Ο γενετικός κώδικας παθογόνων φέρνει επανάσταση στην έρευνα για την φυματίωση

Η μικροβιολογική καλλιέργεια στο εργαστήριο ήταν μέχρι σήμερα ο μόνος τρόπος εντοπισμού του παθογόνου βακτηρίου που προκαλεί τη φυματίωση και της ενδεχόμενης αντίστασής του σε αντιβιοτικά ενώ απαιτούσε έως και έξι εβδομάδες για να δώσει αποτελέσματα –χρόνος πολύτιμος και μεγάλος, ειδικά σε περίπτωση επιδημίας. Ακόμη και τα μοριακά τεστ διάγνωσης των τελευταίων 20 ετών παρέχουν πληροφορίες για έναν περιορισμένο μόνο αριθμό μεταλλάξεων και των αντιστάσεων που προκύπτουν από αυτές.

Θέλοντας ακριβή και συγκρίσιμα αποτελέσματα –τα οποία σπανίως βρίσκονται υπό τις κάθε άλλο παρά ιδανικές συνθήκες σε χώρες με υψηλά ποσοστά κρουσμάτων φυματίωσης– ερευνητές από το Forschungszentrum Borstel (Leibniz-Zentrum für Medizin und Biowissenschaften), το Γερμανικό Κέντρο Έρευνας Λοιμώξεων DZIF, το Βιοϊατρικό Ερευνητικό Κέντρο της Οξφόρδης και το Νοτιοαφρικανικό Εθνικό Ινστιτούτο Μεταδοτικών Νοσημάτων έφτιαξαν ένα «λεξικό» των μεταλλάξεων του γονιδιώματος των παθογόνων βακτηρίων της ασθένειας. Γι’ αυτό απαιτήθηκε ενδελεχής έρευνα του γονιδιώματος περίπου 3.500 στελεχών της νόσου αλλά σύμφωνα με τους επιστήμονες άξιζε τον κόπο.

Όπως τονίζουν στην ηλεκτρονική έκδοση του περιοδικού Lancet Infectious Diseases, η προσέγγιση αυτή συνιστά τεράστια πρόοδο, ειδικά για την αντιμετώπιση πολυανθεκτικών παθογόνων μικροοργανισμών. «Αν βρεθούν σε ασθενή μεμονωμένες αλλαγές στον γενετικό κώδικα του παθογόνου, τότε ορισμένα φάρμακα δεν είναι πλέον αποτελεσματικά και ως εκ τούτου δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται» εξηγεί ο καθηγητής Stefan Niemann, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας Μοριακής Μικροβακτηριολογίας στο Ερευνητικό Κέντρο Borstel.

Αν και θα χρειασθεί καιρός ώστε η μέθοδος να καταστεί καθημερινή πρακτική, οι ειδικοί επισημαίνουν τις μεγάλες δυνατότητες που παρέχει. Μακροπρόθεσμα, υποστηρίζουν, η γονιδιακή ανάλυση είναι ευκολότερη και φθηνότερη από τις εργαστηριακές καλλιέργειες ενώ κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική στο πλαίσιο της εκστρατείας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την εξάλειψη της φυματίωσης μέχρι το 2035.