#ΖωήμεΧΑΠ – Οι Δήμοι μπορούν να χαρίσουν ανάσες

Γράφει η Αφροδίτη Μπούτου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Πνευμονολογίας, Κλινική Αναπνευστικής Ανεπάρκειας, Αριστοτέλειο Θεσσαλονίκης Γ.Ν.Θ. «Γ. Παπανικολάου»

Παρά το γεγονός ότι αποτελεί μια παρέμβαση σε πολλαπλά επίπεδα, το δομημένο, εξατομικευμένο πρόγραμμα άσκησης σε επαναλαμβανόμενες συνεδρίες με προοδευτικά αυξανόμενη ένταση, που παρέχεται από ομάδα ειδικών αποτελεί κεντρικό στοιχείο της, το οποίο δεν πρέπει ποτέ να εκλείπει.

Εκτός από το πρόγραμμα άσκησης η πνευμονική αποκατάσταση συμπεριλαμβάνει στο πρόγραμμά της και άλλες παρεμβάσεις όπως η  αναπνευστική φυσικοθεραπεία, η διακοπή καπνίσματος, η διατροφική συμβουλή, η ψυχολογική υποστήριξη και η εκπαίδευση στη διαχείριση της νόσου και της φαρμακευτικής αγωγής.

Η Πνευμονική Αποκατάσταση συστήνεται ισχυρά σε ασθενείς με χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) και άλλα χρόνια αναπνευστικά νοσήματα, από όλους τους διεθνείς οργανισμούς υγείας, καθώς αποδεδειγμένα βελτιώνει σημαντικά την συμπτωματολογία του ασθενή, την ποιότητα ζωής και την επιβίωσή του. Ωστόσο στην Ελλάδα δυστυχώς δεν υπάρχουν οργανωμένα, ολοκληρωμένα προγράμματα που να αποζημιώνονται από το σύστημα υγείας.

Επί του παρόντος, αυτή η θεραπευτική προσέγγιση παρέχεται μόνο σε ορισμένες Πνευμονολογικές Κλινικές της χώρας (κατά κύριο λόγο Πανεπιστημιακές), από ειδικό επιστημονικό προσωπικό που εργάζεται, σε μεγάλο βαθμό, σε εθελοντική βάση.

Γράφει η Ανδριάνα Παπαϊωάννου, Επίκουρη Καθηγήτρια Πνευμονολογίας ΕΚΠΑ, Α’ Πανεπιστημιακή Πνευμονολογική Κλινική, Ν.Ν.Θ.Α. «Η Σωτηρία»

Τα ελάχιστα λοιπόν κέντρα αποκατάστασης που λειτουργούν στη χώρα μας δεν επαρκούν σε καμία περίπτωση για να καλύψουν τις ανάγκες των ασθενών, ενώ σε πολλές περιπτώσεις οι ασθενείς δυσκολεύονται να έχουν πρόσβαση στους χώρους που τα προγράμματα αυτά πραγματοποιούνται. Το αποτέλεσμα είναι ένα σημαντικό μέρος των ασθενών που θα μπορούσαν να ωφεληθούν από αυτήν την παρέμβαση να αποκλείεται.

Αναγνωρίζοντας αυτή την ανάγκη, η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία κατά το 2025 οργάνωσε και υλοποίησε δύο πιλοτικά προγράμματα Πνευμονικής Αποκατάστασης σε δημοτικά γυμναστήρια δύο μεγάλων Δήμων της Χώρας: Στον Δήμο Περιστερίου και στον Δήμο Θεσσαλονίκης.

Στον Δήμο Περιστερίου

Στον Δήμο Περιστερίου χρησιμοποιήθηκε το γυμναστήριο στο χώρο του δημοτικού κολυμβητηρίου. Ο χώρος ήταν πλήρως εξοπλισμένος με όργανα γυμναστικής. Χρειάστηκε να μεταφερθούν εκεί δύο συμπυκνωτές οξυγόνου για τους ασθενείς που είχαν πρόσθετη ανάγκη οξυγόνου κατά τη διάρκεια της άσκησης.

