Πάνος Παπούλιας – Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος: Η Υγεία στο επίκεντρο της Κοινωνικής Δράσης

Μια τεράστια δωρεά στη δημόσια Υγεία, μια πράξη αλληλεγγύης και ευαισθησίας πραγματοποιεί το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), αναλαμβάνοντας να χρηματοδοτήσει με 433 εκατ. ευρώ τρεις υπερσύγχρονες νοσοκομειακές υποδομές σε Κομοτηνή, Σπάρτη και Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο Διεθνούς Πρωτοβουλίας για την Υγεία (ΔΠΥ) του ΙΣΝ, o προϋπολογισμός της οποίας υπερβαίνει το ποσό του ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων.

Ο κ. Πάνος Παπούλιας

Με αφορμή την δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος στην Υγεία και την Κοινωνία, ο Πάνος Παπούλιας Διοικητικός Διευθυντής του ΙΣΝ και Διευθύνων Σύμβουλος στην Πρωτοβουλία για την Υγεία ΑΕ παραχώρησε συνέντευξη στη Μαίρη Παπακωνσταντίνου και το newsit.gr, όπου μιλά για το σκεπτικό της συνεισφοράς, το πρόγραμμα δωρεών του Ιδρύματος με επίκεντρο την υγεία και τον άνθρωπο, τα νοσοκομεία του μέλλοντος και τα επόμενα σχέδια του ΙΣΝ.

Κατέχετε μια υπεύθυνη και ιδιαίτερα «ευαίσθητη» θέση στο ΙΣΝ, όπου λαμβάνονται σημαντικές αποφάσεις. Με ποια κριτήρια επιλέγετε τα έργα που θα χρηματοδοτήσει το Ίδρυμα;

Από την ίδρυσή του το 1996, το ΙΣΝ πραγματοποιεί δωρεές σε μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς και δημόσιους φορείς, και στηρίζει πρωτοβουλίες σε όλο τον κόσμο, με επίκεντρο πάντα τον άνθρωπο, και αποστολή τη δημιουργία διαχρονικών θετικών αλλαγών, στους τομείς των τεχνών και του πολιτισμού, της εκπαίδευσης, της υγείας και του αθλητισμού και της κοινωνικής πρόνοιας.

Με την καθοδήγηση του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιδρύματος, προχωρούμε στην έγκριση δωρεών με βασικό κριτήριο τον εκτιμώμενο αντίκτυπο μιας δωρεάς, λαμβάνοντας υπόψη ποικίλες παραμέτρους, όπως τις ανάγκες στο πεδίο, τη στόχευση ενός προτεινόμενου προγράμματος και την αποτελεσματική διοίκηση και διαχείριση του οργανισμού που υποβάλει ένα αίτημα.

Την τρέχουσα περίοδο, ωστόσο, έχουμε επικεντρώσει τόσο τους οικονομικούς όσο και τους ανθρώπινους πόρους μας στο σύνθετο και απαιτητικό έργο της Διεθνούς Πρωτοβουλίας για την Υγεία (ΔΠΥ) του ΙΣΝ, που περιλαμβάνει περισσότερα από 45 επιμέρους έργα στην Ελλάδα και διεθνώς, μεταξύ των οποίων έργα υποδομών, εκπαιδευτικά προγράμματα και έργα προμήθειας εξοπλισμού, πρωτοβουλίες στο πεδίο της ψυχικής υγείας κ.ά.

Αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε εξέλιξη η κατασκευή τριών πολύ σημαντικών νοσοκομείων σε Κομοτηνή, Σπάρτη κι ένα παιδιατρικό στη Θεσσαλονίκη. Πόσο είναι το ύψος της δωρεάς, ποιες οι προδιαγραφές που θα πληρούν και πότε αναμένετε να ολοκληρωθούν;

Η ανέγερση των τριών νέων δημόσιων Νοσοκομείων ΙΣΝ στη Θεσσαλονίκη, την Κομοτηνή και τη Σπάρτη εντάσσεται στο πλαίσιο της προαναφερθείσας Διεθνούς Πρωτοβουλίας για την Υγεία (ΔΠΥ) του ΙΣΝ. Ο συνολικός προϋπολογισμός της ΔΠΥ υπερβαίνει το ποσό του ενός (1) δισεκατομμυρίου δολαρίων με τα τρία νοσοκομεία να αποτελούν περίπου το ήμισυ του συνολικού προϋπολογισμού.

