Μεταμόσχευση κερατοειδούς: Περισσότεροι από 100 ασθενείς στη λίστα αναμονής του ΑΧΕΠΑ

Περισσότεροι από εκατό ασθενείς περιμένουν για μεταμόσχευση κερατοειδούς στο ΑΧΕΠΑ, όπου από το 1992 λειτουργεί η πρώτη Τράπεζα Οφθαλμών της χώρας μας.

Οι διαθέσιμοι κερατοειδείς από δωρεές δεν επαρκούν, με αποτέλεσμα οι λίστες αναμονής να παραμένουν μεγάλες σε όλη την Ελλάδα, αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο χειρουργός οφθαλμίατρος Δημήτριος Μικρόπουλος, επίκουρος καθηγητής Οφθαλμολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

Όπως εξηγεί, το 2024 παραλήφθηκαν στο ΑΧΕΠΑ 67 μοσχεύματα κερατοειδούς, εκ των οποίων τα 19 κρίθηκαν ακατάλληλα. Τα υπόλοιπα μεταμοσχεύθηκαν σε επεμβάσεις που πραγματοποιήθηκαν και στο Νοσοκομείο Παπαγεωργίου. Συνολικά έγιναν 24 μεταμοσχεύσεις στο ΑΧΕΠΑ και άλλες τόσες στο Παπαγεωργίου.

Εφέτος, έχουν έως στιγμής ληφθεί 29 μοσχεύματα κερατοειδούς. Ένα από αυτά κρίθηκε ακατάλληλο. Τα υπόλοιπα μεταμοσχεύθηκαν, με τις μισές επεμβάσεις να διενεργούνται στο ΑΧΕΠΑ και οι λοιπές στο Παπαγεωργίου.

Ο κ. Μικρόπουλος επισημαίνει ότι κατά τη δωρεά κερατοειδούς για μεταμόσχευση δεν αφαιρείται ολόκληρο το μάτι. Αφαιρείται ένα πολύ μικρό τμήμα του, διαμέτρου μόλις 12 χιλιοστών. Όπως ισχύει, εξ άλλου, με όλες τις μεταμοσχεύσεις, η λήψη γίνεται μετά τον θάνατο του δότη.

«Είναι κρίμα να μη γίνονται δωρεές, γιατί πραγματικά μπορούμε να προσφέρουμε. Η αποκατάσταση της όρασης προσφέρει βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών και επανένταξη στο κοινωνικό και επαγγελματικό περιβάλλον. Αν είχε περάσει περισσότερο στη συνείδησή μας να προσφέρουμε κερατοειδείς, θα μπορούσαμε να κάνουμε πολλά περισσότερα από αυτά που ήδη κάνουμε», τονίζει.

Μία ιδιαιτερότητα που έχει η μεταμόσχευση κερατοειδούς είναι ότι δεν απαιτείται συμβατότητα του δότη με τον λήπτη. Και αυτό διότι ο κερατοειδής δεν διαθέτει αγγεία. Έτσι, τα μοσχεύματα ελέγχονται για παθήσεις και λοιμογόνους παράγοντες και, εφ’ όσον είναι υγιή, μεταμοσχεύονται.

«Κίνδυνος απόρριψης του μοσχεύματος υπάρχει, αλλά είναι πολύ μικρός σε σχέση με τα άλλα όργανα», διευκρινίζει ο καθηγητής.

Πότε γίνεται μεταμόσχευση

Η μεταμόσχευση κερατοειδούς εφαρμόζεται όταν ο φυσικός κερατοειδής του ματιού είναι θολωμένος. Ο κερατοειδής είναι ο πρόσθιος ιστός του ματιού. Φυσιολογικά είναι διαφανής για να μπορεί να εισέρχεται το φως στο εσωτερικό του ματιού.

Κάθε πάθηση ή διαταραχή που τον θολώνει, μπορεί δυνητικά να αντιμετωπιστεί με μεταμόσχευση. Αυτό μπορεί ενδεικτικά να συμβεί λόγω:

• Μόλυνσης
• Τραύματος
• Εγκαύματος στον κερατοειδή
• Κληρονομικών παθήσεων
• Συγγενών ανωμαλιών
• Παθήσεων όπως ο κερατόκωνος

«Στον κερατόκωνο, ο κερατοειδής δεν είναι σφαιρικός, αλλά αποκτά κωνικό σχήμα», εξηγεί ο κ. Μικρόπουλος. «Το αποτέλεσμα είναι οι ακτίνες που περνάνε, να εστιάζουν σε διαφορετικά σημεία και ο ασθενής να βλέπει πάρα πολύ θολά και να χρειάζεται μεταμόσχευση».