Στο πρόγραμμα συμμετείχαν οι δύο γυμνάστριες που εργάζονται εκεί, οι οποίες βρίσκονταν υπό την καθοδήγηση και επίβλεψη ειδικού εργοφυσιολόγου, φυσιοθεραπευτές από τοπικό φυσιοθεραπευτήριο και ειδική ψυχολόγος. Σε όλες τις συνεδρίες υπήρχε παρουσία ιατρού στον ευρύτερο χώρο του γυμναστηρίου.

Η διατροφική υποστήριξη των ασθενών έγινε από διατροφολόγους του πλησιέστερου νοσοκομείου με ραντεβού των ασθενών, για τον προγραμματισμό του οποίου φρόντισαν οι οργανωτές του προγράμματος. Το πρόγραμμα αγκαλιάστηκε τόσο από τους συντελεστές του δήμου όσο και από τους ασθενείς, οι οποίοι το ολοκλήρωσαν με τις καλύτερες εντυπώσεις.

Στον Δήμο Θεσσαλονίκης

Στον Δήμο Θεσσαλονίκης η δομή του προγράμματος ήταν λίγο διαφορετική. Αρχικά οι ασθενείς με ΧΑΠ οι οποίοι παραπέμφθηκαν από τους θεράποντες ιατρούς τους για αποκατάσταση, ολοκλήρωσαν τον αρχικό πλήρη κλινικό και λειτουργικό έλεγχο στο κέντρο που είναι υπεύθυνο για το πρόγραμμα, την Κλινική Αναπνευστικής Ανεπάρκειας, στο Γ.Ν.Θ. «Γ. Παπανικολάου».

Ακολούθως, αφού δομήθηκε εξατομικευμένο πρόγραμμα για κάθε ασθενή, με συγκεκριμένους στόχους, εφαρμόστηκε σε δύο πλήρως εξοπλισμένα γυμναστήρια που παραχώρησε ο Δήμος (ένα στο ανατολικό και ένα στο δυτικό όριό του), προκειμένου να διευκολύνεται η πρόσβαση.

Η επιλογή του γυμναστηρίου έγινε από τους ασθενείς. Το εξατομικευμένο πρόγραμμα εκπονήθηκε από ειδική, συνεργαζόμενη ομάδα εργοφυσιολόγων του τμήματος ΤΕΦΑΑ Σερρών ΑΠΘ στο χώρο των δημοτικών γυμναστηρίων, για έξι μήνες, δύο φορές την εβδομάδα.

Το πρόγραμμα έτυχε εξαιρετικής ανταπόκρισης τόσο από τους συντελεστές του Δήμου όσο και από τους ασθενείς. Η επαναξιολόγηση των ασθενών μετά την ολοκλήρωσή του έδειξε σημαντική βελτίωση των συμπτωμάτων, της ικανότητας άσκησης και της ποιότητας ζωής τους.

Συμπερασματικά, τα πιλοτικά προγράμματα Πνευμονικής Αποκατάστασης σε δύο μεγάλους Δήμους της χώρας, απέδειξαν ότι και μπορούν να εφαρμοστούν με ασφάλεια και μπορούν να παρέχουν σημαντική βελτίωση της υγείας και ποιότητας ζωής των ασθενών. Η θετικότατη ανταπόκριση του εμπλεκόμενου επιστημονικού προσωπικού, των δημοτικών φορέων και των συμμετεχόντων δημοτών-ασθενών, θα μπορούσε να αποτελέσει σημείο αναφοράς για περαιτέρω συνεργασίες μεταξύ επιστημονικών φορέων και τοπικής αυτοδιοίκησης για την βελτίωση της υγείας σε πρωτοβάθμιο επίπεδο.