Νοσοκομειακές λοιμώξεις: Σημαντική μείωση στην Ελλάδα, στο πλαίσιο της εφαρμογής του GRIPP-SNF

Εντυπωσιακά αποτελέσματα κατέγραψε την τελευταία πενταετία η πιλοτική εφαρμογή στην Ελλάδα του προγράμματος GRIPP-SNF, για  τον έλεγχο των νοσοκομειακών λοιμώξεων και της μικροβιακής αντοχής.

Με την ολοκλήρωση της πιλοτικής φάσης, ο Οργανισμός Διασφάλισης Ποιότητας στην Υγεία (Ο.ΔΙ.Π.Υ.) αναλαμβάνει πλέον τη συνέχιση και την επέκταση του προγράμματος σε όλα τα νοσοκομεία.

• Διαβάστε επίσης: Candida auris: Τι γνωρίζουμε για τη διασπορά του «υπερμύκητα» στα ελληνικά νοσοκομεία

Ο  πενταετής απολογισμός του προγράμματος, με τη συμμετοχή της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Υγείας, στελεχών του Ιδρύματος  Σταύρος Νιάρχος (που χρηματοδότησε το πρόγραμμα) και εκατοντάδων επαγγελματιών υγείας που συμμετείχαν σε αυτό, παρουσιάστηκε στις 8 Δεκεμβρίου 2025, στον Φάρο του ΚΠΙΣΝ.

Νοσοκομειακές λοιμώξεις: Πώς εφαρμόστηκε το πρόγραμμα GRIPP-SNF

Οι νοσοκομειακές λοιμώξεις αποτελούν ένα σοβαρό πρόβλημα για το ελληνικό σύστημα υγείας. Κάθε χρόνο, περίπου το 12% των ασθενών που νοσηλεύονται σε δημόσια νοσοκομεία της χώρας προσβάλλονται από μια λοίμωξη που αποκτήθηκε στο νοσοκομείο, με σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία και την επιβίωση, αλλά και σημαντικό κόστος για το σύστημα υγείας.

Μέχρι πρόσφατα, η Ελλάδα βρισκόταν σε δυσμενή θέση συγκριτικά με άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με στοιχεία του ECDC του 2022.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο ξεκίνησε το 2021 το πρόγραμμα GRIPP-SNF, μια πανελλαδική πρωτοβουλία για την πρόληψη και τον έλεγχο των νοσοκομειακών λοιμώξεων και της μικροβιακής αντοχής, με χρηματοδότηση αποκλειστικά από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ).

Οι τρεις πυλώνες 

Στόχος του προγράμματος ήταν να εφαρμόσει διεθνώς τεκμηριωμένες πρακτικές σε 10 μεγάλα δημόσια νοσοκομεία, να εκπαιδεύσει επαγγελματίες υγείας και να δημιουργήσει ένα πρότυπο παρακολούθησης και αντιμετώπισης λοιμώξεων που θα μπορούσε να επεκταθεί σε όλη τη χώρα. Το πρόγραμμα βασίστηκε σε τρεις πυλώνες:

• Συστηματική παρακολούθηση και καταγραφή λοιμώξεων: Ανάπτυξη πλατφόρμας καταγραφής και αναλύσεων σε πραγματικό χρόνο.
• Εφαρμογή διεθνών καλών πρακτικών: Τυποποίηση διαδικασιών, χρήση «bundles» για την εισαγωγή και φροντίδα κεντρικών γραμμών, συμμόρφωση με τις «5 στιγμές» υγιεινής χεριών του Π.Ο.Υ.
• Εκπαίδευση και ενδυνάμωση προσωπικού: Δωρεάν εκπαίδευση και πιστοποίηση σε 1.048 νοσηλευτές μέσω 13 κύκλων εκπαιδευτικού προγράμματος σε συνεργασία με τη Νοσηλευτική Σχολή του ΕΚΠΑ.

Κεντρικό ρόλο στην επιτυχία διαδραμάτισαν οι 11 Νοσηλευτές Επιτήρησης Λοιμώξεων (ΝΕΛ) στα δέκα νοσοκομεία, οι οποίοι επέβλεπαν καθημερινά την εφαρμογή των διαδικασιών και ενημέρωναν το προσωπικό και τη διοίκηση για τα αποτελέσματα.

Τα αποτελέσματα που αλλάζουν το παιχνίδι

Η πιλοτική φάση κατέγραψε εντυπωσιακά αποτελέσματα:

• 45% μείωση των CLABSI (λοιμώξεις από κεντρική γραμμή), από 8,99 σε 4,94 ανά 1.000 ημέρες κεντρικής γραμμής, με το χαμηλότερο ρυθμό 4,02 το πρώτο εξάμηνο του 2025.
• Συμμόρφωση στην υγιεινή χεριών: Από 45% προ της παρέμβασης σε πάνω από 61%, φτάνοντας το 64% το 2025.
  933 λοιμώξεις CLABSI αποτράπηκαν σε ενήλικες και παιδιά μέσα σε 29 μήνες.
• Εκπαίδευση 1.048 νοσηλευτών στις βασικές αρχές πρόληψης και ελέγχου λοιμώξεων.
  Τα 10 νοσοκομεία που εφαρμόστηκε το πιλοτικό πρόγραμμα

Ποια είναι τα 10 νοσοκομεία στην Ελλάδα που εφαρμόζεται το πρόγραμμα:

