Ναι στην ευθανασία λένε οι 7 στους 10 Έλληνες – Θετικοί οι 3 στους 10, η παρένθετη μητέρα να κρατάει το παιδί

Η ελληνική κοινωνία είναι μια κοινωνία που -όπως φαίνεται- δεν φοβάται τον θάνατο, αλλά αμφιβάλλει για τη γέννηση.

Συγκεκριμένα, αποδεικνύεται ώριμη να αποδεχθεί πως το άτομο μπορεί να αυτοπροσδιορίζει με αξιοπρέπεια τον θάνατό του, αλλά εμφανίζεται εξαιρετικά μπερδεμένη σε θέματα ευγονικής και υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

Στη μεγάλη πανελλαδική έρευνα κοινής γνώμης που διενήργησε σε δείγμα 1.207 πολιτών, η Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής και Τεχνοηθικής (ΕΕΒΤ), σε συνεργασία με την εταιρεία About People (Ιούνιος 2025),  το 70% των πολιτών τάσσεται υπέρ της ενεργητικής ευθανασίας και το 60% υπέρ της παθητικής.

Στην ίδια μελέτη που καταγράφει για πρώτη φορά με τόση καθαρότητα τις αντιλήψεις των πολιτών γύρω από μεγάλα ηθικά και τεχνολογικά διλήμματα, αποδεικνύεται ότι οι Έλληνες εμφανίζονται αντίθετοι με την ευγονική και διχασμένοι με την παρένθετη μητρότητα και την υπογονιμότητα.

Το τέλος της ζωής: Ευθανασία με αξιοπρέπεια και αυτονομία

Η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών ζητά θεσμική κατοχύρωση του δικαιώματος να αποφασίζει κάποιος για τον θάνατό του, όταν η ζωή του έχει γίνει αβίωτη από ασθένεια ή απώλεια συνείδησης.

Συγκεκριμένα:

• το 70% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι υποστηρίζει την ενεργητική ευθανασία, δηλαδή τη χορήγηση φαρμάκου που προκαλεί τον θάνατο, υπό όρους.
• το 60% υποστηρίζει την παθητική ευθανασία, δηλαδή την αποχή από θεραπείες ή την απόσυρση μηχανικής υποστήριξης.
• το 60% επιθυμεί οι προγενέστερες οδηγίες ενός ατόμου (π.χ. πριν την εμφάνιση άνοιας ή όταν είναι ακόμα σε συνείδηση) να είναι νομικά δεσμευτικές για γιατρούς και συγγενείς.

Οι απαντήσεις δείχνουν ότι η κοινωνία δεν αντέχει να βλέπει ανθρώπους να βασανίζονται όταν δεν υπάρχει προοπτική.

Η ατομική βούληση για τον τρόπο που τελειώνει η ζωή θεωρείται δικαίωμα, όχι αδίκημα ή θεολογικό ζήτημα. Το ποσοστό υπέρ της ενεργητικής ευθανασίας είναι εντυπωσιακά υψηλότερο απ’ ό,τι σε παλαιότερες έρευνες και αποτυπώνει μια ραγδαία αλλαγή στάσης στο κοινωνικό σώμα.

Η αρχή της ζωής: Επιφυλακτικότητα απέναντι στην τεχνολογία

Αντίθετα με την ωριμότητα που φαίνεται να υπάρχει για τις αντιλήψεις αναφορικά με το τέλος της ζωής, τα ευρήματα στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, την παρένθετη μητρότητα και τις γενετικές παρεμβάσεις αποκαλύπτουν ένα τοπίο ηθικής αβεβαιότητας.

Παρένθετη Μητρότητα

• το 30% δηλώνει ότι η παρένθετη μητέρα θα πρέπει να έχει το δικαίωμα να κρατήσει το παιδί, ακόμα και αν το ωάριο και το σπέρμα ανήκουν σε άλλα πρόσωπα.
• το 45% τάσσεται υπέρ της αμοιβής της παρένθετης, θεωρώντας ότι πρόκειται για μορφή εργασίας και όχι απλώς για μια «αλληλέγγυα πράξη».

Εδώ, η κοινωνία εμφανίζεται διχασμένη: από τη μία, αναγνωρίζει την ανάγκη για υποστήριξη άτεκνων ζευγαριών, όμως, από την άλλη, φοβάται την «ηθική εργαλειοποίηση» του γυναικείου σώματος.

Ευγονική

Πάνω από 70% των ερωτηθέντων απορρίπτει την επιλογή συγκεκριμένων χαρακτηριστικών για το παιδί του μέλλοντος (π.χ. εξυπνάδα, φύλο, εξωτερική εμφάνιση).
Παρότι το 25% δηλώνει ανοιχτό στο να επέμβει γενετικά για να διασφαλίσει ένα «υγιές παιδί», η ιδέα της θετικής ευγονικής –ως σκόπιμης «βελτίωσης»– παραμένει ισχυρά απορριπτέα.

Ο αντιπρόεδρος της ΕΕΒΤ, Χαράλαμπος Τσέκερης, σημειώνει πώς η συγκεκριμένη μελέτη:

«Αποτελεί την πρώτη εμβληματική ερευνητική πρωτοβουλία της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής και Τεχνοηθικής (ΕΕΒΤ). Αν μη τι άλλο, τα αποτελέσματα αυτά συνιστούν ερεθίσματα για ανοιχτή δημόσια συζήτηση και, μεταξύ άλλων, φαίνεται να επιβεβαιώνουν το επιστημονικό συμπέρασμα ότι η ηθική μας ζωή (α) συχνά μας εκπλήσσει και (β) είναι πολύ πλουσιότερη και πολύ πιο ποικιλόμορφη και αντιφατική από ό,τι νομίζουμε», καταλήγει σχολιάζοντας τα αποτελέσματα.