στρόβιλο συναισθημάτων αναδύεται μια επίμονη σκέψη»,  συνεχίζει η ειδικός. «Το άτομο νιώθει με σιγουριά ότι θα πάθει κάτι η υγεία του εκείνη την στιγμή, ότι το σώμα του δεν θ’ αντέξει την πίεση και θα παρουσιάσει καρδιακή προσβολή ή λιποθυμία ή ασφυξία, που μπορεί να απειλήσει τη ζωή του».

Κατά τις κρίσεις πανικού, τα σωματικά συμπτώματα που περιγράφηκαν παράγουν ψυχικά συμπτώματα όπως:

• Έντονο φόβο
• Άγχος
• Πανικό
• Αίσθημα απώλειας ελέγχου και επερχομένου θανάτου

Ποια είναι τα συμπτώματα στη διαταραχή πανικού

Η διαταραχή πανικού είναι διακριτή περίοδος έντονου φόβου ή δυσφορίας, κατά την οποία εμφανίσθηκαν αιφνίδια και κορυφώθηκαν μέσα σε 10 λεπτά της ώρας τέσσερα (ή περισσότερα) από τα ακόλουθα συμπτώματα:

• Αίσθημα παλμών, καρδιά που «σφυροκοπά», ή επιτάχυνση του καρδιακού ρυθμού
• Εφίδρωση
• Τρέμουλο ή έντονος τρόμος
• Αίσθημα λαχανιάσματος ή ασφυξίας
• Αίσθημα πνιγμονής
• Πόνος ή δυσφορία στο θώρακα
• Ναυτία ή κοιλιακή ενόχληση
• Αίσθημα ζάλης, αστάθειας, ή τάση για λιποθυμία
• Αποπραγματοποίηση (αίσθημα μη πραγματικού) ή αποπροσωποποίηση ( ότι αποσπάται από τον ίδιο τον εαυτό του)
• Φόβος απώλειας του ελέγχου ή επερχόμενης τρέλας
• Φόβος θανάτου
• Παραισθησίες (μούδιασμα ή μυρμηγκιάσματα)
• Ρίγη ή αίσθημα ζέστης

Πώς θα καταλάβετε αν έχετε διαταραχή πανικού

Τα συνήθη συμπτώματα που προκαλούν οι κρίσεις πανικού σε περίπτωση διαταραχής πανικού και τα οποία μπορεί κάποιος να αναγνωρίσει στον εαυτό του είναι:

• Έντονος φόβος, άγχος, πανικός, αίσθημα απώλειας ελέγχου και επερχόμενου θανάτου.
• Άγχος για απροσδόκητο, ξαφνικό γεγονός που μπορεί να του προκαλέσει πανικό.
• Αποφυγή δραστηριοτήτων λόγω φόβου μην πάθει κρίση πανικού (ως αποτέλεσμα έχει να αποφεύγει την καθημερινή ρουτίνα).
• Απομονώνεται ολοένα περισσότερο από φίλους λόγω του φόβου ή ένα ασφαλές περιβάλλον όπως είναι το σπίτι του.
• Αποφεύγει τους δημόσιους χώρους και τις συγκεντρώσεις πολλών ατόμων στον ίδιο χώρο

Πώς αντιμετωπίζεται θεραπευτικά η διαταραχή πανικού

Σκοπός της θεραπευτικής αντιμετώπισης είναι να μειωθούν σταδιακά οι κρίσεις πανικού και τα συμπτώματά τους. Ειδικότερα, με την γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία ο ασθενής θα ανακαλύψει πως ο πανικός δεν έρχεται ξαφνικά, αλλά τον προκαλούν συγκεκριμένες σκέψεις ή συναισθήματα. Θα ανακαλύψει επίσης ότι η συμπεριφορά του συνδέεται με γεγονότα, εξηγεί η κ. Χατζηδημητρίου.

Μέσω της ψυχοθεραπείας, εξ άλλου, θα μάθει πώς μπορεί να αλλάξει τον τρόπο που σκέφτεται και νιώθει. Με αυτό τον τρόπο θα αλλάξει την ερμηνεία που δίνει στον εαυτό του για τις κρίσεις πανικού. Θα βοηθηθεί να καταλάβει ότι:

• Η συχνότητα, η ένταση και η διάρκεια των κρίσεων πανικού θα μειωθούν
• Θα μειωθεί ο φόβος, και ότι το επεισόδιο του πανικού αν επαναληφθεί θα έχει τη δυνατότητα να τον διαχειριστεί
• Ο πάσχων θα αποβάλει τη σκέψη που του προκαλεί πανικό και θα μπορεί να διαχειριστεί μια επερχόμενη κατάσταση
• Θα καταφέρει να βγει από το σπίτι και να πάει σε ένα δημόσιο χώρο με κόσμο, να κάνει μόνος του τις δουλειές του, να απομακρυνθεί από τα σημεία ασφαλείας του
• Να επιστρέψει κανονικά στην καθημερινότητα του.

Φωτογραφία: iStock