Σύμφωνα με τα υφιστάμενα χρονοδιαγράμματα, τα τρία Νοσοκομεία αναμένεται να παραδοθούν πλήρως εξοπλισμένα στο Ελληνικό Δημόσιο σε περίπου τρία χρόνια από σήμερα.

Πιο συγκεκριμένα, το νέο Γενικό Νοσοκομείο Κομοτηνής ΙΣΝ και το νέο Γενικό Νοσοκομείο Σπάρτης ΙΣΝ προβλέπεται να παραδοθούν στην ελληνική κοινωνία στα τέλη του 2026, ενώ η παράδοση του Πανεπιστημιακού Παιδιατρικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης ΙΣΝ έχει προγραμματιστεί στις αρχές του 2027.

Η ανάπτυξη των τριών νέων υπερσύγχρονων δημόσιων νοσοκομείων ΙΣΝ στη Θεσσαλονίκη, Κομοτηνή και Σπάρτη αντανακλά το κοινό όραμα του ΙΣΝ και του διεθνούς φήμης αρχιτέκτονα, Renzo Piano, για τη δημιουργία νοσοκομείων του μέλλοντος, τα οποία βασίζονται σε μία ουσιαστικά ανθρωποκεντρική προσέγγιση και συνδυάζουν την παροχή προηγμένης ιατρικής φροντίδας με πρωτοπόρες περιβαλλοντικές προδιαγραφές.

Βασικές παράμετροι του σχεδιασμού αποτελούν η εναρμόνιση και η σύνδεση με τον περιβάλλοντα χώρο, η αξιοποίηση της φύσης στη θεραπευτική διαδικασία, η ιατρική αριστεία με τη συμβολή υπερσύγχρονου, κορυφαίου ιατρικού και τεχνολογικού εξοπλισμού, και η περιβαλλοντική βιωσιμότητα.

Επιπλέον, η παροχή ολιστικής περίθαλψης και εξατομικευμένης φροντίδας και ιδιωτικότητας τόσο στους ασθενείς όσο και στους φροντιστές τους, μέσω της παροχής αποκλειστικά μονόκλινων και δίκλινων δωμάτιων, βρίσκονται εξίσου στον πυρήνα των σχεδιαστικών αρχών για τα τρία έργα.

Ποιος ήταν ο λόγος που επέλεξε το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) να χρηματοδοτήσει τα νοσοκομεία στις τρεις αυτές μεγάλες πόλεις και μάλιστα ταυτόχρονα και πώς οραματίζεστε το αποτέλεσμα;

Η απόφαση να στηρίξουμε τον σχεδιασμό, την κατασκευή και τον εξοπλισμό των τριών νοσοκομείων ΙΣΝ ωρίμασε μέσα από μια πολύπλοκη διαδικασία συνολικής διάρκειας δύο ετών.

Το 2016, με πρωτοβουλία του ΙΣΝ και με την καθοδήγηση εξειδικευμένων συμβούλων, προχωρήσαμε στον εντοπισμό και τη χαρτογράφηση των αναγκών του Εθνικού Συστήματος Υγείας, πραγματοποιώντας παράλληλα εκτεταμένες συζητήσεις με εκπροσώπους του Υπουργείου Υγείας. Πρόθεσή μας ήταν να υποστηρίξουμε μια συντονισμένη προσπάθεια ενίσχυσης του δημόσιου συστήματος υγείας με έμφαση στην περιφέρεια που διαδραματίζει σημαντικό, αλλά πολλές φορές παραγνωρισμένο ρόλο.

Με αυτά τα κριτήρια επιλέχθηκαν οι τρεις περιοχές. Τα νέα Γενικά Νοσοκομεία στην Κομοτηνή και τη Σπάρτη θα αντικαταστήσουν υφιστάμενες δομές με σημαντικές ανάγκες ενίσχυσης υποδομών και κλινικών παροχών, ενώ το Πανεπιστημιακό Παιδιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης ΙΣΝ θα καλύψει μια διαχρονική ανάγκη, καθώς στη Βόρεια Ελλάδα δεν υπάρχει άλλο εξειδικευμένο παιδιατρικό νοσοκομείο.

