Καρκίνος: Τι πρέπει να περιλαμβάνει το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την αντιμετώπισή του

Η εναρμόνιση των πολιτικών που ισχύουν στη χώρα μας με τις ευρωπαϊκές για την αντιμετώπιση του καρκίνου, απασχόλησαν τις εργασίες του εφετινού Πανελληνίου Συνεδρίου για τα Οικονομικά και τις Πολιτικές Υγείας, το οποίο διεξήχθη 13-15 Δεκεμβρίου 2022 στην Αθήνα.

Στο πλαίσιο της σχετικής στρογγυλής τραπέζης, η παθολόγος-ογκολόγος Ζένια Σαριδάκη-Ζώρα, πρόεδρος της Εταιρείας Ογκολόγων-Παθολόγων Ελλάδος (ΕΟΠΕ), τόνισε ότι η σωστή εφαρμογή των διαγνωστικών και προληπτικών εξετάσεων, σε συνδυασμό με έναν υγιεινό τρόπο ζωής, θα μπορούσε να μειώσει στο ήμισυ τα περιστατικά καρκίνου.

Υπογράμμισε επίσης τον ρόλο της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, μετά την αιτιολογική συσχέτισή της με τον καρκίνο του πνεύμονα σε μη καπνιστές.

Στη συνέχεια τόνισε ότι η ΕΟΠΕ έχει αναλάβει διάφορες δράσεις, που συμπεριλαμβάνουν μεταξύ άλλων:

• Την επικαιροποίηση των ενδείξεων για τη χρήση της τομογραφίας εκπομπής ποζιτρονίων (PET/CT)
• Μικρές αλλά σημαντικές βελτιωτικές κινήσεις σχετικά με τα ογκολογικά φάρμακα.

Όπως εξήγησε, στη χώρα μας κάθε ασφαλισμένος μπορεί να λάβει καινοτόμα πανάκριβα φάρμακα εντός ένδειξης, αλλά ακόμη και εκτός ένδειξης με ειδικές διαδικασίες προέγκρισης.

Η κυρία Σαριδάκη- Ζώρα ανέφερε επίσης ότι η ΕΟΠΕ συνεργάζεται με το Υπουργείο Υγείας για τον ψηφιακό μετασχηματισμό. Ο Ηλεκτρονικός Φάκελος Ογκολογικού Ασθενούς (ΗΦΟΑ) έχει ήδη αρχίσει και διατίθεται δωρεάν σε όλους τους ογκολόγους που θέλουν να τον χρησιμοποιήσουν. Ενδέχεται ακόμα να αποτελέσει τη βάση για το Μητρώο Καρκίνου.

Απόλυτη προτεραιότητα έχει δοθεί επίσης στην επικαιροποίηση της κάλυψης των βιοδεικτών. Οι βιοδείκτες είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι με τη σωστή ογκολογική θεραπεία, τόνισε. Δεν μπορεί να μην είναι ενταγμένοι στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση σε μια λογική εξατομικευμένης θεραπείας και ίσης πρόσβασης όλων σε όλα.

Τέλος υπογράμμισε ότι η ΕΟΠΕ στηρίζει την εκπαίδευση νέων ογκολόγων μέσω του θεσμού της «Ελληνικής Ακαδημίας Ογκολογίας» (ΕΑΚΟ/ΕΟΠΕ). Παρέχει επίσης υποτροφίες και ερευνητικά προγράμματα σε νεότερους και παλαιότερους ογκολόγους. Τέλος, πραγματοποιεί συνεχώς ενημερώσεις και δράσεις για καίρια ογκολογικά θέματα.

Ο ρόλος των παθολογοανατόμων

Εκπροσωπώντας την Ελληνική Εταιρεία Παθολογικής Ανατομικής, η καθηγήτρια  Αφροδίτη Νόννη παρουσίασε τις θέσεις των παθολογοανατόμων για το εθνικό σχέδιο δράσης για τον καρκίνο.

Όπως είπε, η ειδικότητα της Παθολογικής Ανατομικής δεν είναι ευρέως γνωστή στο κοινό. Παίζει όμως κομβικό ρόλο στη διάγνωση και θεραπεία των ασθενών με καρκίνο.

Ο παθολογοανατόμος είναι ειδικός ιατρός ο οποίος είναι υπεύθυνος για τη σωστή διάγνωση και για την εκτίμηση παραγόντων που είναι σημαντικοί για την πρόγνωση της νόσου και την πρόβλεψη της ανταπόκρισης στη θεραπεία, εξήγησε. Ειδικότερα, ο παθολογοανατόμος κάνει την ιστολογική διάγνωση. Επιπλέον, εκτιμά τους λεγόμενους βιοδείκτες, οι οποίοι έχουν μεγάλη σημασία για την θεραπευτική αντιμετώπιση με στοχευμένα φάρμακα.

