Τατουάζ: Μελάνι, ανοσοποιητικό και προστασία από τα εμβόλια – Τι δείχνει νέα μελέτη σε ποντίκια

Σύμφωνα με νέα πειραματική μελέτη που δημοσιεύτηκε στο κορυφαίο επιστημονικό περιοδικό Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS), το μελάνι των τατουάζ δεν είναι ένα -εγκλωβισμένο στο δέρμα- υλικό που παραμένει απόλυτα αδρανές.

Αποδείχθηκε πώς το μελάνι μετακινείται στους λεμφαδένες, προκαλεί χρόνια φλεγμονή και μπορεί να τροποποιήσει την ανοσολογική απάντηση στα εμβόλια, όχι πάντα προς μία κατεύθυνση.

Το μελάνι δεν επικάθεται σε αναμενόμενα σημεία του οργανισμού

Η ερευνητική ομάδα μελέτησε τι συμβαίνει όταν το μελάνι εισέρχεται στο σώμα, χρησιμοποιώντας ένα πειραματικό μοντέλο σε ποντίκια και διαφορετικούς τύπους εμπορικών μελανιών.

Αυτό που κατέγραψαν είναι πώς τα σωματίδια από το μελάνι μεταφέρονται γρήγορα μέσω του λεμφικού συστήματος και συσσωρεύονται στους κοντινούς λεμφαδένες, οι οποίοι αποτελούν κομβικό σημείο της ανοσολογικής άμυνας.

Εκεί, το μελάνι προσλαμβάνεται από μακροφάγα -κύτταρα του ανοσοποιητικού που λειτουργούν σαν «ομάδα καθαρισμού»- απομακρύνοντας ξένες ουσίες. Το μελάνι, ωστόσο, ενεργοποιεί μια φλεγμονή που δεν υποχωρεί και παραμένει πολύ καιρό μετά την επούλωση του τατουάζ.

Τατουάζ και χρόνια φλεγμονή στους λεμφαδένες

Οι επιστήμονες διαπίστωσαν πώς η φλεγμονώδης αντίδρασης είναι παρατεταμένη, δεν περιορίζεται στις πρώτες ημέρες μετά το τατουάζ, αλλά διατηρείται στον χρόνο.

Οι λεμφαδένες που είχαν προσβληθεί από το μελάνι εμφάνιζαν αυξημένα επίπεδα φλεγμονωδών κυττάρων και αλλοιωμένη κυτταρική σύνθεση. Σε αρκετές περιπτώσεις, τα μακροφάγα που είχαν εμποτιστεί με μελάνι κατέληγαν σε κυτταρικό θάνατο, ενισχύοντας περαιτέρω τη φλεγμονώδη κατάσταση.

Με λίγα λόγια, το ανοσοποιητικό σύστημα παραμένει σε μια κατάσταση ευαλωτότητας, δηλαδή σε έναν χαμηλό και διαρκή συναγερμό.

Πώς το μελάνι του τατουάζ επηρεάζει τους εμβολιασμούς

Ακόμη πιο ενδιαφέρον σημείο της μελέτης είναι αυτό που αφορά την απόκριση στα εμβόλια.

Οι ερευνητές χορήγησαν διαφορετικού τύπου εμβόλια στα πειραματόζωα -με και χωρίς τατουάζ- αλλά στο ίδιο ανατομικό «δίκτυο» λεμφαδένων.

Τα αποτελέσματα ήταν εντελώς διαφορετικά σε κάθε περίπτωση. Και συγκεκριμένα:

• Στο εμβόλιο τύπου mRNA για τον ιό SARS-CoV-2, η ανοσολογική απόκριση ήταν ασθενέστερη στα ζώα με τατουάζ.
• Αντίθετα, στο εμβόλιο γρίπης διαφορετικής τεχνολογίας, παρατηρήθηκε ενισχυμένη παραγωγή αντισωμάτων.

Το συμπέρασμα δεν είναι ότι «τα τατουάζ ακυρώνουν την αποτελεσματικότητα των εμβολίων», αλλά ότι αλλάζουν το ανοσολογικό μικροπεριβάλλον του οργανισμού, επηρεάζοντας διαφορετικά κάθε τύπο ανοσολογικού ερεθίσματος.

Γιατί αυτή η έρευνα έχει σημασία

Η ίδια η ερευνητική ομάδα διατυπώνει με σαφήνεια πώς τα συμπεράσματά της απαιτούν περαιτέρω μελέτη.

Πρόκειται -όπως αναφέρουν- για πειραματική μελέτη σε ζώα. Δεν αποδεικνύεται άμεση κλινική επίπτωση στους ανθρώπους, ούτε τίθεται θέμα ασφάλειας εμβολιασμών.

Πιο συγκεκριμένα, στην νέα μελέτη στην PNAS δεν υπάρχουν δεδομένα που να δείχνουν ότι άτομα με τατουάζ νοσούν συχνότερα, προστατεύονται λιγότερο από τα εμβόλια, ή έχουν αποδυναμωμένο ανοσοποιητικό

Αυτό που τεκμηριώνεται με απόλυτη βεβαιότητα, είναι ότι το μελάνι δεν είναι βιολογικά αδρανές, όπως συχνά θεωρείται.

«Το τατουάζ είναι μόνιμη παρέμβαση με αποτύπωμα στο ανοσοποιητικό σύστημα»

Καθώς τα τατουάζ είναι πλέον μαζικό φαινόμενο, ιδιαίτερα στις νεότερες ηλικίες, η συστηματική μελέτη των μακροπρόθεσμων επιπτώσεών τους στο ανοσοποιητικό σύστημα έχει σημασία, αν και προς το παρόν παραμένει περιορισμένη.

Τέλος, η συγκεκριμένη εργασία φέρνει στο προσκήνιο τον ρόλο των λεμφαδένων, αποδεικνύει πώς το ανοσοποιητικό επηρεάζεται μακροχρόνια από το μελάνι και θέτει νέα ερωτήματα προς διερεύνηση για το πώς αλληλεπιδρούν τατουάζ, φλεγμονή και ανοσολογικό σύστημα.

Οι ίδιοι οι ερευνητές τονίζουν την ανάγκη για μεγάλες μελέτες σε ανθρώπους, πριν εξαχθούν πρακτικά συμπεράσματα. Στη μελέτη αποδεικνύεται, ωστόσο, πώς το τατουάζ είναι μια μόνιμη παρέμβαση που αφήνει αποτύπωμα στο ανοσοποιητικό σύστημα.

Photo: iStock