Ευελπιστούμε ότι τα τρία αυτά έργα, καθώς και το σύνολο των λοιπών δωρεών που υλοποιούνται στο πλαίσιο της Διεθνούς Πρωτοβουλίας για την Υγεία (ΔΠΥ) του ΙΣΝ θα συμβάλουν στην ενίσχυση της πρόσβασης σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας για όλους, οι οποίες θα έπρεπε να είναι μια αυτονόητη συνθήκη, για κάθε άνθρωπο, από την πιο κεντρική πόλη έως την πιο απομακρυσμένη περιοχή.

Πιστεύετε ότι χρειάζεται να αλλάξει κάτι στο Εθνικό Σύστημα Υγείας για την εύρυθμη λειτουργία του;

Μέσα από τη κοινωφελή μας δράση και τη μακροχρόνια εμπειρία στον τομέα της υγείας, αναγνωρίζουμε ότι τα ζητήματα που άπτονται της δημόσιας υγείας στην Ελλάδα είναι περίπλοκα και απαιτητικά και καθιστούν αναγκαία την εποικοδομητική σύμπραξη πολλών φορέων. Σε αυτό το πλαίσιο, από την ίδρυσή μας το 1996, έχουμε υποστηρίξει μεγάλο αριθμό σημαντικών δωρεών στον τομέα της δημόσιας υγείας στη χώρα μας και συνεχίζουμε αυτή την προσπάθεια, στο μέτρο πάντα των δυνατοτήτων μας, πλέον μέσω της ΔΠΥ.

Ωστόσο, ο ρόλος μας, όπως κάθε κοινωφελούς ιδρύματος, οφείλει να είναι συμπληρωματικός. Δεν επιθυμούμε, ούτε μπορούμε να υποκαταστήσουμε τον ρόλο του κράτους. Σε κάθε περίπτωση, το ΙΣΝ έχει έμπρακτα εκφράσει την πεποίθησή του ότι η σύμπραξη μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα αποτελεί μια εποικοδομητική οδό για την αντιμετώπιση έκτακτων αλλά και διαχρονικών αναγκών της κοινωνίας.

Υπάρχουν σχέδια για νέες δωρεές στον τομέα των νοσοκομείων, ενδεχομένως και σε άλλες πόλεις της ελληνικής επικράτειας;

Η ΔΠΥ του ΙΣΝ περιλαμβάνει, όπως αναφέραμε ήδη, περισσότερες από 45 επιμέρους δωρεές, με σημαντικό αριθμό αυτών να υλοποιούνται στην Ελλάδα. Ενδεικτικά, πέραν της δημιουργίας των τριών υπερσύγχρονων νοσοκομείων στην Κομοτηνή, τη Θεσσαλονίκη και τη Σπάρτη, στηρίζουμε, μεταξύ άλλων, την επέκταση και ανακαίνιση εγκαταστάσεων σε μεγάλα δημόσια νοσοκομεία στην Αθήνα, και συγκεκριμένα στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο «Αττικόν» και στο Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Ο Ευαγγελισμός», καθώς και την προμήθεια και εγκατάσταση ειδικού ιατρικού εξοπλισμού (PET/CT) στα Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία Ηρακλείου, Ιωαννίνων, Λάρισας και Αλεξανδρούπολης.

Επιπλέον, σε μια προσπάθεια να υποστηριχθούν περαιτέρω οι ασθενείς που ζουν σε απομακρυσμένες περιοχές της χώρας, στηρίξαμε με δωρεά μας, στο πλαίσιο της ΔΠΥ, την προμήθεια τεσσάρων εναερίων μέσων για την ενίσχυση της δυναμικότητας και αποτελεσματικότητας των αεροδιακομιδών του Εθνικού Κέντρου Άμεσης Βοήθειας (ΕΚΑΒ), η παράδοση των οποίων ολοκληρώθηκε τον Απρίλιο του 2021.

Σε εξέλιξη, επίσης, βρίσκεται η Πρωτοβουλία για την Ψυχική Υγεία Παιδιών και Εφήβων που υλοποιείται υπό την ΔΠΕΥ, σε συνεργασία με το Child Mind Institute της Αμερικής και ένα πανελλήνιο δίκτυο φορέων παιδικής ψυχικής υγείας στην Αλεξανδρούπολη, τη Θεσσαλονίκη, τα Ιωάννινα, την Αθήνα και το Ηράκλειο Κρήτης.