Δυστυχώς στη χώρα μας τα εργαστήρια Παθολογικής Ανατομικής έχουν περιέλθει σε οριακή κατάσταση λειτουργίας, λόγω της υποστελέχωσής τους σε ειδικευμένους γιατρούς. Το επακόλουθο είναι να καθυστερούν σημαντικά οι ιστολογικές διαγνώσεις σε πολλά νοσοκομεία, ανέφερε.

Ιδιαίτερα σοβαρό πρόβλημα συνιστά επίσης ο μικρός αριθμός ειδικευόμενων στην Παθολογική Ανατομική, γεγονός το οποίο θα εντείνει την έλλειψη ειδικευμένων γιατρών τα προσεχή χρόνια. Στη σημερινή εποχή της ιατρικής ακριβείας, απαιτείται αξιόπιστος έλεγχος των βιοδεικτών στο συντομότερο δυνατό χρόνο, τόνισε.

Κατά την κυρία Νόννη, για να γίνουν ουσιαστικά βήματα για την εναρμόνιση της Εθνικής Πολιτικής για τον καρκίνο με την Ευρωπαϊκή πρέπει:

• Να γίνουν ενέργειες για την ενίσχυση της ειδικότητας με παροχή κινήτρων
• Να προωθηθεί η πιστοποίηση και διαπίστευση των εργαστηρίων για τη διασφάλιση σωστών και αναπαραγώγιμων αποτελεσμάτων
• Να καθιερωθεί η αποζημίωση των προβλεπτικών βιοδεικτών, ταυτοχρόνως με την έγκριση και αποζημίωση μιας καινοτόμου στοχευμένης θεραπείας
• Να αναπτυχθούν επιλεγμένα κέντρα Μοριακής Παθολογικής Ανατομικής, με συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων επιστημόνων και με γεωγραφική κατανομή ώστε να καλυφθεί όλη η επικράτεια
• Να θεσπιστεί η αποζημίωση των ειδικών μοριακών εξετάσεων
• Να θεσπιστεί η εξειδίκευση της Μοριακής Παθολογικής Ανατομικής με τη μορφή έμμισθης εκπαίδευσης, διάρκειας 2 ετών μετά το πέρας της ειδικότητας.

Η οπτική των ασθενών

Η κυρία Παρασκευή Μιχαλοπούλου, πρόεδρος του Πανελληνίου Συλλόγου Γυναικών με Καρκίνο Μαστού «Άλμα Ζωής», στην τοποθέτησή της παρουσίασε την οπτική των ασθενών για το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τον καρκίνο.

Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, ο καρκίνος προκαλεί τον έναν στους έξι θανάτους παγκοσμίως. Στην Ευρώπη αποτελεί τη δεύτερη κύρια αιτία θνησιμότητας και ευθύνεται για το 26% όλων των θανάτων. Ένας στους τέσσερις ανθρώπους, εξ άλλου, θα διαγνωστεί με καρκίνο στη διάρκεια της ζωής του.

«Βιώνουμε, λοιπόν, μια πανδημία καρκίνου, η οποία εξελίσσεται ραγδαία», τόνισε. «Η αναγνώρισή του ως προτεραιότητας στην Ευρώπη ήταν αναγκαιότητα και το Ευρωπαϊκό Σχέδιο Δράσης για την Καταπολέμηση του Καρκίνου είναι μια σωτήρια στρατηγική, την οποία θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε ως οδηγό και να την αξιοποιήσουμε στη χώρα μας».

Η κυρία Μιχαλοπούλου εκτίμησε ότι πρέπει να καταρτιστεί ένα Εθνικό Σχέδιο Δράσης και να οριστεί μία επιτροπή εμπειρογνωμόνων, η οποία θα θέσει προτεραιότητες με καθορισμένο χρονοδιάγραμμα. Κάτι αντίστοιχο θα πρέπει να γίνει και στο Υπουργείο Υγείας, στο οποίο αυτήν τη στιγμή δεν υπάρχει μια Διεύθυνση που να ασχολείται αποκλειστικά με τον καρκίνο.

Η κυρία Μιχαλοπούλου χαιρέτησε επίσης το νομοσχέδιο για την ανακουφιστική φροντίδα. Τέλος, τόνισε ότι στην εποχή της εξατομικευμένης φροντίδας είναι πολύ σημαντικό να αναγνωριστούν ειδικότητες γιατρών που είναι πάρα πολύ σημαντικές, όπως η χειρουργική ογκολογική, η χειρουργική μαστού και πάρα πολλές άλλες.