Από δότες κάθε ηλικίας

Η μεταμόσχευση κερατοειδούς μπορεί να γίνει από δωρητές κάθε ηλικίας. Όταν όμως δεν κινδυνεύει το μάτι του ασθενούς, γίνεται προσπάθεια να βρεθεί μόσχευμα από δότη εφάμιλλης ηλικίας με τον δέκτη, σημειώνει ο κ. Μικρόπουλος.

«Δεν θα πάρουμε ένα μόσχευμα από έναν 70χρονο για; να το βάλουμε σε έναν 30χρονο ασθενή. Αν όμως υπάρχει άμεση ανάγκη, τότε μεταμοσχεύουμε κερατοειδή από δωρητή οποιασδήποτε ηλικίας», τονίζει.

Επιπλέον, ένας κερατοειδής μπορεί να μεταμοσχευθεί σε περισσότερους από έναν ασθενείς. «Παλαιότερα μεταμοσχεύαμε ολόκληρο τον κερατοειδή. Σήμερα μπορούμε να κάνουμε μεταμοσχεύσεις στρωμάτων κερατοειδούς», λέει.

Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι εάν η πάθηση του κερατοειδούς εντοπίζεται στο ενδοθήλιο, «μπορούμε να πάρουμε μόνο αυτό το τμήμα και να το μεταμοσχεύσουμε», εξηγεί. «Εάν όμως η θόλωση εντοπίζεται στο πρόσθιο τμήμα (στο στρώμα), μπορούμε να πάρουμε μόνο το στρώμα και να το μεταμοσχεύσουμε. Με αυτό τον τρόπο χωρίζουμε τον κερατοειδή σε δύο τμήματα και αποκτούμε δύο «μοσχεύματα». Μπορούμε δηλαδή με ένα μόσχευμα να κάνουμε δύο μεταμοσχεύσεις».

Η συλλογή, έλεγχος και μεταμόσχευση κερατοειδούς γίνεται υπό τον συντονισμό του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ). Τράπεζες Οφθαλμικών Μοσχευμάτων λειτουργούν στο ΑΧΕΠΑ και στην Α΄ Οφθαλμολογική Κλινική του ΕΚΠΑ στο Νοσοκομείο Γεώργιος Γεννηματάς της Αθήνας.

Και ιδιωτικά

Μεταμοσχεύσεις κερατοειδούς μπορούν να γίνουν και σε ιδιωτικές κλινικές, αλλά σε τέτοια περίπτωση ο ασθενής πρέπει να πληρώσει. Όπως αναφέρει ο κ. Μικρόπουλος, υπάρχουν χώρες όπως οι ΗΠΑ, που έχουν πληθώρα μοσχευμάτων και τα διαθέτουν στο εξωτερικό έναντι ενός ποσού που καλύπτει τα λειτουργικά τους έξοδα.

Ο ενδιαφερόμενος για μεταμόσχευση πρέπει να διαθέσει ποσό 3.000-4.000 ευρώ για την προμήθεια ενός μοσχεύματος. Όλα αυτά γίνονται νόμιμα από πιστοποιημένους οργανισμούς. Τέτοιοι πιστοποιημένοι οργανισμοί υπάρχουν και στην Ελλάδα και κάνουν νόμιμα εισαγωγή κερατοειδών από πιστοποιημένες Τράπεζες Οφθαλμικών Ιστών του εξωτερικού.

«Στα δημόσια νοσοκομεία η μεταμόσχευση γίνεται χωρίς οικονομική επιβάρυνση για τον ασθενή και μακάρι να έχουμε στο μέλλον πιο πολλά μοσχεύματα ώστε να μπορέσουμε να προσφέρουμε καλύτερη ποιότητα ζωής σε ακόμη περισσότερους συνανθρώπους μας» καταλήγει ο κ. Μικρόπουλος.

Φωτογραφία: iStock