Το έργο του Ιδρύματος είναι τεράστιο και η συμβολή του στην κοινωνία ανεκτίμητη. Ποιος είναι ο επόμενος μεγάλος σχεδιασμός;

Την τρέχουσα περίοδο, το ΙΣΝ έχει επικεντρώσει τη δράση του στην ανάπτυξη και ολοκλήρωση του συνόλου των έργων που υλοποιούνται στο πλαίσιο της Διεθνούς Πρωτοβουλίας για την Υγεία (ΔΠΥ), η οποία αποτελεί και τη μεγαλύτερη Πρωτοβουλία στην ιστορία του Ιδρύματος.

Από το σχεδιασμό μέχρι την υλοποίηση ποιες είναι οι μεγαλύτερες δυσκολίες που αντιμετωπίζει το Ίδρυμα στις δωρεές;

Από την εμπειρία μας έχουμε διαπιστώσει ότι πρωτεύοντα ρόλο διαδραματίζει η καλή συνεργασία και ο σωστός συντονισμός μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών κάθε δωρεάς. Όταν πληρούνται αυτές οι δύο προϋποθέσεις είναι βέβαιο ότι ένα έργο θα κυλήσει, κατά κανόνα, ομαλά.

Για αυτόν τον λόγο άλλωστε, και με σκοπό να διασφαλίσουμε μια συνεχιζόμενη εποικοδομητική συνεργασία στο πλαίσιο της Διεθνούς Πρωτοβουλίας για την Υγεία (ΔΠΥ), έχουμε προχωρήσει στη σύσταση Ειδικής Συμβουλευτικής Επιτροπής που αποτελείται από όλα τα μέρη και τους φορείς που εμπλέκονται στην υλοποίηση των έργων της ΔΠΥ και συνεδριάζει τακτικά για να αποτιμά την πρόοδο, να συζητά τυχόν δυσκολίες και ζητήματα που ανακύπτουν. Η ίδια πρακτική είχε ακολουθηθεί και κατά την κατασκευή του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) με σημαντικά οφέλη για το έργο.

Εξίσου κρίσιμη είναι και η ενημέρωση των πολιτών, των τοπικών κοινωνιών και του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου. Στο πλαίσιο αυτό, κάθε έξι μήνες, διοργανώνουμε ανοιχτές συναντήσεις στις περιοχές όπου κατασκευάζονται τα τρία νέα νοσοκομεία σε συνεργασία με τους αντίστοιχους τοπικούς φορείς, για να συζητήσουμε με αμεσότητα την πρόοδο των έργων και να αφουγκραστούμε τους προβληματισμούς και τις προτάσεις της εκάστοτε τοπικής κοινωνίας. Πρόκειται για έργα που τους αφορούν, και τους ανήκουν, και οφείλουμε να τους ακούμε.

Αυτό ακριβώς το πλαίσιο συνεργασίας που περιγράφουμε, μας έχει επιτρέψει να συνεχίζουμε το έργο μας ακόμη και υπό αντίξοες συνθήκες, όπως αυτές που δημιούργησε η πανδημία COVID-19. Στη διάρκεια αυτής της περιόδου, υλοποιήσαμε τη Διεθνή Πρωτοβουλία Δράσης για τον COVID-19, συνολικού ύψους $100 εκατομμυρίων, συμβάλλοντας στο μέτρο του δυνατού, στην αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας, και υποστηρίζοντας μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς και δημόσιους φορείς για τη διασφάλιση σίτισης και βασικών ειδών πρώτης ανάγκης, την παροχή εκπαίδευσης, την ψυχολογική υποστήριξη ανθρώπων, την οικονομική στήριξη ευάλωτων πληθυσμών καθώς και για την παροχής έκτακτης ιατρικής φροντίδας.

