Έχετε μεγάλη μύτη; Ίσως φταίει η διατροφή της μητέρας σας

Τα χαρακτηριστικά του προσώπου μας μπορεί να έχουν επηρεαστεί από τη διατροφή που έκανε η μητέρα μας κατά την εγκυμοσύνη, αναφέρει διεθνής ομάδα επιστημόνων.

Σε νέα έρευνα που πραγματοποίησαν ανακάλυψαν πως η κατανάλωση πρωτεϊνών επηρεάζει τη διαμόρφωσή τους κατά την ενδομήτριο ζωή, ενεργοποιώντας ορισμένα σημαντικά γονίδια.

Η ανάπτυξη των κρανιοπροσωπικών χαρακτηριστικών είναι μία πολύπλοκη διαδικασία, εξηγούν. Είναι όμως σημαντικό να αποκωδικοποιηθεί, ούτως ώστε να βρεθούν θεραπείες και τρόποι πρόληψης για πολυάριθμες συγγενείς (εκ γενετής) κρανιοπροσωπικές δυσμορφίες.

Οι κρανιοπροσωπικές δυσμορφίες αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το ένα τρίτο των συγγενών ανωμαλιών, γράφουν στην επιθεώρηση Nature Communications. Χαρακτηριστικά παραδείγματα τέτοιων δυσμορφιών είναι η σχιστία υπερώας (λυκόστομα) και η κρανιοσυνοστέωση.

Για να διερευνήσουν το θέμα, οι επιστήμονες εξέτασαν τη λειτουργία των γονιδίων σε δείγματα προσωπικού ιστού από ανθρώπινα έμβρυα. Όπως διαπίστωσαν, τα φυσιολογικά χαρακτηριστικά του προσώπου καθορίζονται κατά την ενδομήτριο ζωή από γονίδια, πολλά εκ των οποίων ανήκουν σε ένα πολυπρωτεϊνικό σύμπλεγμα που είναι γνωστό ως mTORC1.

Σε πειράματα σε ψάρια-ζέβρα και σε ποντίκια, οι ερευνητές διαπίστωσαν πως το σύμπλεγμα αυτό ρυθμίζει από το σχήμα του κρανίου έως την ποσότητα του χόνδρου στη μύτη.

Επιπλέον, αντιδρά στα εξωτερικά ερεθίσματα και ιδίως στα αμινοξέα που προέρχονται από τη διατροφή της μητέρας. Τα αμινοξέα είναι τα δομικά συστατικά των πρωτεϊνών. Η νέα έρευνα έδειξε πως όσο περισσότερες πρωτεΐνες καταναλώνει μία έγκυος, τόσο πιο ενεργά είναι αυτά τα γονίδια.

Γιατί δεν μοιάζουν τα αδέλφια

Αν και η βασική εμφάνιση του ανθρώπινου προσώπου καθορίζεται από τα γονίδια που κληρονομούμε και από τους δύο γονείς, τα αδέλφια συχνά είναι εντελώς διαφορετικά μεταξύ τους. Ακόμα και οι πανομοιότυποι δίδυμοι μπορεί να έχουν κάτι διαφορετικό.

Οι λόγοι αυτών των διαφορών προβλημάτιζαν έως τώρα τους επιστήμονες. Οι ερευνητές όμως εκτιμούν ότι ίσως σχετίζονται τα γονίδια του συμπλέγματος mTORC1 αφού η αυξημένη ενεργοποίησή τους μπορεί να «σμιλεύσει» τα χαρακτηριστικά του προσώπου ενός εμβρύου, τροποποιώντας:

• Το μήκος της μύτης και το πλάτος των ρουθουνιών
• Το σχήμα των μάγουλων
• Την προβολή της γνάθου

«Ανακαλύψαμε ότι η ρύθμιση των επιπέδων της πρωτεΐνης στη διατροφή της μητέρας επηρεάζει την δραστηριότητα του mTORC1», γράφουν στο άρθρο τους. Το αποτέλεσμα είναι «ανεπαίσθητες αλλά σαφείς αλλαγές στο κρανιοπροσωπικό σχήμα των εμβρύων».

Στην πραγματικότητα, η διατροφή της εγκύου οδηγεί σε «φάσμα» διαφορετικών χαρακτηριστικών του προσώπου, προσθέτουν.

Η έρευνα

Την έρευνα πραγματοποίησαν επιστήμονες από το ακαδημαϊκό Karolinska Institutet στη Στοκχόλμη και άλλα ερευνητικά κέντρα. Βασίσθηκε σε θηλυκά ποντίκια και ψάρια που κυοφορούσαν έμβρυα. Οι ερευνητές τους χορηγούσαν διαφορετικά διαιτολόγια, διαπιστώνοντας πως άλλαζαν την σηματοδότηση του συμπλέγματος mTORC1. Επιπλέον, οι απόγονοί τους γεννιόντουσαν με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά στο πρόσωπο.

Τα διαιτολόγια που ήταν πλούσια σε πρωτεΐνες προκαλούσαν διεύρυνση σε αυτά τα χαρακτηριστικά. Η γνάθος ήταν πιο προτεταμένη και ο χόνδρος στη μύτη πιο παχύς.

Αντίστοιχα, τα διαιτολόγια με λιγότερες πρωτεϊνούχες τροφές οδηγούσαν σε πιο «λεπτά» και πιο μυτερά χαρακτηριστικά.

Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι η διαφορά αυτή μπορεί να προσδίδει στα ζώα πλεονέκτημα επιβίωσης αναλόγως με το περιβάλλον όπου γεννιούνται.

Φωτογραφία: iStock