• Γενικό Νοσοκομείο Παίδων Αθηνών «Παναγιώτη και Αγλαΐας Κυριακού»
• Γενικό Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία»
• Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Ο Ευαγγελισμός»
• Αντικαρκινικό – Ογκολογικό Νοσοκομείο Αθηνών «Άγιος Σάββας»
• Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο «Αττικόν»
• Γενικό Νοσοκομείο Παπαγεωργίου Θεσσαλονίκης
• Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης
• Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Λάρισας
• Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Πατρών (Ρίου)
• Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου (ΠΑΓΝΗ)

Άδωνις Γεωργιάδης: Oρόσημο για το ΕΣΥ  το πρόγραμμα GRIPP-SNF για τον έλεγχο των νοσοκομειακών λοιμώξεων

Στο πλαίσιο της παρουσίασης ο υπουργός Υγείας Άδωνις Γεωργιάδης έκανε λόγο, μεταξύ άλλων, για ορόσημο στο ΕΣΥ, με εξαιρετικά αποτελέσματα, αφού αποφεύχθηκαν εκατοντάδες σοβαρές λοιμώξεις.

«Η ολοκλήρωση της πενταετούς πιλοτικής φάσης του προγράμματος GRIPP αποτελεί ένα ορόσημο για το δημόσιο σύστημα υγείας και μια έμπρακτη απόδειξη ότι η συστηματική επένδυση στη γνώση, την παρακολούθηση και την ποιότητα μπορεί να φέρει μετρήσιμα αποτελέσματα.

»Τα αποτελέσματα είναι εξαιρετικά: σημαντική μείωση των λοιμώξεων που σχετίζονται με κεντρικές γραμμές, εντυπωσιακή αύξηση της συμμόρφωσης στην υγιεινή των χεριών και εκατοντάδες περιστατικά σοβαρών λοιμώξεων που αποφεύχθηκαν.

»Με την παράδοση του προγράμματος στην Πολιτεία, δεσμευόμαστε να συνεχίσουμε και να επεκτείνουμε το έργο αυτό, εντάσσοντας τις καλές πρακτικές του GRIPP-SNF και στα τρία νέα νοσοκομεία του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος σε Θεσσαλονίκη, Κομοτηνή και Σπάρτη.»

Ο Υφυπουργός Υγείας, Μάριος Θεμιστοκλέους, πρόσθεσε ότι στα 10 νοσοκομεία που συμμετείχαν στην πιλοτική φάση, μειώθηκαν οι  μικροβιαιμίες από κεντρική γραμμή κατά 45% και πετράπησαν πάνω από 1.000 λοιμώξεις. Πρόσθεσε, επίσης, ότι τα καλά αποτελέσματα ακολουθεί η σταδιακή εφαρμογή του προγράμματος σε όλα τα νοσοκομεία.

O Πρόεδρος του ΙΣΝ, Ανδρέας Δρακόπουλος, ανέφερε μεταξύ άλλων: «Η ολοκλήρωση της πιλοτικής φάσης του Πανελλήνιου Προγράμματος για την Πρόληψη και τον Έλεγχο των Νοσοκομειακών Λοιμώξεων και της Μικροβιακής αντοχής (GRIPP-SNF) και η παράδοση του προγράμματος στην Ελληνική Πολιτεία για τη συνέχιση και επέκτασή του, αποτελεί μια σημαντική στιγμή.

»Διότι διαπιστώνουμε ότι ακόμη μία δωρεά, από τις περισσότερες από 80 που εντάσσονται στην Πρωτοβουλία, προσθέτει αξία και απτά αποτελέσματα στον τομέα της ιατρικής περίθαλψης.

»Η διαδρομή μας συνεχίζεται με στόχο οι καλές πρακτικές του Προγράμματος GRIPP-SNF, αλλά και των υπόλοιπων εκπαιδευτικών προγραμμάτων της ΔΠΥ, να ενταχθούν στη λειτουργία των τριών νέων νοσοκομείων ΙΣΝ στη Θεσσαλονίκη, την Κομοτηνή και τη Σπάρτη, τα οποία βρίσκονται υπό κατασκευή και προβλέπεται να παραδοθούν στην Ελληνική κοινωνία εντός του 2027».

Στη συνέχεια ο  καθηγητής Θεοκλής Ζαούτης του CLEO τόνισε: «Η σιωπηλή πανδημία των νοσοκομειακών λοιμώξεων κοστίζει εκατοντάδες ζωές και πόρους κάθε χρόνο. Το GRIPP-SNF απέδειξε ότι με επιστημονική τεκμηρίωση, συνεργασία και εκπαίδευση μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε.»

Η επόμενη μέρα και η εθνική επέκταση

Με την ολοκλήρωση της πιλοτικής φάσης, ο Οργανισμός Διασφάλισης Ποιότητας στην Υγεία (Ο.ΔΙ.Π.Υ.) αναλαμβάνει πλέον τη συνέχιση και την επέκταση του προγράμματος. Ο Διευθύνων Σύμβουλος, Χρήστος Νέστορας, ανακοίνωσε:

«Το πρόγραμμα θα επεκταθεί αρχικά σε όλα τα τμήματα των δέκα συμμετεχόντων νοσοκομείων — τα οποία θα λάβουν πιστοποίηση ποιότητας — και σταδιακά σε όλα τα νοσοκομεία της χώρας. Παράλληλα, θα διευρυνθεί το πρόγραμμα εκπαίδευσης σε όλους τους επαγγελματίες υγείας.»

Φωτό: istock