Παρότι πιστεύω ότι όλες οι δωρεές είναι σημαντικές για το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), εν τούτοις θα ρωτήσω ποιες από αυτές που βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε εξέλιξη, είναι πιο σημαντικές;

Θα επαναλάβω την παραδοχή σας, ότι είναι ειλικρινά αδύνατο να γίνει μια τέτοια επιλογή. Παρότι υπάρχουν δωρεές που με αριθμητικά στοιχεία προβλέπεται να έχουν μεγάλο αντίκτυπο και να συμβάλουν μακροπρόθεσμα στη βελτίωση της ζωής περισσότερων ανθρώπων, όπως αναμένεται να συμβεί και με τη δημιουργία των νέων, νοσοκομείων ΙΣΝ, υπάρχουν αντίστοιχα δωρεές με μικρότερη μεν εμβέλεια, αλλά με εξίσου ανεκτίμητο και ζωτικής σημασίας αντίκτυπο για τους επωφελούμενους ή τον τομέα υλοποίησης.

Αυτό έχει αδιαπραγμάτευτη αξία και για αυτόν τον λόγο προσεγγίζουμε κάθε μας δωρεά, μικρότερη ή μεγαλύτερη, με την ίδια προσοχή και ενδιαφέρον και με συνεχιζόμενη δέσμευση στο κεντρικό μας μήνυμα, ότι στο επίκεντρο βρίσκεται πάντα ο άνθρωπος.

Θεωρείτε ότι η υγεία είναι ο τομέας που χρήζει μεγαλύτερης στήριξης στην Ελλάδα; Υπάρχουν άλλοι τομείς με ανάλογο ενδιαφέρον;

Τη δεδομένη περίοδο, η δράση του ΙΣΝ είναι πράγματι επικεντρωμένη στον τομέα της υγείας και αναγνωρίζουμε τη σημασία ενίσχυσής του. Ωστόσο, ανατρέχοντας στο πρόσφατο παρελθόν του Ιδρύματος, έχουμε στηρίξει σημαντικά τον τομέα του πολιτισμού με τη δημιουργία του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ), το οποίο οραματιστήκαμε, δημιουργήσαμε και παραδώσαμε στην ελληνική κοινωνία – και σε όλο τον κόσμο- το 2017 και εξακολουθούμε να βρισκόμαστε δίπλα του.

Η δημιουργία και κατασκευή του ΚΠΙΣΝ είχε μάλιστα, συμπέσει χρονικά με τη δύσκολη περίοδο της κοινωνικοοικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, και ανταποκρινόμενοι σε αυτήν είχαμε κάνει παράλληλα μια συντονισμένη προσπάθεια να ενισχύσουμε κοινωνικοοικονομικά τους νεότερους ανθρώπους στη χώρα, μέσω της Πρωτοβουλίας Επανεκκίνησης και Ενίσχυσης των Νέων.

Επομένως, οι προγραμματικοί τομείς δράσης μας παραμένουν πάντα, και βάσει του καταστατικού μας, τέσσερις και είναι πεποίθησή μας ότι όλοι οι άνθρωποι ανεξαιρέτως δικαιούνται ίση πρόσβαση στην τέχνη, την εκπαίδευση, σε υπηρεσίες ποιοτικής υγειονομικής περίθαλψης και σε βασικά αγαθά. Η «πλάστιγγα» δεν πρέπει να γέρνει υπέρ ενός τομέα σε βάρος άλλων.

Ποιο είναι το ποσό που έχει διαθέσει το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) τα τελευταία 10 χρόνια σε δωρεές και ποιος είναι ο προϋπολογισμός για τα επόμενα 10 χρόνια;

Δεν υφίσταται κάποιο προκαθορισμένο ετήσιο ποσό κονδυλίων που να αφορά τις δωρεές, αλλά ούτε και προκαθορισμένος αριθμός δωρεών, που να εγκρίνουμε σε ετήσια βάση. Οι δωρεές που πραγματοποιούμε, καθώς και οι πρωτοβουλίες που αναλαμβάνουμε ετησίως, καθορίζονται βάσει των αυξανόμενων προκλήσεων και των αναγκών που προκύπτουν παγκοσμίως, με στόχο να επιφέρουμε αισθητά, διαχρονικά και θετικά κοινωνικά οφέλη.

Από την έναρξη της λειτουργίας μας, το 1996, έως σήμερα, έχουμε συνολικά διαθέσει και δεσμεύσει, συμπεριλαμβανομένης της Διεθνούς Πρωτοβουλίας για την Υγεία (ΔΠΥ), περισσότερα από $3.7 δισεκατομμύρια, μέσω 5.300 και πλέον δωρεών σε μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς και δημόσιους φορείς, σε 134 χώρες ανά τον κόσμο.